Berdevkê Rêxistina Mafên Mirovan a Efrînê Şêxo: Tirkiye bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike

img

RIHA - Berdevkê Rêxistina Mafê Mirovan a Efrînê Îbrahîm Şêxo diyar kir ku Tirkiye ji 2018’an vir ve li Efrînê sûcên şer dike û got: “Dewleta tirk bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike. Tirkiye li Efrînê dewleteke dagirker e. Li dijî vê yekê banga min ji çar aliyên Kurdistanê ev e ku li kêleka gelê Efrînê bisekinin.”

 
Tirkiyeyê di 20’ê Çileya 2018’an de êrişî Efrînê kir û di 24’ê Adarê de Efrîn dagir kir. Piştî dagirkirina Efrînê gelek kes ji bêgavî koç kirin û demografiya Efrînê jî hat guherandin. Piştî dagirkirina Efrînê gelek çeteyên giredayî Tirkiyeyê li Efrînê bi cih bûn û gelek welatiyên Efrînê bi destê wan çeteyan hatin qetilkirin. Herî dawî jî di 20’ê Adarê de çeteyên  Ehrar El Şerqiye yên giredayî Tirkiyeyê li navçeya Cindirês a Efrînê ku ji erdhejê bandor bûbû 4 welatiyên ku xwestibûn Newrozê pîroz bikin qetilkirin. Piştî qetilkirina 4 welatiyên sivîl gelê Cindirês û Efrînê rabûn ser pêyan û bertekine tund li dijî vê êrişê nîşan dan. Xwepêşendana gelê Efrînê ya li dijî vê êrişê hê jî berdewam dike. 
 
Berdevke Rêxistina Mafê Mirovan a Efrînê ya Suriyeyê Îbrahîm Şêxo têkildarî êrişa dawî ya li dijî 4 welatiyên sivîl, zext û binpêkirinên mafan ên li Efrînê ji Ajansa Mezopotamyayê (MA) re axivî. 
 
‘JI BO AGIRÊ NEWROZÊ HATIN QETILKIRIN’
 
Şêxo anî ziman ku 4 welatiyên sivîl ên hatin qetilkirin ji heman malbatê bûne û di dema erdhejê de jî xizmên wan di bin kavilan de jiyana xwe ji dest dane. Şêxo diyar kir ku çeteyên Ehrar El Şerqiye yên ku ev welatî qetilkirine di esasê xwe de ji DAIŞ’ê ne û ev tişt gotin: “Dema hatine jî ji wan re gotine hûn ê vî agirî vemirînin, wan jî bi ya wan nekiriye û li ser vê yekê bi çekan êrişî wan kirine. Di encama êrişê de 4 welatiyên sivîl jiyana xwe ji dest dan û 2 kes jî birîndar bûn. Piştî wê komkujiyê di nava gelê Efrînê de xwepêşandan çebû û 4 welatiyên ku hatin qetilkirin bi girseyî û bi ala kurdî li goristana Cindirêsê hatin veşartin. Piştî 5 salan li ser dagirkeriya dewleta tirk li Cindirêsê gel dengê xwe bilind kir û xwe pêşandan çêbûn. Gel dirûşmeyên, 'Şehîd namirin, bijî kurd û Kurdistan' berz kirin. Jinên wan jî digotin xwediyên me tune ne, em bindest in, em kurd in û bertek nîşan didan. Welatiyên ku hatin qetilkirin tu têkiliya wan bi partiyên siyasî re tune bû, tenê ji bo agirê Newrozê hatin qetilkirin. Yên ku hatin qetilkirin her yek 10 gule ji singa xwe xwaribûn." 
 
