Berdevkê Rêxistina Mafên Mirovan a Efrînê Şêxo: Tirkiye bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike

img

RIHA - Berdevkê Rêxistina Mafê Mirovan a Efrînê Îbrahîm Şêxo diyar kir ku Tirkiye ji 2018’an vir ve li Efrînê sûcên şer dike û got: “Dewleta tirk bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike. Tirkiye li Efrînê dewleteke dagirker e. Li dijî vê yekê banga min ji çar aliyên Kurdistanê ev e ku li kêleka gelê Efrînê bisekinin.”

 
Tirkiyeyê di 20’ê Çileya 2018’an de êrişî Efrînê kir û di 24’ê Adarê de Efrîn dagir kir. Piştî dagirkirina Efrînê gelek kes ji bêgavî koç kirin û demografiya Efrînê jî hat guherandin. Piştî dagirkirina Efrînê gelek çeteyên giredayî Tirkiyeyê li Efrînê bi cih bûn û gelek welatiyên Efrînê bi destê wan çeteyan hatin qetilkirin. Herî dawî jî di 20’ê Adarê de çeteyên  Ehrar El Şerqiye yên giredayî Tirkiyeyê li navçeya Cindirês a Efrînê ku ji erdhejê bandor bûbû 4 welatiyên ku xwestibûn Newrozê pîroz bikin qetilkirin. Piştî qetilkirina 4 welatiyên sivîl gelê Cindirês û Efrînê rabûn ser pêyan û bertekine tund li dijî vê êrişê nîşan dan. Xwepêşendana gelê Efrînê ya li dijî vê êrişê hê jî berdewam dike. 
 
Berdevke Rêxistina Mafê Mirovan a Efrînê ya Suriyeyê Îbrahîm Şêxo têkildarî êrişa dawî ya li dijî 4 welatiyên sivîl, zext û binpêkirinên mafan ên li Efrînê ji Ajansa Mezopotamyayê (MA) re axivî. 
 
‘JI BO AGIRÊ NEWROZÊ HATIN QETILKIRIN’
 
Şêxo anî ziman ku 4 welatiyên sivîl ên hatin qetilkirin ji heman malbatê bûne û di dema erdhejê de jî xizmên wan di bin kavilan de jiyana xwe ji dest dane. Şêxo diyar kir ku çeteyên Ehrar El Şerqiye yên ku ev welatî qetilkirine di esasê xwe de ji DAIŞ’ê ne û ev tişt gotin: “Dema hatine jî ji wan re gotine hûn ê vî agirî vemirînin, wan jî bi ya wan nekiriye û li ser vê yekê bi çekan êrişî wan kirine. Di encama êrişê de 4 welatiyên sivîl jiyana xwe ji dest dan û 2 kes jî birîndar bûn. Piştî wê komkujiyê di nava gelê Efrînê de xwepêşandan çebû û 4 welatiyên ku hatin qetilkirin bi girseyî û bi ala kurdî li goristana Cindirêsê hatin veşartin. Piştî 5 salan li ser dagirkeriya dewleta tirk li Cindirêsê gel dengê xwe bilind kir û xwe pêşandan çêbûn. Gel dirûşmeyên, 'Şehîd namirin, bijî kurd û Kurdistan' berz kirin. Jinên wan jî digotin xwediyên me tune ne, em bindest in, em kurd in û bertek nîşan didan. Welatiyên ku hatin qetilkirin tu têkiliya wan bi partiyên siyasî re tune bû, tenê ji bo agirê Newrozê hatin qetilkirin. Yên ku hatin qetilkirin her yek 10 gule ji singa xwe xwaribûn." 
 
