Jinên êzidî dest bi xweparastinê dikin

  • jin
  • 09:53 22 Nîsan 2024
  • |
NAVENDA NÛÇEYAN - Berdevka TAJÊ Riham Haco pêngava xweparastinê ya ku TAJÊ daye destpêkirin nirxand û got: "Xweparastin erka her jinekê ye. Divê hêza jinên cîhanê bibe yek." 
 
Şengal ku di 74 fermanan re derbas bûye, bi avakirina neteweya demokratîk re ji nû ve tê avakirin, polîtîkayên şerê taybet ê ku bi destê PDK'ê  li Şengalê tên meşandin û di asta herî jor de ye her carê rastî êrişên hewayî yê dewleta tirkiyeyê tên.  Lê bi paradîgmaya neteweya demokratîk Şengaleke xweser  tê avakirin. Tevgera Jinên Azad ên Êzidî (TAJÊ) hemleya “Li dijî qirkirina jinê bibin dengê xweparastinê” dide  destpêkirin. Berdevka TAJÊ Riham Heco nirxandin kir.
 
 
'DAIŞ'Ê HER ŞÊWAZÊ TUNDIYÊ LI SER JINAN PÊŞ XIST' 
 
Riham Heco, diyar kir ku di êrişên 2014'an de yekser armanc ji holêrakirina hebûna jinan bû û wiha axivî: "Heke ku fermana 74'an çênebûba di nava civaka êzidî de hişyarbûnek jî çênedibû û rêbazên me yên xweparastinê jî çênedibûn. Di fermana 74'an de xwestin hemû civaka êzidî qir bikin. Ji jin zarok û extiyaran bigirin û heta ciwanan û heta darên Şengalê her tişt ji xwe re xeterî dît û êrişî hemû tiştan kirin. Dest bi qirkirina civakê kirin. Li vir du beşên civakê rastî qirkirinê hatin. Yek bi giştî civak hate qirkirin û ya duyemîn jî jin hate qirkirin. Di her gorên komî yên ku hatine dîtin de jin hene. DAIŞ'ê jin ji xwe re weke xetere dît. Bi taybetî jî jinên temen mezin di hêla baweriyê de jî pir tije û girtî bûn û zû bi zû teslimiyet qebûl nedikirin. Nedikarîn zû bi zû bandor bikin. Ji ber wê jî bi taybetî ew jin hedef hatin girtin. Çi kirin? Ew jin hemû qetilkirin. Ev jinên ku hatine qetilkirin jî di gorên komî de hatin veşartin. DAIŞ'ê her şêwazê tundiyê li ser jinan da meşandin. Hem tundî pêş xistin û hem jî sûce şer kirin." 
 
'JINÊN ÊZIDÎ JI YJA-STARÊ HÊZ GIRT'
 
Heco, bi lêv kir ku ketina hêzên YJA-STARÊ ya li Şengalê di jinên êzidî de guhertinên cidî çêkir û wiha domand:" Piştî ku jinan evqas qirkirin û êş dîtin, bi hatine gerillayên YJA-STAR û HPG'ê hin tişt guherîn. Bi taybet YJA-STAR'ê bandoreke pir mezin li ser jinên êzidî çêkir. Çawa çêkir? Di asta cîhanî û di asta Iraqê de me ti carî nedîtibû ku jinan çek rakiriye û şer kiriye. Me nedîtibû ku jin jî dikarin mafê xwe biparêzin. Tişta ku me dît tenê ew bû ku jin tenê dikare di malê de rûdine û zarokan xwedî bikin. Heta ku gelek jin ji malê jî dernediketin. Hin jinên ku ji destê DAIŞ'ê dihatin rizgarkirin, ji bo çi xwe neparastin, ji bo çi nekarîn birevin? Gelek ji wan jinan derfetên wan hebûn ku birevin. Mînak gelek ji wan jinan digotin,' em 60 jin bûn û tenê endamekî DAIŞ'ê li ber derî disekinî û keseke din nebû' Yanî 60 jin di mezelekî de nikarin xwe yek zilamekî xelas bikin. Ji ber çi? Ji ber ku ewqasî mêr bi hêz dîtin. Gelek jinan jî digot,' em derketiban me nedizanî ku em ku de herin' jin evqasî çav girtî hatibûn hiştin. Ev cûreyê îşkenceyê li ser jinan hebû. Jin nekarîbû ku xwe biparêze. Jin bêçare hatibû hiştin. Lê bi hatina YJA-STAR'ê jinên êzidî hêz girt. Ev bû sedem ku jinên êzidî çavê xwe vekin û ji xwe bi bawer bin. Di dîroka êzidiyan de gelek jinan pêşengtî kirin."
 
