Erkmen ê gund bi gund çîrokan kom dike dest bi projeyeke nû dike

img
WAN - Çîrokbêj Ayhan Erkmen ku ji bo projeya Oratoryoya Derwêşê Evdî û Edûlê û projeya Efsaneyên Kurdan amadekariyan dike, wiha got: “Dixwazim li dijî manîpulasyonên dîrokê yên serdestan, bibim zimanê lehengên kurd.” 
 
Çîrokbêj Ayhan Erkmen bi sala ye gund bi gund digere û çîrok û destanên kurdan berhev dike. Erkmen, heta niha 150 çîrok tomar kirine, bideng gotiye, kiriye pirtûk û ji hêla dîtbarî ve jî gihandiye gel. Niha jî bajar bi bajar digere û van çîrok û destanan bi awayekî teatral pêşkeş dike. Erkmen, bi Projeya Çîrokên Muzîkal xwe gihand bi hezaran kesan. Erkmen, li Êlih, Mêrdîn, Sêrt, Agirî, Bedlîs, Wan û gelek bajarên din bi Projeya Çîrokên Muzîkal xwe gihand gel. 
 
Erkmen, du projeyên nû ku destanên lehengên kurd vedibêje dixe meriyetê. Oratoryoya Derwêşê Evdî û Edûlê û Efsaneyên Kurdan: Rûstemê Zal, Kawayê Hesinkar û Cemşîd jî di demekî nêz de dê bi gel re bên parvekirin. Oratoryoya Derwêşê Evdî û Edûlê ji hêla Ayhan Erkmen ve hatiye nivîsandin û kompozîsyona muzîkê û beste ji hêla Kemal Yildirim ve hatiye kirin. Erkmen, ji bo çîrokên Efsaneyên Kurdan: Rûstemê Zal, Kawayê Hesinkar û Cemşîd jî li benda alîkariyê ye. 
 
Erkmen, têkildarî xebatên xwe ji Ajansa Mezopotamyayê (MA) re axivî. 
 
PROJEYA ÇÎROKÊN MÛZÎKAL 
 
Erkmen, qala Projeya Çîrokên Muzîkal kir û wiha got: “Ez, di 6-7 saliya xwe de li ber destê çîrokbêj û dengbêjan mezin bûm. Serpêhatiya min a çîrokbêjiyê jî 6 salên xwe temam kir. Gund bi gund digerim û çîrok, destnên kurdan, bûyer û lehengiyan berhev dikim. Piştî berhevkirina van, di heman demê de li rabûrdiya van çîrokan dipirsim û lêkolîn dikim. Herî dawî jî çîrokê temam dikim û dest bi vegotinê dikim. Piştî 6 salan, êdî min dest bi Projeya Çirokên Mûzîkal kir. Navenda Çandê ya Baharê ya Êlihê xwedî li vê projeya min derket û me dest bi pêşandana wê kir. Em niha bajar bi bajar digerin û lehengî, evîn û bextê gelê kurd vedibêjin. Ez çîrokên wan vedibêjim û dengbêj jî stranên wan çêdikin. Em li Êlih, Mêrdîn, Sêrt, Tetwan û Wanê derketin ser dikê. Ji 7 salî heta 70’ê saliyê gelek kes hatin û em temaşe kirin. Li Sêrtê piştî em li ser dikê hatin xwarinê, zarokên biçûk ji hev re digotin; ‘Derwêş! Hedban bîne.’ Ev ji bo min mezintirîn xelat e. Xeyala min ew e ku gund bi gund bigerim, çîrok û destanan berhev bikim û di dilê zarokan de cih bigirim. Ev xeyala min pêk hat û dixwazim van xeyalan hêj mezintir bikim.” 
 