‘TIRKIYE BI DESTÊ ÇETEYAN SÛCAN DIKE’
 
Şêxo bi lêv kir ku ji 2018’an vir ve li Efrînê maf tên binpêkirin û tevî zext û zora Tirkiyeyê jî gelê Efrînê dest ji axa xwe bernedaye. Şêxo anî ziman ku armanca êrişên Tirkiyeyê yek jê jî guherandina demografiya Efrînê û şerekî di navbera kurd û ereban de ye. Şêxo diyar kir ku ew çeteyên ku zext û zorê li gel dikin giredayî Tirkiyeyê ne û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Nezî 30 komên çeteyan li Efrînê hene. Xwe bi Arteşa Suriyeyê ve binav dikin. Hemû jî girêdayî Rêveberiya Tirkiyeyê ne. Dewleta tirk bi destê çeteyan li Efrînê sûcan dike. Tirkiye li Efrînê dewleteke dagirker e. Tirkiye ji bo ku berpirsyariya van sûcan negire ser xwe bi destê çeteyan van sûcan dike.”
 
Şêxo der barê raporên NY'yê de jî axivî û destnîşan kir ku tevî raporan jî li qada navneteweyî bêndengiyek heye li dijî sûcan û got: “Ew rapor tên derxistin lê ew rapor tenê tên belgekirin, berpirsyarên van sûcan nayên cezakirin. Di  nav xwe de nîqaşên van raporan dikin lê tu çareseriyekê ji Suriyeyê re peyde nakin. Ne cara yekem e, her tim 20 rojan carekê raporên wan dertên, li ser rûdinên nîqaşan dikin lê tu encam jê dernakeve.”
 
HEVKARIYA ENKS, BARZANÎ Û TIRKIYEYÊ
 
Di berdewama axaftina xwe de Şêxo bibîr xist ku piştî erdhejê saziya xêrxwaz a Barzanî ji bo alîkariye çûye navçeya Cindirês a Efrînê û got ku, tu alîkariya saziya Barzanî negihîştiye gel. Her wiha Şêxo balkişand ser hevkariya Tirkiye, ENKS û Barzanî jî û ev tişt gotin: “Saziya Xêrxwaziyê ya Barzanî piştî erdhejê derbasî Cindirêsê bûbû. Her wiha hinek aliyên ENKS jî digotin em ê li Efrînê ofîsên xwe vêkin lê dema gelê me şehîd ketin me tu kes li kêleka xwe nedît. Piştî wê derket holê û alaya xwe rakirine lê niha jî em dibihîsin dibêjin divê dirûşme nayên berzkirin û xwepêşandan bisekinin. Saziyên Barzanî ofîsên xwe jî li wir vekirine, dibêjin em alîkariya gel dikin û ENKS jî li wir e. Berê nedikarîn xwe aşkera bikin, lê niha dikin. ENKS jî hevkarê dewleta tirk e. Ew jî berpirsyarê vê komkujiyê ne. Tirkiyeyê dibêje xwepêşandanê bisekinînin, ew jî hewl didin xwepêşandanê bidin sekinandin. Lê heke ew xwepêşandan berdewam neke rewşa gelê me jî dê zahmet bibe.”
 
‘BERXWEDANEKE MEZIN LI EFRÎNÊ HEYE’
 
Şêxo da zanîn ku Desteya Tehrîr El Şam çekdarên xwe ji ber tê gotin dê Walitiya Hatayê serdana Cindirisê bike ji herêmê kişandiye. Şêxo destnîşan kir ku heke xwepêşandana gel a li dijî êrişê berdewam bike gelek tişt dê li Efrînê bên guherandin û axaftina xwe wiha domand: “Saziyên dewletên navneteweyî jî li kêleka wan bisekinin wê bikaribin rewşa Cindirêsê biguherînin. Ji ber wê jî dewleta tirk dixwaze xwepêşandan bisekinin. Niha li Efrînê saziya Barzanî û ENKS heye lê li kêleka wan nasekinin. Li hemberî wan hezên çekdar hene, lê gelê me sivîl e, tiştek di destê wan de tune ye. Hejmara gel jî kêm e. Nikarin li hemberî hêz û topên wan bisekinin. Lê dîsa jî tişten ku gel kiriye ne siyasetmedarên me ne jî hezên me nedikarîn bikin. Berxwedaneke mezin li Efrîne heye. Tevî ku hatin kuştin jî serê xwe netewandin.”
 
