Welatiyên sêrtî: Dema mirov bi zimanê xwe neaxive mirov bêesil dibe

img
SÊRT - Welatiyên Sêrtê diyar kirin ku ji bo nifşên nû hînî zimanê dayikê bibin berpirsyartiyeke mezin dikeve ser milê malbatan û wiha gotin: “Mirov li cihê ku bi zimanê xwe neaxive tune dibe, bêesil dibe.” Welatiyan ji bo zimanê kurdî banga têkoşînê kirin. 
 
Gelê kurd bi zêdetirî sedsal e rastî polîtîkayên pişaftinê tê. Gelê kurd ji bo zimanê xwe têkoşîneke mezin raber kir û ev têkoşîn hêj didome. Di 15’ê Gulana sala 1932’yan de bi pêşengtiya Celadet Elî Bedirxan û hevalên wî li paytexta Sûriyeyê Şamê hejmara yekemîn a Kovara Hawarê hate weşandin. Cara ewil di kurdî de alfabeya latînî hat bikaranîn û vê yekê bandoreke mezin li ser pêşvebirina zimanê kurdî kir. Bi vê boneyê Kongreya Neteweyî ya Kurd di sala 2007’an de 15’ê Gulanê weke Cejna Zimanê Kurdî ragihand. Ji wê rojê ve jî gelê kurd her sal 15’ê Gulanê weke Cejna Ziman pîroz dike. 
 
Çalakiyên ziman ên îsal ku dê heta 1’ê hezîranê bidomin bi dirûşma “Her der kurdî her dem kurdî” tên lidarxistin. Em jî têkildarî ziman bi welatiyên Sêrtê re axivîn. 
 
PEYWIRA ESASÎ DIKEVE SER MILÊ MALBATAN
 
Welatiyê bi navê Abdulhekîm Seven anî ziman ku ji bo nifşên nû hînî ziman bibin peywira esasî dikeve ser milê malbatan û wiha got: “Divê kesek eslê xwe ji bîr neke. Zimanê wî/wê yê dayika çi be divê bi wî zimanî biaxivin. Dema ez diçûm dibistanê min bi tirkî nedizanî lewma min zehmetî kişandin. Zimanê mirov çi be, divê mirov bi wî zimanî perwerde bibe.” 
 
GIRÎNGIYA PERWERDEYA DI MALÊ DE
 
Omer Suçîn jî got ku ji bo zimanê kurdî neyê jibîrkirin divê malbat di nava malê de bi zarokên xwe re bi kurdî biaxivin û wiha domand: “Mamosteyên herî mezin ên zarokan, dayik û bav in. Divê gelê kurd zimanê xwe ji bîr neke. Ev maf û dîroka me ye. Lewma divê her kes pirtûkên bi kurdî bikire, li malê bi zarokên xwe re bi kurdî biaxive. Kesek nikare vê asteng bike. Heke li derve bê astengkirin jî li hundirê malê kesek nikare asteng bike. Dewlet vê derfetê nade lê tu dikarî li malê perwerde bikî. Divê gelê kurd ji bo zimanê xwe bêhtir têbikoşe. Bi taybet jî divê bijîşk, parêzer û mamosteyên kurd bêhtir xwedî li ziman derkevin.” 
 
‘HER GEL BI ZIMANÊ XWE HEYE’
 
Remzî Dayan jî got “Em bi zimanê xwe hene” û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Hêj niha jî tê qedexekirin lê li ber xwe dide, em zimanê xwe diparêzin. Divê kurd kurdî ji bîr nekin û nedin jibîrkirin. Ev yek li ser me tevan ferz e. Heta daxwazên me tên qebûlkirin jî dê têkoşîna me bidome.” 
 
Ji welatiyan Salih Ozdemîr jî bal kişand ser xetereyên derûdorê û wiha axivî: “Cîranên me, derdora me tevan bi tirkî diaxivin. Zarokên me jî ji ber van sedeman bi kurdî naaxivin. Divê malbat bi zarokên xwe re bi kurdî biaxivin. Zimanê me tê qedexekirin. Li metropolan tu kes bi zimanê dayikê naaxive. Divê li her derê bi kurdî bê axaftin.” 
 
 ‘EM Ê DEV JI ZIMANÊ XWE YÊ DAYIKÊ BERNEDIN’ 
 
Ayten Bîlek jî xwest kurdî bibe zimanê perwerdeyê û ev tişt anî ziman: “Li cihê mirov bi zimanê xwe neaxive tune dibe û bêesil dibe. Divê li dibistanan perwerdeya bi zimanê dayikê bê dayîn. Li Sêrtê 3 ziman hene; erebî, kurdî û tirkî. Lê em nikarin bi rehetî bi zimanê xwe yê dayikê kurdî biaxivin. Ji ber ku zarok bi tirkî perwerde dibin, pişaftin dibe. Heke malbat bi kurdî biaxivin, zarok jî dê hîn bibin. Ji ewil malbat piştre dibistan. Heke li her du deveran jî kurdî bê axaftin dê pirsgirêk nemîne.” 
 