‘ÇÎROK JI BO KURDAN TERAPÎ YE’
 
Erkmen, anî ziman ku vegotina çîrokan ji bo kurdan di heman demê de terapî ye û wiha pê de çû: “Em, bi dîroka xwe hem xemgîn hem jî keyfxweş dibin. Hemû xemgînî û keyfxweşî me heta niha di dilê xwe de veşartî ne. Kesekî qala lehengî û bextreşiya kurdan nekiribû. Piştî min ev vegotin, ji gelek deverên cîhanê mirov ji min re peyaman dişînin û keyfxweşiya xwe vedibêjin. Piştî her vegotina çîrokan mirov tên gel min û qala çîrokên malbatên xwe dikin. Mirov naxwazin ev destan êdî tenê di nava malbatê de veşarî bimînin û dixwazin her kes bibihîse. Li rexekî dê tûrikê me bi pişta me ve û dê gund bi gund, navçe bi navçe, bajar bi bajar bigerin û van çîrokan vebêjin. Her kes bi qasî çîroka xwe heye. Dema ez qala van dikim, hinek kes dibêjin qey ez sivik nêzî dîroka kurdan dibim. Çîroka her lehengekî heye û qet qala wê nehatiye kirin. Ji ber ku ev lehengiyên wan biçûk hatine dîtin.” 
 
‘JI HER DEVERA CÎHANÊ JI BO MIN ÇÎROKAN DIŞÎNIN’ 
 
Erkmen, da zanîn ku di nava 6 salan de 150 çîrok vegotiye û tomar kiriye. Erkmen, axaftina xwe wiha domand: “Hema hema êdî ji her devera cîhanê bo min çîrok tên şandin. Mirov, deng û vîdeoyên xwe qeyd dikin û ji min re dişînin. Ji Xorasan, Tiflîs, Moskov, Sîbîrya, Anatoliyaya Navîn û ji her derê dişînin. Ez çûm gelek welatan, min çîrokên kurdên li wan deran dijîn kom kir û bi xwe re anî. Tu xwe nêzî kîjan kurdî û kîjan xaka kurdan bikî ji te re qala tiştekî dikin. Hewceye em jî li wan guhdar bin. Derfetên nivîskarên çîrokan û çîrokbêjên wan hene. Li gelek cihan kampan vedikin û li wir perwerdeyan didin. Mixabin derfetekî me yê wisa nîne. Heke saziyên me pêşengtiya wê bikin û qurs û kampan vekin, bêguman ez amade me perwerdeyê bidim. Dixwazim bajar bi bajar bigerim û perwerdeya çîrokan bidim ciwanan. Bila ciwanên me di vê mijarê de biwêrek tevbigerin û çîrokan vebêjin. Dema ez jî ji ewil ketim vê rêyê, heta bavê min jî digot; ‘Tu navê malbata me biçûk dixî.’ Divê her yek ji me xwedî li ziman û nirxên gelê kurd derkeve. Ez ji bo kesên ez li ber çoka wan rûniştim û çîrok jê guhdarî kirin û nirxên kurdan deyndar im.” 
 
‘DIXWAZIM BIBIM ZIMANÊ LEHENGÊN KURD’
 
Erkmen, got ku hinek fîgurên carnan li ser dikê dike ji bo mirovan “xerîb” tên û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Dibe ku hereketên ez dikim û hinek fîgur ji bo mirovan xerîb bên. Lê ez teatrala mirovên min çîrok jê guhdarî kirî dikim. Ez rolê nakim, tenê hestên xwe vedibêjim. Sosyolojî û dîroka kurdan ji bo min xerc e. Carnan mirov tiştên dîrokî vedibêje, hinek kes dibêjin ‘te ev ji ku derxist?’Ji bo min tişta girîng ew e ku ya kurdekî ji kalê xwe hîn bûyî û gihandiye nifşên nû ye. Ji bo vegotina min a dîrokê ya rast ew e. Bêguman ez li dîrokên din jî dinêrim, li ser arşîvan lêkolînan dikim. Ez li ser pirtûkên faris û osmaniyan lêkolînan dikim. Lê ji bo dîrok, ew tişt e tişta ku kurdekî ji kalên xwe bihîstiye. Ez dixwazim bibim zimanê lehengên kurd. Dema hezar sal piştre dengê wan gihişt neviyên wan, wê demê em ê pê serfiraz bin û fêm bikin ku me tiştekî girîng kiriye.” 
 