'TAJÊ SEDEME KU EM BIKARIBIN XWE LI DIJÎ FERMANAN BIPARÊZIN'
 
Heco, anî ziman ku wan weke TAJÊ ji bo guhertina hişmendiya serdest tekoşîneke gelek mezin daye û got:" Bi hatina YJA-STAR'ê  vî ruhî careke din xwe zindî û nû kir. Hem di aliyê leşkerî de jinan xwe perwerde kir û hem jî meclîsên jinan hatin avakirin. Ev 10 salin di Şengalê e TAJÊ têkoşina ku dide meşandin bû sedem ku em bikaribin xwe ji qirkirinê biparêzin. Tişta ku jinan ditiye weke qirkirin bê dîtin. Me di Şengalê de şoreşek çêkir. Rixmî ku jinan ewqas êş û qirkirin dîtin jî hê bandora mêr li ser xwe neavêtibûn. Jin bê mêr nekarîbû tevbigere. Weke TAJÊ me zehmetiyeke pir mezin kişand. Weke ku jin tenê dikarin di malê de kar bikin tevdigerin. Li gorî vê hişmendiyê jina ku herî aqil, jina herî baş a ku di hûndirê malê de dernekeve û dinyayê nebîne û zilam çi bêbije wê bike ye. Jin hemû nehatine rizgarkirin û ji vê hişmendiyê nehatine xelaskirin. Niha jin ji jinbûna xwe û  rastiya xwe direve. Di vê de jî bandora hişmendiya mêr ê desthilatdar pir heye."
 
'LI HER GUNDAN XEBATÊN HEMLEYÊ TÊN MEŞANDIN'
 
Riham Heco, bal kişand li ser xebatên hemleya xweparastinê jî û wiha berdewam kir: "Em gund bi gund jinan bi perwerde dikin. Ji bo ku jin xwe ji vê hişmendiya xweparastin sûdê bigirin, me semîner û atolye pêk anîn. Ev hemleya ku me daye destpêkirin jî dê heta 3'ê tebaxê bidome. Dema ku ev hemleye hate destpêkirin YJŞ'ê bi daxuyaniyeke fermî tevlîbûna xwe ya ji bo vê hemleyê ragihand. Niha komên girêdayî YJŞ'ê û TAJÊ li gundan, taxan di nava civakê de xebatan didin meşandin. Ji bo ku jin xwe ji fermanan biparêze perwerdehiyên çek jî hatine dayin. Heke ku êrişek li ser civakê bê kirin ya herî zêde jê bandor bibe jin e. Di nava gundan de jinan fêrî bikaranîna çekê dike. Ji bo ku jin bikaribe li berxwe bide û xwe biparêze ev xebat tên meşandin. Îro ferman berdewame. Bi van êrişan ev ferman didome. Divê ku îro di mala xwe de her jineke êzidî li beramberî van êrişan bibe bersiv. Îro hemleyeke berfireh li dijî şerê taybet, li dijî qirkirinê hatiye destpêkirin."
 