‘TIRKIYE BI DESTÊ ÇETEYAN SÛCAN DIKE’
 
Şêxo bi lêv kir ku ji 2018’an vir ve li Efrînê maf tên binpêkirin û tevî zext û zora Tirkiyeyê jî gelê Efrînê dest ji axa xwe bernedaye. Şêxo anî ziman ku armanca êrişên Tirkiyeyê yek jê jî guherandina demografiya Efrînê û şerekî di navbera kurd û ereban de ye. Şêxo diyar kir ku ew çeteyên ku zext û zorê li gel dikin giredayî Tirkiyeyê ne û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Nezî 30 komên çeteyan li Efrînê hene. Xwe bi Arteşa Suriyeyê ve binav dikin. Hemû jî girêdayî Rêveberiya Tirkiyeyê ne. Dewleta tirk bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike. Tirkiye li Efrînê dewleteke dagirker e. Tirkiye ji bo ku berpirsyariya van sûcan negire ser xwe bi destê çeteyan van sûcan dike.”
 
Şêxo der barê raporên NY'yê de jî axivî û destnîşan kir ku tevî raporan jî li qada navneteweyî bêndengiyek heye li dijî sûcan û got: “Ew rapor tên derxistin lê ew rapor tenê tên belgekirin, berpirsyarên van sûcan nayên cezakirin. Di  nav xwe de nîqaşên van raporan dikin lê tu çareseriyekê ji Suriyeyê re peyde nakin. Ne cara yekem e, her tim 20 rojan carekê raporên wan dertên, li ser rûdinên nîqaşan dikin lê tu encam jê dernakeve.”
 
HEVKARIYA ENKS, BARZANÎ Û TIRKIYEYÊ
 
Di berdewama axaftina xwe de Şêxo bibîr xist ku piştî erdhejê saziya xêrxwaz a Barzanî ji bo alîkariye çûye navçeya Cindirês a Efrînê û got ku, tu alîkariya saziya Barzanî negihîştiye gel. Her wiha Şêxo balkişand ser hevkariya Tirkiye, ENKS û Barzanî jî û ev tişt gotin: “Saziya Xêrxwaziyê ya Barzanî piştî erdhejê derbasî Cindirêsê bûbû. Her wiha hinek aliyên ENKS jî digotin em ê li Efrînê ofîsên xwe vêkin lê dema gelê me şehîd ketin me tu kes li kêleka xwe nedît. Piştî wê derket holê û alaya xwe rakirine lê niha jî em dibihîsin dibêjin divê dirûşme nayên berzkirin û xwepêşandan bisekinin. Saziyên Barzanî ofîsên xwe jî li wir vekirine, dibêjin em alîkariya gel dikin û ENKS jî li wir e. Berê nedikarîn xwe aşkera bikin, lê niha dikin. ENKS jî hevkarê dewleta tirk e. Ew jî berpirsyarê vê komkujiyê ne. Tirkiyeyê dibêje xwepêşandanê bisekinînin, ew jî hewl didin xwepêşandanê bidin sekinandin. Lê heke ew xwepêşandan berdewam neke rewşa gelê me jî dê zahmet bibe.”
 
‘BERXWEDANEKE MEZIN LI EFRÎNÊ HEYE’
 
Şêxo da zanîn ku Desteya Tehrîr El Şam çekdarên xwe ji ber tê gotin dê Walitiya Hatayê serdana Cindirisê bike ji herêmê kişandiye. Şêxo destnîşan kir ku heke xwepêşandana gel a li dijî êrişê berdewam bike gelek tişt dê li Efrînê bên guherandin û axaftina xwe wiha domand: “Saziyên dewletên navneteweyî jî li kêleka wan bisekinin wê bikaribin rewşa Cindirêsê biguherînin. Ji ber wê jî dewleta tirk dixwaze xwepêşandan bisekinin. Niha li Efrînê saziya Barzanî û ENKS heye lê li kêleka wan nasekinin. Li hemberî wan hezên çekdar hene, lê gelê me sivîl e, tiştek di destê wan de tune ye. Hejmara gel jî kêm e. Nikarin li hemberî hêz û topên wan bisekinin. Lê dîsa jî tişten ku gel kiriye ne siyasetmedarên me ne jî hezên me nedikarîn bikin. Berxwedaneke mezin li Efrîne heye. Tevî ku hatin kuştin jî serê xwe netewandin.”
 