‘LI DIJÎ MANÎPULASYONA SERDESTAN ÇÎROKBÊJÎ’ 
 
Erkmen, diyar kir ku li dijî manîpulasyona hêzên serdest a li ser dîroka kurdan, divê çîrok bên vegotin û ev tişt anî ziman: “Hêzên serdest ji ewil ziman û çanda gelekî reş dikin. Tu mecbûrî li dijî vê têbikoşî. Nexwe tu bêyî ziman û çandê welatekî ava bikî dê çi bibe? Serdest, bi xwe dîroka xwe dinivîsin. Efsaneyên rom û rumê heman in. Ji ber ku ji hev dizîne. Efsane û dîroka me heye lê nayên vegotin. Heke bi salan berê ji me re nehatibûya gotin ku ‘Kawayê Hesinkar kurd e’, belkî jî em ewqasî berxwedêr nebûna. Mamê min digot ku wan heta salên 1960’an jî Newroz pîroz dikirin. Fermandarekê lîwayê tê û temaşe dike. Dibêje; ‘Kurd salê 364 rojan tune ne lê di rojekê de dibin leheng. Heke wiha bidome û Newrozê du rojan pîroz bikin, kurd dê bikevin nava ruheke din.’ Û ji ber vê sedemê Newrozê qedexe dike. Mesela, di salên dawî de destûrê nadin ku Newroz di hefteyekê de bên pîrozkirin. Ji ber ku naxwazin kurd hefteyekê li ser pêyan bin.” 
 
‘SALÊN DIRÊJIN BI RUHÊ KURDAN DILÎZIN’ 
 
Erkmen, têkildarî Efsaneyên Kurdan: Rûstemê Zal, Kawayê Hesinkar û Cemşîd û Oratoryoya Derwêşê Evdî ku dê di demekî nêz de bikevin meriyetê jî ev agahî da: “Ez ê çîrokên Derwêşê Evdî û Efsaneyên Kurdan: Rûstemê Zal, Kawayê Hesinkar û Cemşîd vebêjim. Heke derfetên me yên madî têr bikin, em ê van projeyan bilezûbez bixin meriyetê. Heke karsaz û saziyên kurd alîkariyê bidin me, em ê van projeyan bêhtir bigihînin gel. Heke vê bikin dê xebatên dîrokî bibin dîroka wan jî. Mebesta me ew e ku ruhê kurd rabe ser pêyan. Ji ber ku demekî dirêj e bi ruhê kurdan dilîzin. Heke em xwedî lê dernekevin, dê her tiştek bi serê me bê. Kî ji bo kurdan tenê kevirekî jî deyne ser kevirekî, ev yek girîng e. Derxistina dîrok û çîrokên kurdî û vegotina wan, bi qasî nan û avê lazim in. Dema ez li ser Oratoryoya Derwêşê Evdî dixebitîm, min tevahiya stranên di vê mijarê de hatine gotin guhdarî kir û xwend. Piştre jî du salan li ser arşîvên osmaniyan xebitîm û min li nivîsên derheqê Derwêşê Evdî û Edûlê de hatine gotin lêkolîn kir. Dema ev projeya ku lehengiya hevpar a hemû kurdan e kete meriyetê, em ê qonaxeke pir girîng jî derbas bikin.” 
 