Şêxo anî ziman ku divê gelê Efrînê bi tenê neyê hiştin û wiha got: “Heke ew xwepêşandan berdewam neke komkujiyên mezin wê biqewimin û belkî em cara dawî bikaribinn bêjin em ê Efrînê rizgar bikin.”
 
TÊKILIYA SÛRIYE Û TIRKIYEYÊ
 
Şêxo têkildarî gotinên Esad yên der barê hevdîtina bi Tirkiyeyê de jî ku gotibû, "Bila Tirkiye ji axa Suriyeyê derkeve em hevdîtine pêk bînin", ev tişt anîn ziman: “Divê di 15'ê vê mehê de civîna Tirkiye û Suriyeyê çebûbûna. Tirkiyeyê bi baweriyeke mezin digot em ê li ser maseyê rûnên. Lê Esad serdana Moskovayê kir û daxwaza wî Tirkiye ji hemû deverên Sûriyeyê derkeve û pişt re hevdîtine bike lê berjewendiyên Sûriye, Tirkiye, Îran û Rûsyayê di vir de ne. Lê ez wisa difikirim ku Tirkiyeyê ji bo hilbijartinên 14'ê mehê plansaziyê dike. Tirkiye dixwaze vê di hilbijartinan de bi kar bîne. Lê piştî ku Esad got, ji Sûriyeyê derkevin Erdoğan tu bersiv neda. Lê heta dewletên navneteweyî zextan li ser Tirkiyeyê çênekin Tirkiye ji Sûriyeyê dernakeve. Wek gel daxwaza me jî Tirkiye ji Suriyeyê derkeve û kesên ku ji axa xwe koçber bûne vegerin welatê xwe û dawî li guherandina demografik were.”
 
BANGAWAZÎ
 
Şêxo di dawiya axaftina xwe de ji bo xwedîderketina li xwepêşendana gelê Efrînê ev bang li çar aliyên Kurdistanê kir: “Berî her tiştî ya herî girîng divê gelê kurd, li Mahabad, Amed, Hewlêr li her deverê Kurdistanê û Ewropayê li dijî vê yekê rabe. Berpirsyariya wan a dîrokî ev e ku li kêleka gelê Efrînê bisekinin. Efrîn car hat dagirkirin, car ji erdhejê bandor girt û niha jî di hundirê Efrînê de qetlîam çêbû. Ji ber wê bangawaziya me û daxwaza me ji bo gelê me yê Efrînê bikaribe xwepêşandana xwe û daxwaza ji bo mafê xwe berdewam bike, piştgiriya wan bikin. Heke em îro jî li kêleka gelê xwe nesekinin rewşa wan wê hê xirab bibe û wê demê em jî dê sûcdar bibin.”
 