'XWEDÎ DERKETINA VÊ HEMLEYÊ ERKA HER JINEKÎ YE'
 
Heco, bal kixahr ben giringiya hemleya ku dane destpêkirin kir û wiha bi dawî kir "Weke jin baweriya me bi hikûmetê nema ye. Baweriya me bi hêza civakê heye. Bi hêza jinê heye. Ji ber wê bi vê kampanyayê me xwest ku jinên cîhanê bi xwe re rakin da ku ev qirkirin bê sekinandin. Niha li Ewrupa jî rêxistina jin a êzidî ji bo vê hemleyê daxuyaniyek dan û li ser wî esasî xebatên xwe dide destpêkirin. Em dixwazin ku herkes tevlî vê kampanyayê bibin. Gelek welatan qirkirina êzidî qebûl kirin. Lê weke qirkirina jinên êzidî binav nekirin. Ev ne tenê sûcê şer bû. Qirkirin bû. Dewletên ku ev qirkirin qebûl kirine ev rastî qebûl nekirine. Mînak her roj ew dewletên ku êriş li ser Şengalê dikin ji bo wan helwestek nayê nişandin. Daxwazên me ew e ku xweseriya Şengalê bê mîsogerkirin û qirkirina Şengalê weke qirkirineke jinan jî bê binavkirin û pêşî li qirkirina êzidiyan bê girtin. Divê TAJÊ weke îradeya jinên êzidî bê naskirin, YJŞ weke hêza parastina jinên êzidî bê naskirin, rêveberiya xweser bê naskirin. Belgeyê fermanê hemû jinên êzidî ne. Ev jî ji bo naskirina nasnameya jinan êzidî bibe delîl. Heke ku qirkirina li ser jinên êzidî bê naskirin kesên ku ev ferman pêk anîn jî wê bên cezakirin. Encax ev dikare birînên jinên êzidî derman bike. Tenê du tişt dikarin me xelas bikin yek fikr û felsefeya Rêber Apo ye û ya ditir jî pergala netewa demokratîke. Hemleya xweparastinê ji bo tevahiya jinên cîhanê me daye destpêkirin. Jin xwedî hêz in. Lê divê yekîtiya xwe çêbikin û bi yek helwestî li dijî vê derbikeve. Li beramberî vê hişmendiyê derketin û xweparastin erka her jinekê ye. Em weke TAJÊ tevlî vê hemleyê dibin û her wiha em tevlî dibin ku hêza jinên cîhanê bibin yek deng, bibe helwesteke hevbeş."
 