MA / Adnan Bîlen

Sernavên din

21/04/2025
23:13 Girtiya nexweş Ozge Ozbek ji bo dermankirinê hat tehliyekirin
22:58 Ji Omer Çelîk daxuyaniya der barê 'pêvajoyê' de: Dibe ku di vê mehê de geşedanên nû çêbibin
20:47 Ji Abdullah Ocalan ji bo Onder peyam
16:21 Ji bo Dayika Aştiyê Sakîne Arat mewlûd hate dayin
16:11 DEM Partiyê têkildarî Ahmet Turk daxuyanî da
15:50 Şandeya DEM Partiyê ji Îmraliyê vegeriya
14:56 Rojnamegera polîsên gef lê xwar serî li ÎHD’ê da
13:54 Şandeya HDK, DBP û DEM Partiyê li Hewlêrê ye
13:49 Parêzeran bertek nîşanî girtina Kozagaçli dan
13:23 Xelk naxwaze li mêrgên Amedê GES bên çêkirin
12:06 Bijîşkên Onder: Metirsiya li ser jiyana wî didome
12:05 Papa Francis jiyana xwe ji dest da
12:02 Lêgerîna tazî ya li dijî xizmên girtiyan ji Wezareta Dadê pirs kir
11:44 Li Xakûrkê teqîn: 3 cerdevan birîndar bûn
11:02 Xwebûn bi manşeta ‘Em ji hêza xwe bawer in’ derket
10:48 Ekrem Îmamoglû dê ji ber ‘dîplomayê’ îfadeyê bide
10:27 Ji bo tespîtkirina pirsgirêkan derî bi derî digerin
10:20 Şandeya DEM Partiyê çû Îmraliyê
09:55 Çavê girtî Boltan nabîne, destê wî tune ye: Tevî biryara DMME’yê jî nayê berdan
09:18 'Cotkar li ber tunebûnê ne, bila zirara wan were tenzîmkirin'
09:05 Ji bo girtiyê nexweş serî li wezaretê hate dayin
09:04 Koçer xwe ji bo rêwîtiya zozanan amade dikin
09:02 'Hêviya aştiyê bi gavên dewlet diavêje re dikare mezin bibe’
09:01 Kuçukbalaban: Ji bo Abdullah Ocalan rayeya efûya taybet bi kar bînin
09:00 ROJEVA 21'Ê NÎSANA 2025'AN
20/04/2025
17:00 Hewldana 78’iyan: Em piştgiriyê didin hemû geşedanên aştiyê esas digirin
16:37 Xelkê Suryan Cejna Paskalyayê pîroz kir
16:37 Ji bo girtiyê nexweş Çam banga berdanê hate kirin
16:14 Serdanên ji bo nexweşxaneya Onder lê tedawî dibe didomin
15:58 Zozanên Hesendînê îcar jî ji bo baregeha leşkerî tê talankirin
15:24 ‘Daxwaza me ya ji bo azadiya birêz Ocalan dê neguhere’
15:24 Jinan li Amedê şitil danîn
14:40 DEM Partî: Serokwekîlên Koma me dê bi Wezîrê Dadê re hevdîtinê bikin
13:55 Hevşaredar li Serhedê civiyan: Di rojevê de xebat û bang hene
13:16 Artêşa tirk di du rojan de 358 caran êriş kir
13:16 Li Sûrê Cejna Paskalyayê hat pîrozkirin
13:15 Li Seyhanê êrişî avahiya DEM Partiyê hate kirin
12:49 Li Miksê cerdevanekî kesek kuşt
12:49 Operasyona ‘ewlehiyê’ ya li Kampa Holê di roja 3’yemîn de didome
11:10 Ji DEM Partiyê peyama Cejna Paskalyayê
10:47 Îlham Ehmed: Divê partiyên Kurd bibin yek û mafên Kurdan misoger bikin
10:25 Unsal: Divê Tirkiye pêdiviyên banga Ocalan cîbicî bike
09:52 Hejmara nû ya kovara Jinê derket
09:50 Xizmên girtiyan: Bêyî azadiyê pêvajo pêş nakeve
09:49 DSÎ ava gundiyan difiroşe gundiyan
09:25 Dayika ‘Rêwiyê Xeyalê’ Aksu: Em xwedî li pêvajoyê derkevin
09:04 Newala Tekoranê bi xemla xwe geştiyaran mest dike
09:01 Kesên xizmên xwe di pevçûnê de winda kirine: Ji bo aştiyê divê gav bên avêtin
09:00 ROJEVA 20’Ê NÎSANA 2025’AN
19/04/2025
16:22 Ji bo rawestandina darvekirina 85 Belucan banga lezgîn
16:16 Bi girseyî beşdarî şîna Ûçûkan û Dala bûn
16:10 Rewşa girtiyê nexweş Çam di xetereyê de ye