MA / Mahmût Altintaş

Sernavên din

12:26 Şaredariyê li dijî biryara redkirina navê ‘Orhan Dogan’ serî li dadgehê da
11:35 Berdevka DEM Partiyê Ayşegul Dogan daxuyaniyê dide
11:28 Êrişên Hindistan û Pakistanê yên li dijî hev zêde dibin
11:27 Dema ku giliyê gardiyan kir, bû gumanbar
11:18 Ji bo Sirri Sureyya Onder li Semsûrê şîn hate danîn
11:08 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
10:50 Der barê rojnamevan Kanbal de doz hat vekirin
10:25 Rêwîtiya koçberan dest pê kir
10:03 Welatiyên li bazara taxê: Çareserî banga Ocalan e
09:54 Hevdîtinên çareseriyê yên di meseleya Kurd de
09:53 Dîcle Anter: Sirri ji bo hevrûbûna bi rastiyan re têkoşiya
09:32 Çelîk ê piştî 31 salan hate berdan li warê xwe bi coş hate pêşwazîkirin
09:26 Li girtîgehên Antalyayê 90 girtiyên nexweş hene: Girtiyan berdin
09:05 Dîmenên nû yên li Gabarê birîna daran derket holê
09:04 Li Şirnexê gel nikare ji xizmetên tenduristiyê sûd bigire
09:02 ‘Sererastkirina qanûnî ya ji bo mafê hêviyê gaveke bivênevê ye'
09:01 Xizmên girtiyan: Em hem li benda aştiyê hem jî li benda gotinên Abdullah Ocalan in
09:00 ROJEVA 9’Ê GULANA 2025’AN
08/05/2025
16:46 Arinç: Divê dewlet kesên di pêvajoyê de cih digirin biparêze
16:37 Li Amedê xwendekarên hiqûqê Onder bi bîr anîn
16:29 Bi hinceta ‘tililî’ û ‘hembêzkirinê’ ceza dan 9 girtiyên jin
16:22 Di meha Nîsanê de 8 jê zarok 152 karkeran jiyana xwe ji dest dan
15:42 124 kesan xatir ji Onder xwestin: Te li dilê me tevan aştî nivîsand
15:17 Doza Oner ê bi wesayîta zirxî hatibû qetilkirin birin îstînafê
13:51 Di rêya nexweşxaneyê de êrişî girtiyan kirin
13:44 Cezayê hucreyê dan girtiyan
13:32 Erdogan: Pêvajoya li pêşiya me dê hêsan nebe
13:26 Li Amedê lansmana Fuara Hunerê ya ArtTîgrîsê hat dayin
12:39 Li cîhanê hevdîtinên aştiyê: Bi avêtina gavan çareserî pêk hat
12:37 Mafê tedawiyê yê Werîşe Mûradî tê astengkirin
12:31 Di doza rojnameger Guneş de dê ji emniyetê ‘agahî’ bên xwestin
12:25 Ji bo daxuyaniya têkildarî girtiyan banga tevlibûnê hat kirin
12:22 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
12:21 DEM Partiyê têkildarî îdiayên sûîqestê daxuyanî da
12:06 Danişîna doza girtiyê nexweş Karatay hate lidarxistin
11:58 Starta çalakiyên Serê Gulanê hate dayin
11:34 Di şerê Hindistan-Pakistanê de herî kêm 43 kes hatin kuştin
11:29 Li dijî girtîgehên bi ‘tîpa bîrê’ greva birçîbûnê tê destpêkirin
11:24 Ji bo rojnameger Zeynep Kuray biryara beraetê hate dayin
11:20 Welatiyên li dijî GES'ê li ber xwe didin: Em naxwazin ji gundê xwe bar bikin
10:50 Êrişên DAIŞ’ê yên li Dêrazorê didomin
10:44 Dayika girtiyê nexweş Ayik: Ji bo aştiyê ji ewil divê girtiyên nexweş bên berdan
10:20 Xelkê Amedê ji zema bo veguhestinê hatiye kirin aciz e
09:53 Tevî agirbestê jî Tirkiyeyê 23 hezar û 369 caran êriş kir
09:52 'Ge rem bibin yek wê şanoya Kurdî bibe asoya gel'
09:28 'Em mecbûr in xwesteka herî mezin a Onder aştiyê pêk bînin'
09:28 ‘Divê hemû sazî ji bo bidawîkirina tundiyê bi berprisiyarî rabin'
09:22 Mal bi mal digere û banga Abdullah Ocalan ji gel re vedibêje