Zekî Yeşîlkavak jî diyar kir ku zimanê wî yê dayikê kurdî ye, bi tirkî baş nizane û axaftina xwe wiha qedand: “Çima zimanê kurdî qedexe dikin? Em dev ji zimanê xwe yê dayikê bernadin.” 
 
 MA / Rûkiye Adiguzel 
 

Sernavên din

31/10/2024
20:33 Bertekên li dijî qeyûm: Dest ji darbeya li hemberî vîna gel berdin
16:33 Gava ewil a qeyûm: Wêneyên Ozer ji bîlboardan jê dike
16:27 TJA û DBP: Em ê derbeya li dijî gel qebûl nekin
15:17 DEM Partiyê li dijî qeyûm banga têkoşînê kir: Dema dema yekitiyê ye
15:16 Xebakara Yenî Yaşamê hate binçavkirin
15:14 Ozel ji bo Esenyûrtê bang kir: Darbe li îradeya gel hate kirin
15:11 Cezayê hefsê dan rojnamegerên girtin protesto kirin
15:00 Gel li Qada Esenyurtê kom dibe
14:50 Di hevdîtinên bûdçeyê de bertek nîşanî tayînkirina qeyûm dan
14:42 Civîna DEM Partiyê bi dawî bû: Em desteserkirina îradeyê qebûl nakin
14:38 ÎHD: Jiyana girtiyê nexweş Gemîcîoglû di xetereyê de ye
14:29 Li dijî qeyûm banga kombûna li Qada Esenyûrtê hate kirin
14:25 Pêvajoya îtîrazê ya li dijî encamên hilbijartinên Herêma Federe ya Kurdistanê dest pê kir
14:22 Bertek nîşanî girtina parêzer Sarsilmaz dan: Em ê serî netewînin
14:08 Ji Wezîr Tunç daxuyaniya têkildarî tecrîdê
14:07 Dema binçavmayinê ya 20 kesên li Stenbolê hate dirêjkirin
14:05 TEV-DEM: Divê mirovahî xwedî li Rojava derkeve
13:45 Şaredariya Esenyurtê hate dorpêçkirin
13:35 Ji bo girtiyê nexweş Gemîcîoglû banga hevpar: Bila were berdan
13:21 Turk-Îş: Sînorê birçîtiyê bû 20 hezar û 431 lîre
12:59 Cezayê li rojnamevan Jîna Muderîs hatiye birîn, tê bicihanîn
12:51 Parêzerên Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
12:01 Çawişê pispor bi 12 kîloyên tiryakê hate girtin
11:57 Piştî desteserkirina îradeyê li meqamê şaredariyê wêne kişand
11:12 Şanoya Bajar bi lîstika 'Çalakiya Malçêkirî' xwe ji bo Rojên Şanoya Jinê amade dike
11:09 Dogan: Dixwazin li ser Ozer peyamê bidin Stenbolê
10:45 Komîsyona Lêkolînê ya Meclisê: Divê em serkeftina bi hev re bikin armanc
10:42 Doza Emîne Şenyaşar hat lidarxistin
10:27 Platforma Saziyên Demokratîk li dijî qeyûm banga berxwedanê kir
10:25 MYK’a DEM Partiyê li Stenbolê dicive
10:24 Konferansa Jinan a HDK’ê: Bi hêviyê re dimeşin, bi serhildanê mezin dibin, dê bi berxwedanê bi ser kevin!
10:01 Berdana 8 hezar û 521 girtiyan hatiye astengkirin: Biryar ne hiqûqî ye.
09:48 Îdianameya rojnamegerên di hefsa malê de hate qebûlkirin
09:27 Îfadeya Ahmet Ozer: Îradeya gel tê xespkirin
09:26 Qeyûm tayînî Şaredariya Esenyûrtê hate kirin
09:03 1’ê Mijdarê Roja Kobanê ya Cîhanê: Divê cîhan deynê xwe bide
09:01 Amediyan ji bo çareseriyê îşaret bi meclisê kir: Divê em nexapin
09:01 Berwarî: Ji ber binpêkirina qada hewayî divê giliyê Tirkiyeyê bê kirin
09:01 Ji ber fabrîqe û makîneyan karê necariyê tune dibe
09:00 Rojnamevan Koyluoglû: Ji bo avakirina hikûmeteke nû YNK yekane alternatîf e
09:00 ROJEVA 31’Ê COTMEHA 2024’AN
30/10/2024
23:55 Şaredarê Esenyûrtê Ahmet Ozer hat girtin
23:07 DEM Partî: Hevserokên me yên giştî û endamên MYK'ê wê li Stenbolê bin
23:02 Rojnameger Degerê giliyê kesên ku gefan lê dixwin kir
21:46 Şaredarê Esenyûrtê Ozer bi daxwaza girtinê sewqî dadgeriyê hat kirin
20:59 Hevşaredara Dêrikê ya berê Sabahat Çetînkaya hat girtin
19:54 'Nobeta Azadiyê' di hefteya 645’an de ye