15:27 Li Êlihê hevdîtina jinan: Wê ‘Jin, jiyan, azadî’ bi ser bikeve
15:08 Rejîma Îranê 5 sal cezayê girtîgehê li mamostaya zimanê kurdî birî
14:33 Li aqûbeta Yedîgolê ku 44 sal berê hat windakirin hat pirsin
14:20 Xizmên windayan: Bila rastî derkevin holê, kiryar bên darizandin
13:13 Di operasyona li Kampa Holê de 16 DAÎŞ’î hatin girtin
12:35 Li Îtalyayê lehî: 3 kesan jiyana xwe ji dest dan
10:44 Mirina biguman a Rojîn Kabaîşê: Parêzer dê hevdîtinê bi dozger re bikin
09:30 Îhaleya li dijî mewzûatê ya qeyûm hat betalkirin
09:09 Rêwîtiya koçeran a ber bi Qerejdaxê dest pê kir
09:04 Ji bo azadiya Abdullah Ocalan 640 roj in di çalakiyê de ne: Divê pergala Îmraliyê bê hilweşandin
09:02 ROJEVA 19'Ê NÎSANA 2025'AN
18/04/2025
18:59 Girtiyên nexweş nabin nexweşxaneyê
16:26 Ayşegul Dogan: Xetere didome, lê em bi hêvî ne
16:17 Civînên cotkaran ên li Agiriyê dewam dikin
16:04 Ji girtiyên Doza Kobanê peyam ji bo Onder: Dilê me bi te re ye
16:02 Rêxistinên hiqûqê girtina Kozagaçli protesto kirin
15:53 Li dijî binçavkirinên li Belucistanê çalakiya rûniştinê hat destpêkirin
15:48 Li Wanê di êrişa çekdarî de kesek hate kuştin
15:42 Doza bi daxwaza betalkirina biryara tayînkirina qeyûm hat lidarxistin
14:38 Sendîka û rêxistinên pîşeyî: Di 1’ê Gulanê de em li Kadikoyê ne
14:12 Tevî agirbestê jî êrişên Tirkiyeyê didomin
14:07 Hikûmeta Alman firotina balafiran şer a ji Tirkiyeyê re veto kir
13:26 Bi ser gundên Belucan de hat girtin: Kesek hat kuştin, 18 kes hatin binçavkirin
13:22 Li Kampa Holê operasyona ewlehiyê hate destpêkirin
13:06 Îdama Heydaranlu hate taloqkirin lê nehiştin bi malbatê re hevdîtinê bike
12:58 Doza Reşît Kîbar ji ber eywan biçûk bû hate taloqkirin
11:52 Di doza çalakiyên Saraçhaneyê de dosyayên rojnamegeran hatin cudakirin
11:47 Girtiyê nexweş Çam: Ger wiha bidome ez ê nekarim sax ji vir derkevim
11:10 Çawişê pispor ê hat tehliyekirin gef li malbatê xwar
10:50 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
10:28 HDK dê ‘Hevdîtinên Civaka Demokratîk’ li dar bixe
10:25 Alî Onder: Kekê min bi destê keça xwe girt
10:08 Nexweşxaneyê ji bo Onder got: Rewşa wî neguheriye, metirsiya jiyanî didome
09:50 Rewşa girtiyên nexweş birayên hev Nebîoglû nebaş e: Nikarin di girtîgehê de bimînin
09:49 Platforma Têkoşîna Li Dijî Tiryakê tê avakirin
09:03 Ayşe Mînaz a TJA'yî: Jinên kurd dibin hedefa hemû mekanîzmayan
09:02 Li Şirnexê semînera 'bibe îtirafkar': Dê malbat gilî bikin
09:00 Ji AYM'ê ji bo 'cezayê protestoya Efrînê' biryara binpêkirinê
09:00 ROJEVA 18’Ê NÎSANA 2025’AN
17/04/2025
16:26 Selçûk Kozagaçli hate girtin
16:07 Rejîma Îranê li 7 jinên hunermend stran qedexe kir
16:03 Bakirhan: Hêvîdarim ev piştevanî bi xwedîderketina li têkoşîna aştiyê bidome
15:53 Dayikên Aştiyê çûn serdana Onder
15:28 Şîna Akçîn hate ziyaretkirin
15:19 Babacan: Onder rûyê aştiyê yê siyasetê ye
14:53 Cezayê hefsê li Hevşaredara Cizîrê Guler Tunç hate birîn
14:48 ‘Gelo nêrîna Diyanetê ya di mijara astengkirina mafê şînê de çi ye?'
14:36 Selçûk Kozagaçli hate binçavkirin