MA / Zeynep Dûrgût
 

Sernavên din

13/02/2025
16:30 Bertek nîşanî qedexekirina bîranîna Şêx Seîd da: Kurd ev 100 sal in li ser pêya ne
16:20 Nobeta li Wanê: Guh bidin gotinên Ocalan û ji vîna gel re rêzdar bin
16:07 Cezayê li Zeydan hatiye birîn hat protestokirin
15:54 Pervîn Buldan çû serdana Demîrtaş û Mizrakli
15:42 Nasnameyên 32 welatiyên li Şengalê hatin qetilkirin bi salan piştre hatin eşkerekirin
15:17 Binarê Qendîlê hate bombebarankirin
15:16 Serokkomariya Iraqê ‘Qanûna statuya rewşa kesî’ erê kir
15:09 Di doza Sûrê de 11 sal û 3 meh cezayê hefsê dan Atalay
14:07 Zengîn a AKP’î ji bo ‘vasî’ li Gergerlîoglû bê tayînkirin serî li dadgehê da
13:03 Komek rewşenbîrên misliman: Divê meclis berpirsyariyê bigire ser xwe
12:39 Nobeta li Wanê didome: Beriya şahiyê gel bicoş e
12:27 Li Xarpêtê jinekê bi awayekî guman jiyana xwe ji dest da
12:19 Walîtiyê Amedê bîranîna Şêx Seîd qedexe kir!
12:14 Hêlîn Umît: Naveroka bangê dê di rojên pêş de zelal bibe
11:51 Binçavkiriyên li Stenbolê sewqî edliyeyê hatin kirin
11:32 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo biçin Îmraliyê serlêdan kirin
11:31 Li Wanê peyama ‘Em berê bi ser ketin, dê dîsa bi ser kevin’
11:31 Zeydan: Wan bi sekna xwe bûye hêvî û serfiraziya her kesî
11:01 Mehmet Ocalan: Çareserî dê ji bo her kesî baş be
10:28 Erdemîrcî: Divê bi ruhê 26 sal berê li pêvajoyê xwedî derkevin
10:25 Gelê Wanê: Em ê şaredariya xwe nedin wan
10:04 Li 3 bajaran gelek kes hatin binçavkirin
10:01 KCK: Yên bang kirin bila şert û mercan çêbikin
09:47 HDK biisrar e ku aştiyê civakî bike
09:33 Tehliyeya Kandemîr bi hinceta ‘greva birçîbûnê’ taloq kirin
09:09 'Kî çi stratejiyê ava dike bila bike, lê mecbûr e HSD'ê bibîne'
09:09 Rojnameger Germiyanî: Li dijî qetilkirina rojnamegeran pêdivî bi helwesteke navneteweyî heye
09:07 Di bin banê NÇM'ê de ‘Koma Vejîn’ hat avakirin
09:02 Her sal di 15'ê Sibatê de rojî digire: Wê komploger winda bikin
09:00 ROJEVA 13’Ê SIBATA 2025’AN
08:41 Gel ev 3 roj e li pêşiya şaredariyê li ber xwe dide
12/02/2025
16:47 Malbata Rojwelat Kizmaz: Bila berpirsyar hesabê bidin
16:39 Dadgeha Bilind cezayê ‘endamtiyê’ yê Ayşe Gokkkan betal kir
16:14 Ma Music çû serdana Navenda Giştî ya DEM Partiyê
16:09 Amedsporê banga îstîfayê li Midûriyeta Ciwan û Sporê kir
15:41 Di çalakiya li Akdenîzê de bertek nîşanî cezayê li Zeydan hatiye birîn dan
15:32 IFJ’ê bertek nîşanî fesxkirina Sendîkaya Rojnamegeran a Sûriyeyê da
15:20 Dewleta tirk Binarê Qendîlê bombebaran kir
14:15 Ji bo Koyluoglû mewlûd hat dayin: Dê peyrewên wî têkoşîna heqîqetê bidomînin
14:07 Îdianameya Îmamoglû hate qebûlkirin
13:57 Cezayê hefsa malê yê rojnameger Akyuz hate rakirin
13:46 Rojnameger Samî Yilmaz hate binçavkirin
13:43 Ji bo mitînga Strasbourgê bang hate kirin
13:34 Dozgeriya li dijî biryara betalkirina di doza Sûrê de derketî ceza xwest
13:17 Li Wanê çalakiya girseyî: Em ê îradeya gel biparêzin
13:10 DBP dê li Amedê kongreyê li dar bixe
12:58 Li Salîhliyê 18 kes hatin binçavkirin
12:26 Cezayê li Zeydan hatiye birîn hat protestokirin
12:16 AYM’ê ji bo cezayê dabûn rojnameger Yelda Çîçek biryara binpêkirinê da
12:00 MYK’a DBP’ê: Em ê li dijî êrişên ser HDK’ê têbikoşin
11:53 Polîsê Kazanhan qetil kirî ev saleke nehatiye girtin
