AMED - Biryara bi hincet a beraeta bersûcên Komkujiya Lîcê aşkere bûn. Heyete di biryara bi hincet de diyar kir ku delîl ne razber û xeyalî ne. Dadgehê parast ku bûyer de çalakiyek yek alî ya eskerî ye û bersucan di bin îşkenceyê de îfade daye.
Li Licê ya Amedê di 22'yê Cotmeha 1993'yan de piştî kuştina Fermandarê Cendirmeyan Bahtiyar Aydin leşker û polîsan li navenda navçeyê 16 sivîl kuştin û 36 kes jî birîndar kirin. Danişîna 14'an a dozê li 1'emîn Dadgeha Cezayê Giran a Îzmîrê di 7'ê Kanûna 2018'an de pêk hatibû. Di dozê de Fermandar Tûnay Yanardag û Fermandarê Alaya Cendirmeyan ê Amedê yê wê demê Albay Eşref Hatîpoglû dihatin darizandin. Lê ji ber Yanardag mir, Hatîpoglû tenê dihat darizandin. Dadgehê der barê Hatîpoglû de biryara beraatê da û biryara da ku Yanardag ji dosyeyê bê derxistin. Li aliyê din bi hinceta li Licêya Amedê di 22'yê 1993'yan de Fermandarê Cendirmeyan Bahtiyar Aydin kuştiye cezayê muebeta giran li Mehmet Emîn Ozkan birhîn. Ozkan 22 sal in girtî ye û li benda edaletê ye.
Dadgehê di biryara bi hincet a beraeta bersûcan de hemû delîlên şênber wekî delîlên xeyalî û razber hesiband. Dadgehê daxuyaniyên di lehê bersûc de têr dît. Dadgehê parast ku bûyer ji aliyê PKK'ê ve pêk hatiye û Bayram Çakir ê di bin çavan de îfade daye, di bin îşkenceyê de ew îfade dane, Heyetê parasti ku di bûyerê de ne tenê gelê herêmê, her wiha Tuggeneral Bahtiyar Aydin, çawîşê pispor û mamosteyek jî jiyana xwe ji dest daye. Dîsa parast ku di bûyerê de polis û eskerên birîndar bûne jî hene. Heyetê parast ku êrîş ji aliyê PKK'ê ve pêk hatiye û çekên ku PKK'ê di bûyerên din de bikar anîne li vir jî bikar anîne. Heyetê parasti ku di bûyerê de 39 çekên ku artêşê bikar neanîne hatine bikar anîn.
RABORIYA BÛYERÊ
Di 22'ê Cotmeha 1993'an de leşkeran li navçeya Liceyê komkujî pêk anîbû û herî kêm 16 kesan jiyana xwe ji dest dabû. Di 22'yê Cotmeha 1993'an de hat îdîakirin ku PKK'ê avêtiye ser navenda Liceyê û pişt re Fermandarê Asayîşê yê Jendermeyan Hasan Kûndakçi û alîkarê wî Îlker Başbûg ên wê demê, Fermandarê Jendermeyan ê Herêma Amedê Tûggeneral Bahtiyar Aydin şandin Liceyê. Li gorî îdîayan, Bahtiyar Aydin li navenda navçeyê, di dema pevçûna bi PKK'ê re li hewşa qereqolê ji aliyê segvanekî ve bi çeka "kanas" bi guleya li serî ketî, hat kuştin. Êrîşa li ser Liceyê piştî vê cînayetê dest pê kir. Navend û gundên Liceyê 48 saetan bi çekên giran hatin gulebarankirin. Di roja destpêkê de kolan, mizgeft, dibistan û avahiya şaredariyê tevî ku mirov tê de hebûn jî hatin bombekirin û hilweşandin. Li dû vê yekê malên şewitî, dûxan, xwîn û hêsrên çavan li Liceyê man. Bi qasî hefteyekê têkiliya navçeyê bi cîhanê re hat qutkirin. Bi rojan agahî ji Liceyê nehat girtin. Di encamê de jî Tûggeneral Bahtiyar Aydin, 5 zarok, mamosteyek bi giştî 16 kes hatin kuştin.
