ÎZMÎR - Li Îzmîrê, dikandarên Çarşiya Kemeralti ya Dîrokê ligel qerebalixa zêde jî ji bêkariyê bi gazincin û gotin: “Qerebalixa heyî mirovan dixapîne. Ji bo sererast kirin piyasê divê hikûmet polîtîkayên xwe biguhere.”
Çarşiya Kemeralti ya Dîrokî ya navçeya Konak a Îzmîrê, ji turîzmê bigirin heya çand û hunerê ku yek ji navendên bazarê yên mezin ê cîhaneyê, nebza aboriya bajêr li vê derê lê dide. Kemeralti 500 sal berê hatiye avakirin û bi kanî, xanî, serşok û mizgeftên xwe yên dîrokî tê naskirin. Li vê bazarê gelek dikan û magazayên kar dikin hene. Dikandarên çarşiyê, diyar kirin weke ku ji derve de xuya dike karê wan baş naçe.
‘HÊZA KIRÎNÊ KETIYE Û MIROV NE KEYFXWEŞÎN’
Zêringer Mîthat Akçali yê 20 salin li Kemeraltiyê dikandariyê dike, diyar kir ku di demên dawî de li Tirkiyeyê aborî paş ketiye û wiha axivî: “Li Tirkiyeyê hêza kirinê ketiye. Mirov ne keyfxweşin. Pêşeroja aboriya Tirkiyeyê ne pir başe. Em hêvî dikin ku di aborî bê baş kirin. Em xwe aciz bikin jî, ne kin tiştek naguhere. Aboriya niha li ser zêringeran pir bandor dike. Mirov li benda ketina bûhayê zêr dimînin. Bilindbûna dovîz bandorek nebaş li ser bûhayê zêr dike. Firotinên me pir ketine.”
‘DEMSALA DAWETÊ NEMAYE’
Akçali, anî ziman ku berê bi gerimbûna hewayê re demsala dawetan dest pê dikir û wiha got: “Êdî demsala dawetan jî ne maye. Mirov êdî nikarin çeyrekekê jî bikirin. Mirov bigraman zêr dikirin. Em hewl didin tiştên guncav bifiroşin. Ji bo em ji vê rewşê derbikevin divê em hemû bi hevre bixebitin. Divê em ava bikin.”
‘HEÇÎ TÊ ME DIXWAPÎNE’
Dikandarê kincan difiroşe Alî Soydemîrcî jî, da zanîn ku karê wan qet nebaşe û wiha axivî: “Çarşiya me pir qerebalixe lê bandorê li ser aboriya me nake. Gelo aborî ma ye? Bûhabûna dovîz bandorek mezin li ser me dike. Em li gorî Dolar û Euro berheman dikirin. Vê carê jî berhemên em dikirin bûhayê wan zêde dibe. Ji ber vê em nikarin bifiroşin muşteriyan. Di berîka mirovan de pare tuneye. Ji xeynî dewlemendan hêza kesekê ya kirînê nemaye. Heçî tê rêveberiya welatê me dixapîne. Ez hêvî dikim ku êdî nekarin bixapînin.”
'DIVÊ RÊVEBERIYÊ BIDIN GEL'
Soydemîrcî, destnîşan kir ku ji bo krîza aborî derbas bibe, divê hikûmet bê guhertin û wiha bilêv kir: “Divê ne tenê rêveberî bê guhertin, divê rêveberiyê bixin destê gel de. Polîtîkayên wan ne rastin. Ji ber vê krîza Tirkiyeyê mezintir dibe. A girîng rêveberî di destê gel debe. Divê desthilatdariya nû li destê gel mêze bike, ne gel destê wan mêze bike. Ger desthilatdarî li gel mêze bike, cûdakarî neke û ne bêje ‘Min ji sedî 51 deng girtin, ji ber vê ezê tenê li 51’an mêze bikim’ wê demê dê hemû tişt baş bibin.”
‘JI XWE HETA BÊJE ME ÎFLAS KIRIYE’
Dikandarê çarşiyê Samî Cîrît jî, bertek nîşanî krîza aborî da û wiha got: “Aborî li gorî polîtîkayên dewletê teşe digire. Li Stenbolê bombe biteqe, dê çarşıya Îzmîrê vale bibe. Ji bo aborî sererast bibe, pêdivî bi polîtîkayên aştiyane heye.” Dikandar Yakup Çetîn jî, wiha got: “Kar rawestiyaye. Çarşi qerebalixe lê kar tuneye. Em bacaya cîhanêkê didin. Êdî bese. Ji xwe heta bêje me îflas kiriye. Tiştên din hemû çîrokin. Em nikarin mal bikirin. Her ku diçe dolar bilind dibe. Em çawan berhemên xwe bifiroşin.”
‘QEREBALIXEK ZUHA HEYE’
Dikandar Burak Urkmez jî gazincên xwe yên derbarê krîza aboriyê de anîn ziman û wiha got: “Hemû berhem ji derveyî welat tên. Ji ber bilind bûna dolar bandorek mezin li ser me dike. Muşterî berhemên me bûha dibînin. Liv û tevgera Kemeraltî tim heye. Lê tenê qerebalixek zuha ye. Tu bandora xwe li ser me nîne.”
MA/ Ahmet Kanbal - Haci Soylemez