18:20 Kaplan ê ku emeliyat bû bi îşkenceyê hat binçavkirin
16:24 Mele Reşît Irgat jiyana xwe ji dest da
16:16 Parêzerê Ahmet Ozer: Tevî biryara sînordarkirinê jî agahî li çapemeniyê hatin belavkirin
16:00 Li ber Şaredariya Esenyûrtê binçavkirina Ozer hat protestokirin
15:29 Bakirhan: Divê ‘Mafê hêviyê’ were pêkanîn
14:54 Ji bo Hatîce Onaran a girtî banga ‘bikevin nava liv û tevgerê’ hate kirin
14:18 Erdogan û Tunç pirsa ‘mafê hêviyê’ bêbersiv hiştin
14:07 Li Cizîrê qezaya trafîkê: Kesek mir
13:34 Encamên fermî yên hilbijartina Herêma Kurdistanê hatin aşkerekirin
13:32 Helbestvan Arjen Arî li ser gora xwe hat bibîranîn
13:23 AYM’ê ji bo girtiyan biryara ‘binpêkirina azadiya derbirînê’ da
13:21 Li Cizîrê 5 kes bi lêdanê binçavkirin
13:09 Bakirhan: Tecrîdê rakin bila birêz Ocalan bi awayek azad tevbigere
12:52 Şewata li Çiyayê Gabarê vemirî
12:42 Cenazeyê girtiyê bi awayekî biguman jiyana xwe ji dest dabû dan malbata wî
11:37 DEM Partiyê û CHP’ê bertek nîşanî binçavkirina Ahmet Ozer dan
11:33 Medenî Ferho: Aqilê marjînal nikare pirsa kurd çareser bike
10:48 Li Şirnexê 3 kes hatin binçavkirin
10:33 Weqfa Mezopotamyayê kursa folklor û edebîyata gelêrî li dar dixe
09:57 Ji bo girtina 19 kesan îdiaya ‘îstîhbarî’ kirine hincet
09:49 Cûdî, Gabar û Besta ji şîrketan re tê pêşkeşkirin
09:24 Bi vegotina Abdullah Ocalan pergala 'îşkenceyê' ya Îmraliyê
09:20 Jin dê di 25'ê Mijdarê de li qadan bin
09:18 Gulseren Yolerî: ‘Mafê hêviyê’ bi guhertina qanûnî pêkan e
09:16 Rojnamevan Mehmûd: Bi êrişan jiyana hevpar hedef tê girtin
09:15 Şêniyên Wanê: Şer were sekinandin dê krîza aborî jî çareser bibe
09:02 ROJEVA 30'YÊ COTMEHA 2024'AN
08:52 Şaredarê Esenyûrtê Ahmet Ozer jî di nav de gelek kes hatin binçavkirin
29/10/2024
16:53 Girtiyê gotibû ‘Dê min bikujin’ bi awayekî biguman jiyana xwe ji dest da
15:53 Werîşe Mûradî çalakiya xwe ya greva birçîbûnê bi dawî kir
15:53 Dayikên Aştiyê serdana Emîne Şenyaşarê kirin
15:28 Li Çiyayê Gabarê şewat derket
15:15 Kesê dê bibe serokê Hîzbullahê hate diyarkirin
15:08 259 koçber vegeriyan Mûsilê
13:24 Ji DEM Partiyê banga ‘komara demokratîk’
13:14 Leşkeran bi ser zozanê de girtin: Koçer û şivan hatin binçavkirin
13:13 Çapemeniya Azad mamoste Kaya bi bîr anî
12:29 Baroya Stenbolê bertek nîşanî girtina parêzer Sarsilmaz da
12:27 350 mîtroyan dûrî nexweşxaneyê ji ber windakirina xwînê jiyana xwe ji dest da
11:45 Jina sporvan bi awayekî guman jiyana xwe ji dest da
11:44 Rewşa girtiyê nexweş Gemîcîoglû giran bû
11:25 Êrişkarên nijadperest ji xwediyên dawetê lêborînê xwestin
11:18 Koma Hevrayê bertek nîşanî girtina solîstê xwe da
11:14 Rohilat Efrîn: Divê Tirkiye ji ber sûcên şer were darizandin
10:51 HDK ji Lijneya Giştî re amade ye: Avakirina jinûve û rêxistinbûyîneke xurt
10:42 Temîzer vegot: Serî li ber zilm û neheqiyê netewand
10:22 Mamosteyê Çapemeniya Azad: Bi tecrûbe û pratîka xwe rê nîşan da
10:21 Abdullah Ocalan: Tekane rê komara demokratîk e
10:05 247 pêşniyazên qanûnî yên DEM Partiyê û 673 pêşniyazpirsên lêkolînê yên DEM Partiyê hatin redkirin
09:45 'Plana Çokşikandinê' di sala 9'an de ye: Plan bi ser neket, meseleya kurd çareseriyê ferz dike
09:30 Li Şirnexê gelek herêm hatin qedexekirin
09:29 Dayika emrê xwe bi têkoşîna aştiyê derbas kir: Kumrî Oner
09:27 Ji bo zarokan kargehên 'hînkirina azad'