Şêxo anî ziman ku divê gelê Efrînê bi tenê neyê hiştin û wiha got: “Heke ew xwepêşandan berdewam neke komkujiyên mezin wê biqewimin û belkî em cara dawî bikaribinn bêjin em ê Efrînê rizgar bikin.”
 
TÊKILIYA SÛRIYE Û TIRKIYEYÊ
 
Şêxo têkildarî gotinên Esad yên der barê hevdîtina bi Tirkiyeyê de jî ku gotibû, "Bila Tirkiye ji axa Suriyeyê derkeve em hevdîtine pêk bînin", ev tişt anîn ziman: “Divê di 15'ê vê mehê de civîna Tirkiye û Suriyeyê çebûbûna. Tirkiyeyê bi baweriyeke mezin digot em ê li ser maseyê rûnên. Lê Esad serdana Moskovayê kir û daxwaza wî Tirkiye ji hemû deverên Sûriyeyê derkeve û pişt re hevdîtine bike lê berjewendiyên Sûriye, Tirkiye, Îran û Rûsyayê di vir de ne. Lê ez wisa difikirim ku Tirkiyeyê ji bo hilbijartinên 14'ê mehê plansaziyê dike. Tirkiye dixwaze vê di hilbijartinan de bi kar bîne. Lê piştî ku Esad got, ji Sûriyeyê derkevin Erdoğan tu bersiv neda. Lê heta dewletên navneteweyî zextan li ser Tirkiyeyê çênekin Tirkiye ji Sûriyeyê dernakeve. Wek gel daxwaza me jî Tirkiye ji Suriyeyê derkeve û kesên ku ji axa xwe koçber bûne vegerin welatê xwe û dawî li guherandina demografik were.”
 
BANGAWAZÎ
 
Şêxo di dawiya axaftina xwe de ji bo xwedîderketina li xwepêşendana gelê Efrînê ev bang li çar aliyên Kurdistanê kir: “Berî her tiştî ya herî girîng divê gelê kurd, li Mahabad, Amed, Hewlêr li her deverê Kurdistanê û Ewropayê li dijî vê yekê rabe. Berpirsyariya wan a dîrokî ev e ku li kêleka gelê Efrînê bisekinin. Efrîn car hat dagirkirin, car ji erdhejê bandor girt û niha jî di hundirê Efrînê de qetlîam çêbû. Ji ber wê bangawaziya me û daxwaza me ji bo gelê me yê Efrînê bikaribe xwepêşandana xwe û daxwaza ji bo mafê xwe berdewam bike, piştgiriya wan bikin. Heke em îro jî li kêleka gelê xwe nesekinin rewşa wan wê hê xirab bibe û wê demê em jî dê sûcdar bibin.”
 