11:42 Wêneyên 2 rojnamegerên jin ên hatin qetilkirin hatin şewitandin
11:21 Wesayîta karkeran qeza kir: 10 kes birîndar bûn
11:20 Li dijî girtina rojnameger Oznûr Degerê îtîraz hate kirin
11:14 Berxwedana ji Şêx Seîd heta Abdullah Ocalan didome: Bêyî azadiyê çareserî nabe
10:18 Endama PM’a DEM Partiyê Pakîze Sînemîllîoglû hate binçavkirin
10:18 Amed bi berfê xemilî
09:16 Ji PKK’ê daxuyaniyeke girîng
09:11 Karapinarê nexweşîna pençeşêrê pê re heye: Ez mafekî dermankirinê yê birûmet dixwazim
09:10 Margaret Owen: Heya Ocalan azad nebe em ê nikaribin li ser aştiyê biaxivin
09:06 Farisogûllari: Ger AKP pêvajoyê bixitimîne ya winda bike wê Tirkiye be
09:02 'Ji bo azadiya Abdullah Ocalan, em amade ne bitêkoşin'
09:01 Kaganarslan: Ji bo civakîkirina çareseriyê gavên pratîk divê
09:00 ROJEVA 12’Ê SIBATA 2025’AN
08:34 Li Wanê dê daxuyaniya girseyî were dayin
08:31 Hevşaredar Neslihan Şedal: Em ê rê nedin xespkirinê
08:31 Berxwedan li taxan belav bû
08:30 Xelkê Wanê heta serê sibehê li pêşiya şaredariyê bû
11/02/2025
23:59 Tevî sar û seqemê jî bi hezaran kes li ber şaredariyê ne
16:24 Li dijî hewldana tayînkirina qeyûm li Wanê kon hate vegirtin
16:19 Li pêşiya Girtîgeha Evînê çalakî: Darvekirinan bidin sekinandin
16:18 Gundê Kobanê tê bombebarankirin
16:12 Neslîhan Şedal: Gelê hûn îradeya wê tune dihesibînin dê çawa pê re aştiyê bikin?
16:04 Di 12 salan de 742 zarokan di cînayetên kar de jiyana xwe ji dest dan
15:52 HDK’ê ji dozgeriyêr e got: Ne hedê tu kesî ye kongreya me tawanbar bike
15:33 Ozer ê di êrişa polîsan de birîndar bûbû ji nexweşxaneyê derket
15:32 Şîna Koyluoglû hate ziyaretkirin: Dê têkoşîna me de her dem bijîn
15:13 Tulay Hatîmogûllari: Dibe ku banga Ocalan bi 15’ê Sibatê re negihije
14:11 Xelkê Wanê: Em ê careke din mezin li ber xwe bidin
12:44 Tulay Hatîmogûllari ji îktîdarê re got: Plana we ya çareseriyê çi ye?
12:29 Aktar: Biryara ji berê ve hatibû dayin xwendin
Karaman: Mesele talankirina Şaredariya Wanê ye
11:52 Di doza rojnamegeran de dê aqûbeta dosyayên cuda were pirsîn
11:33 Di doza Safîturk de daxwaza jinûve darizandinê
11:31 Li Rihayê kesek hate binçavkirin
11:30 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
11:30 Necla Demîr: Dixwazin çapemeniyê veguherînin amûra propagandayê ya dewletê
10:43 Parêzerê Aktar: Biryareke siyasî ye û ji bo tayînkirina qeyûm hat dayin
10:29 Li pêşiya şaredariyê protesto: Em ê rê nedin xespkar û dizan!
10:12 Abdullah Zeydan: Tu hukmê vê biryarê tune ye
10:05 Xelkê Wanê diherike ber avahiya şaredariyê
10:04 3 sal û 9 meh cezayê hefsê dan Zeydan
09:52 Abdullah Ocalan dê bangekî çawa bike: Ji Şandeya Îmraliyê Onder ji MA’yê re vegot
09:28 Çîrokên çalakvanên ‘Hûn nikarin roja me tarî bikin’
09:09 Zhiyan Yaseen: Iraq bi qanûna rewşa kesane re îstîsmara zarokan rewa dike
09:08 Jinan ji bo 'Sala Malbatê' got: Ka berpirsiyariya bav?
09:07 Tîma Futbolê ya Jinan a Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê: Armanc Lîga 2'yemîn e
09:05 Berdana girtî Tekîn ji ber cezayên disiplînê hat astengkirin
09:04 26 sal in di protestoyên komployê de cih digire: Min xwe bi wî nas kir
09:00 ROJEVA 11'Ê SIBATA 2025'AN
08:40 Li Stenbolê li dijî şaredariyên CHP’î operasyon: 10 kes hatin binçavkirin