09:10 Poşmantî qebûl nekir berdana wî 11 mehan hat taloqkirin
09:09 'Em ê alaya Onder a ji bo aştiyê di asta herî jor de bilind bikin'
09:00 ROJEVA 8’Ê GULANA 2025’AN
08:49 Dewleta tirk Amediye bombebaran kir
08:48 Hesaba X’ê ya Îmamoglû hate astengkirin
07/05/2025
16:49 Ji bo Onder mewlûd hatin dayin
16:24 Li Dêrsimê operasyona leşkerî hate destpêkirin
16:08 Onder li Meclisê hat bîranîn: Divê pêvajoya nîvco hiştî em temam bikin
15:30 ÎHD: Piştevaniya bi girtiyan re tiştekî însanî ye
14:46 Li Wanê starta 15’ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî hat dayin
14:33 Hevserokê SGDF’ê Muslum Koyun tehliye bû
14:18 Di doza Semra Guzelê de ji bo şahid biryara anîna bi darê zorê
13:58 Bahçelî li Meclisê çû serdana şîna Onder
13:42 Welatiyên li dijî GES'ê derketin kemçe dan sekinandin
13:18 Li Stenbolê bi pileya 3.4’ê erdhej çêbû
13:06 Li Almanyayê zanîngeha Kurd tê vekirin
12:38 Li Sûriyeyê di rojekê de 13 kes hatin qetilkirin
11:42 Rojnameger Dîren Yurtseverê beraet kir
10:57 Çeteleya tundiyê ya JINNEWS’ê: Di meha Nîsanê de 34 jin hatin qetilkirin
10:44 Cezayê muebbeta girankirî dan kujerê Hîlal Karê
10:28 Şerê di navbera Hindistan û Pakistanê de giran dibe: Bi dehan kes hatin kuştin
10:02 Li Kerboranê rêyên 3 gundan bi hinceta 'ewlehiyê' hatin girtin
09:59 Cotkarên tûfiringiyan ji ber zêdebûna lêçûnan bi gilî û gazinc in
09:43 Temel: Em ê ji bo xeyala Komara Demokratîk a Onder bixebitin
09:34 Dayikên Aştiyê: Têkoşîna Onder dê bi ser keve
09:26 Ayla Akat Ata: Têkoşîna Onder wesiyete
09:25 Gundê Cixsê GES'ê naxwaze!
09:13 Ji bo berdana girtiyên nexweş dakevin qadan
09:13 Zeyneb Murad: Banga Abdullah Ocalan bû zemîna konferansê
09:00 ROJEVA 7’Ê GULANA 2025’AN
06/05/2025
16:33 Dadgeha Bilind di biryara xwe ya ‘hesta cinawirî tune ye’ de israr dike
16:10 Aslan, Înan û Gezmîş li ser gorên xwe hatin bibîranîn
15:35 Gundiyên tev li civîna ÇED’ê bûn projeya GES’ê red kirin
15:18 ‘Yên aştiyê dixwazin bila operasyonan bidin sekinandin’
15:08 Serdanên ji bo şîna Onder didomin: Em ê têkoşîna Onder mezin bikin
14:15 Tengîoglû ê êrişî Ozel kiribû hate girtin
13:42 Di febrîqeya ardî de teqîn çêbû: 7 kes birîndar bûn
13:33 Li Dêrsimê 2 kes hatin binçavkirin
13:30 Ji bo Sarsilmaz ê OHD’î biryara beraetê hate dayin
13:29 Serokê AKP’î di şîna Onder de got: Dê hewldana Kekê Sirri bi ser keve
13:28 Tehliyeya Tekîn ê 30 sal in girtî ye 11 mehan hate taloqkirin
13:28 Şîna ji bo Onder hatiye danîn di roja duyemîn de didome
13:27 Posterê Onder li navenda giştî ya DEM Partiyê hat daliqandin
12:22 Li Colemêrgê gundiyan li dijî madenan çalakî dan destpêkirin
11:43 Di doza rojnameger Nûrcan Yalçinê de dê li şahid bê guhdarîkirin
11:32 Doza 3 rojnamegeran hate taloqkirin
11:26 Parêzeran ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
11:07 Danişîna doza rojnameger Topaloglû hate taloqkirin
10:37 Cengîz Çîçek: Em dikarin di şexsê Onder de aştiyê civakî bikin
10:26 Tanrikulu: Divê em rola avaker a Onder biparêzin
10:24 'Em ê têkoşîna Sirri Sureyya Onder bidomînin’
10:09 Akin Bîrdal: Divê tecrîd rabe, şert û merc bên sererastkirin