MA / Mahmût Altintaş

Sernavên din

14/07/2025
18:09 Şandeya Îmraliyê dê bi Wezîrê Dadê re hevdîtinê bike
16:56 Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê têkildarî ‘nîşeyên hevdîtinê’ daxuyanî da
16:28 DBP: Divê polîsên ji ber guhdarîkirina stranên Kurdî malbat derb kirin ji kar bên avêtin
16:07 Kongra Star: Temînata Sûriyeyê nenavendîbûna demokratîk e
15:50 Navenda Metroyê: Di 6 mehan de 110 kes hatin binçavkirin
15:49 Ahmet Ozer ji dosyaya ‘lihevkirina bajar’ tehliye bû
14:41 Polîsan 3 kes ji ber stranên Kurdî derb kir, dozger jî xwest bên girtin
14:32 MEBYA-DER’ê li Şirnexê rêveberiya nû hilbijart
14:21 Xwebûn bi manşeta “Destpêka pêvajoya nû” derket
13:27 595 hezar ciwanan bi hêviya perwerde û peydakirina kar koç kirine
13:08 HSD’ê ji bo Siwêdayê banga agirbestê kir
12:59 Rojnamegerê tedawiya penceşêrê dibû jiyana xwe ji dest da
12:53 Şebnem Korur Fîncanci: Divê rêxistinên civaka sivîl jî beşdarî komîsyonê bibin
12:14 PDK û YNK dê îro bicivin
11:50 Tazmînata ji bo leşkerê hatibû kuştin ji malbatên HPG’iyan xwestin
11:27 Palestine Action li Ingilistanê hate qedexekirin: Yasayeke neheq hate derxistin
11:08 Li gundên Cilbya û Bilikayê rojane 270 tonê daran tên birîn
10:39 SOHR: Li Suweydayê 37 kes hatin kuştin
10:36 Li Endonezyayê bi pileya 6.7’ê erdhej çêbû
10:26 DBP, DEVA, SAADET: Divê pêvajoya avakirina komîsyonê û gavên hiqûqî neyê dirêjkirin
09:51 Şewata li Îzmîrê gihîşte rê
09:48 Welatiyên Wanê bangî dewletê kirin: Em ne gotin lê fermiyetê dixwazin
09:45 Li Pirsûsê birîndar bû, di têkoşîna edaletê de hate girtin
09:00 Dîroka hevdîtinê ya Şandeya Îmraliyê ya bi Ozel û Bahçelî re diyar bû
09:00 ROJEVA 14’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:34 Di hevdîtina ‘Civaka Demokratîk’ de li pêşniyarên gel guhdarî kirin
08:34 Şaredarê Şîleyê hate girtin
13/07/2025
21:39 Rêveberiya Xweser têkildarî hevdîtinên bi Şamê re daxuyanî da
21:26 Alçîçek li warê xwe Amedê bi coş hate pêşwazîkirin
17:12 Berxwedana li Hesendînê ya li dijî madenê didome
16:45 Kesên di Komkujiya Pirsûsê de hatin qetilirin dê bên bibîranîn
16:40 Spanyayê Ahmet Dîkmen girt: Xetereya vegerandina li Tirkiyeyê heye
16:39 ‘Elewî û Kurdan li dijî înkarê li ber xwe dan’
16:18 Kesên di Komkujiya Zîlanê de hatin qetilkirin bi bîr anîn
16:10 Li Balikesîrê şewat derket
16:05 Li Zozana Tiloranê hevdîtina ‘Civaka Demokratîk’
15:50 Mala Muze û Çandê ya Qazî Mihemed hate vekirin
15:36 AATUHAY-DER’ê kongreya xwe li dar xist
14:59 Çelîk têkildarî gotinên Erdogan daxuyanî da
14:51 Hevşaredarên Tetwanê: Dê xebatên me yên ji bo çanda Kurdî bidomin
14:40 ‘Em ji nexşerêya birêz Ocalan bawer in’
14:27 Serokê Baroya Agiriyê: Divê êdî dewlet berpirsyartiyê li xwe bigire
14:04 Li Gimgimê aşûre hate belavkirin
13:55 Di şewata Enqereyê de yek jê pitik 3 kes mirin
13:51 Ji bo Komkujiya Zîlanê banga hevrûbûnê
13:45 Medyaya Îranê: Pezeşkiyan di êrişa Îsraîlê de birîndar bû
13:04 Gulistan Kiliç Koçyîgît: Avakirina aştiyê peywira me tevan e
12:42 Du zarokên wê tev li PKK’ê bûn: Barekî giran li ser milê me hemûyan e
12:32 Zwanenberg piştgirî da Ocalan