25 SALIN DIDOME
Gelê Liceyê ku piştî komkujiyê têkoşîna xwe ya ji bo edaletê meşand, tevî hemû hewldanan jî encamek bi dest nexist. Di roja ku li gorî qanûnan dem wê di ser dozê re derbas bibûya, gilînameya Dozgeriya Amedê ji aliyê Dadgeha Cezayê Giran a 8'emîn a Amedê ve hat qebûlkirin. Der heqê Fermandarê JÎTEM'ê yê hingê Tûncay Yanadardag û Fermandarê Jendermeyan ê Bajarê Amedê Esref Hatîpoglû de doz hat vekirin. Di dozê de der barê bersûcan de hat xwestin ku ji ber sûcên "Bi zanebûn kuştina mirovan", "Teşwîqkirina gel ji bo îsyan û qetilkirina hev" û "Ji bo sûc bike rêxistin ava kirine" yên TMK, bi cezayê ragirtina heta bi hetayê yê girankirî û cezayê hepsê yê 24 salan werin cezakirin.
Lê dozê dest pê nekir û du caran hat sirgûnkirin. Bi hinceta "ewlekariya bersûcan" doz ji Dadgeha Cezayê Giran a Eskîşehîrê re hat şandin. Dema hat fêmkirin ku li Eskîşehîrê "dadgeha xwedî erka taybet" nîne, vê carê doz birin Îzmîrê. Lê doz li Îzmîrê jî demeke dirêj dest pê nekir. Li ser daxwaza bersûcan a "divê HSYK destûra darizandinê bide" dosya ji nû ve ji Dadgeha Bilind re hat şandin. Dadgeha Bilind daxwaz red kir û dosya ji 1. Dadgeha Cezayê Giran a Îzmîrê re şand.
20 sal piştî komkujiyê doz vekirin. Doz di 16'ê Çileya 2014'an de ji nû ve pêk hat. Rûniştina dozê bi hinceta "ewlehiyê" sewqî Dadgeha Cezayê Giran a 1'emîn a Îzmirê kirin. Di rûniştina ku Fermandarê Alaya Cendirmeyan a Amedê Eşerf Hatipoglu û Ustegmen Tunay Yanardag wekî bersûc tên darizandin dê îdîaname bê xwendin. Di rûniştinê de bersûc amade nebûn, lê malbata Tuggeneral Bahtiyar Aydin û parêzerên wî, parêzerên mudafî û parêzerên OHD û ÇHD'ê amade bûn. Dîsa endamên Platforma Lîce li Edaletê digere û namzetê HDP'ê yê Îzmirê Ertugrul Kurkçu û Eylem Yildiz li salonê amade bûn. Serokê heyeta dadgehê diyar kir ku dê di vê rûniştinê de îdîaname bê xwendin. Lê parêzerê malbatên mexdûran Serokê Baroya Amedê Tahir Elçî, diyar kir ku di rûniştina bê bersûc de îdîaname bê xwendin li dijî hiqûqê ye û îtîraz kir.
JI 2 BERSÛCAN YEK MIR
Ji du bersûcan Tegmen Tunay Yanardag, di 23'ê Tebaxa 2015'an de li Singapurê krîza dil derbas kir û mir. Niha ji bersûcê dozê tenê Eşref Hatipoglu bi awayekî serbest tê darizandin.
KALÊ 79 SALÎ 22 SALIN GIRTÎ TÊ DARIZANDIN
Li aliyê din Mehmet Emîn Ozkan ê 79 salî ku bi îdîaya General û Fermandarê Cendirmeyan a Heremê Bahtiyar Aydin kuştiye 22 salin bi awayekî girtî tê darizandin.
Piştî doza Liceyê bi hinceta ewlehiyê ji Amede sewqî Eskişehirê kirin û ji wir ji sewqî Îzmirê kirin heta niha 6 caran heyeta dadgehê hat guhertin. Herî dawî di danişîna 14'an a doza Licê de der barê bersûc Fermandar Alaya Cendirmeyan a Amedê ya wê demê Eşref Hatîpoglû de biryara beraatê da. Dadgehê der barê Hatîpoglû de biryara beraatê da û biryara da ku Yanardag ji dosyeyê bê derxistin.