12:02 ‘Pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk’ li Êlihê ji 25 hezar kesan re hate vegotin
11:49 Welatiyên Amedî: Em azadî û wekheviyê dixwazin
11:29 Şahidên berxwedana 14’ê Tîrmehê: Ruhê wê demê ev em gihandin vê rojê
11:02 Jin ji bo yekitiya neteweyî têdikoşin: Hedef kongreya neteweyî ye
10:39 Birayê xwe Alî Çîçek vegot: Digot ‘Em ê bi ser kevin’
10:22 Hejmara 124’an a kovara Jinê derket
10:18 Li Şirnexê tacîza zayendî li zaroka 13 salî hate kirin
10:06 Parastvanên mafan ên envanterên çekan radestî wan hatine kirin dê raporê amade bikin
09:52 Hevserokê Giştî yê ÎHD’ê: Êdî tu hincetên dewletê neman
09:37 Mihrîcana Tetwanê di roja 16’an de bi dawî bû
09:30 Dayika 12 salan piştre keça xwe di merasîmê de dît: Em aştiyê dixwazin
09:20 TJA bi boneya pêvajoyê bi jinên Tirkmen re civiya
09:12 Hat îdiakirin ku cerdevanan dest danîne ser erdê gundiyan
09:02 Wekîlên DEM Partiyê: Divê Meclis di çareseriyê de bi roleke çalak rabe
09:01 Li Besta û Biligayê dîmenên talankirina daristanan
09:00 ROJEVA 13’Ê TÎRMEHA 2025’AN
12/07/2025
18:17 Şara û Aliyev hevdîtin pêk anîn
17:38 2 girtî serbest hatin berdan
17:31 Tirkiyeyê bejahiya Amêdiyê bombeberan kir
16:44 Panela Komkujiya Zîlanê: Armanc înkar û qirkirin bû
16:17 Pervîn Buldan gotina Erdogan nirxand
16:17 Firat Nebîoglû hat berdan
15:28 Ji bo 3 girtiyan doza azadiyê kirin: Nikarin pêdiviyên xwe dabîn bikin
14:58 Xizmên Windayan piştgirî dan pêvajoyê: Bila komîsyon bê avakirin
14:35 Ji KESK'ê daxwazên ji bo 'pêvajoyê'
14:25 Ji bo Sune û Çakarsin şîn hate danîn
13:58 33 sal in tu agahî ji Kayayê ku cerdevanan ew revandiye nayê girtin
12:34 Di ser Komkujiya Zîlanê de 95 sal derbas bûn
11:50 Erdogan: Em ê bi avakirina komîsyonê li ser pêdiviyên qanûnî yên pêvajoyê biaxivin
11:40 Li Balikesîrê ji ber şewatê du tax hatin valakirin
11:15 Vaye dîmenên amadekariya merasîma dîrokî!
11:09 Merasîma dîrokî di manşeta ewil a rojnameyan de cih girt
11:06 Kesên şahidiya merasîma dîrokî kirin bihêvî ne: Berpirsiyarî li ser milê her kesî ye
11:03 Salîha Aydenîz: Şewata çekan destpêka têkoşîneke nû ye
10:38 Unsal: Ji bo siyaseta demokratik sererastkirinên qanûnî divê
10:00 Ji bo girtiyê nexweş Çam serlêdaneke nû
09:58 Nivîskar Karakûş: Ger reforma hiqûqî çêbibe dê pêvajo pêş ve biçe
09:40 Li Tetwanê konserteke bicoş li dar ket
09:08 Welatiyên Botanê li benda ‘sererastkirinên hiqûqî’ ne
09:00 ROJEVA 12’YÊ TÎRMEHA 2025’AN
11/07/2025
20:36 Bafil Talebanî: Biryara PKK'ê ya destpêkirina serdemeke nû gavekî dîrokî ye
20:26 Wezîrê Dadê Tunç: Ji niha û pê ve karê me zede ye
20:07 Besê Hozat: Niha dora aliyê din e
20:02 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê: Merasîma PKK'ê vexwandina ji bo jiyana azad e
18:51 Berdana Erdemê 30 sal in girtî ye cara duyan hat taloqkirin
18:45 Davûtoglû: Divê em pêşengiya vê serdemê bikin
18:40 Erdogan: Gava ku hate avêtin bibe wesîleya xêrê
17:05 Midûrê Karên Nivîsan ê Kovara Lemanê hate binçavkirin
17:02 Fîkret Ataş hate tehliyekirin: A girîng azadiya civakî ye
16:59 Ozgur Ozel: Divê pêvajo li Meclisê bi gavên lez û bibiryar bê birêvebirin
16:50 Kurtulmuş: Xebatên me yên têkildarî komîsyonê ber bi dawiyê ve ne