ÎHD’ê û Malbatên Windakiriyan aqûbeta Togcû û Degîrmencî pirsîn

  • rojane
  • 14:26 3 Kanûn 2022
  • |
AMED/ÊLIH - Malbatên Windakiriyan di çalakiya vê hefteyê de aqûbeta Ender Togcû yê ku ji sala 1994’an ve tu agahî jê nayên girtin û aqûbeta Mehmet Racî Degîrmencî yê di 27’ê mijdara 1993’yan de li ber mala xwe ya li Taxa Kismet a Êlihê hatiye qetilkirin pirsîn. 
 
Malbatên Windakiriyan û rêveberên Komeleya Mafê Mirovan (ÎHD) a Amedê di hefteya 721’an de çalakiya “Bila winda bên dîtin û kujer bên darizandin” li ber Bîrdariya Mafê Jiyanê ya li Parka Koşûyolû ya navçeya Rezana Amedê li dar xistin. Malbatên ku wêneyên xizmên xwe yên hatine windakirin hilgirtin vê heftê aqûbeta Ender Togcu yê ku di sala 1994’an de li navenda Amedê di bin çavan de hatiye windakirin pirsîn.
 
Di destpêke de Serokê Şaxa ÎHD’a Amedê Abdûllah Zeytûn axivî. Zeytûn, anî ziman ku her çiqas OHAL hatibê rakirin jî li Kurdistanê sepanên OHAL’ê berdewam dikin û wiha got: “Hefteya borî çalakiya me ji ber biryara qedexeya çalakiyan a Walitiyê Amedê bi awayekî keyfî hat asteng kirin. Bi van qedexeyan armanc çiye gelê kurd pir baş dizane. Xizmên windakiriyan ji ber van biryarên keyfî tu caran di tekoşîna xwe de paş ve gav naavêjin. 
 
‘JI BER BÊDENGBÛNA MUXALEFETE BINPÊKIRINA MAFAN TÊ JIYÎN’
 
Bi domdarî Zeytûn, Aydin Erdem ku di 6’e kanûna 2009’an de di protestoyên girtina Partiya Civaka Demokratîk (DTP) de hatibû qetilkirin jî bi bî bîr xist û wiha pê dê çû: “Em di salvegera qetilkirina wî de wî bi rêzdarî bi bîr tînin. Lê tevî ku ev qas sal bi ser de derbasbûn jî kûjer nehatin dîtin. Derheqê polîsan de lêpirsîneke bi bandor nehat destpêkirin û nehatin darizandin. Komîsyona me ya hiqûqê ew dosya bir Dadgeha Mafê Mirovan a Ewropayê (DMME) û Tirkiyeyê bi bersiva ku derheqê bûyerê de da dadgehê sûce xwe qebûl kir. Tirkiyeyê qebûl kir ku bi guleya polîsan Aydin Erdem hat qetilkirin û lêpirsîneke bi bandor jî nehat destpêkirin. Lê ew dosya bi neşopandine û bê cezakirine re rû bi rû ye.  Niha jî sepanên bê hiqûqî berdewam dikin. Herî dawî jî gelek karmendên perwerdehiyê ji karê xwe hatin dûrxistin. Lê muxalefeta ku li dijî desthilatê, dema mijar dibe mafê kurdan bê deng e. Bi vê bêdengiyê û helwestê, muxalefeta heyî nikarê tu pirsgirêkên civakê çareser bike. Ji bo çareserkirina pirsgirêka kurd tu bernameya partiyên muxalîf jî tune ye. Em jî li vir bang li muxalefetê dikin dibêjin; divê ji bo çareserkirina pirsgirêka kurd û binpêkirina mafan bernameyeke we hebe. Ji ber bêdengbûna we binpêkirina mafan tê jiyîn.”
 
‘DI BIN ÇAVAN DE QERINIYA ENDER DIBIHÎSE’
 
Pişt rê jî Endamê Komîsyona Windayan a Şaxa ÎHD’a Amedê Firat Akdenîz çîroka Ender Togcû ye ku di  29’ê mijdara 1994’an de li navenda Amedê di binçavan de hatibû windakirin xwend. Akdenîz diyar kir ku di 29’ê mijdara 1994’an saet 22.00’an de polîsan bi ser mala bavê Ender Togcû, Huseyîn Togcû de girtine, tundî li wan kirine û pirsa Togcû kirine.  Akdenîz bi lêv kir ku polîs bi heman awayî bi ser mala birayê Togcû Alî Togcû de jî digrin û wiha qal kir: “Bi heman awayî ji wî re jî pirsa Ender Togcû dikin. Alî Togcu ji polîsan re dibêje, ‘saet di 15.00’an de ji cem min çû niha nizanim li ku ye’. Pişt re polîs careke din vedigerîn mala bavê Ender Togcû û dibêjin, ‘li mala we çek heye hûn dê çekê radestî me bikin’ û diçin çekê derdixin û dibêjin cihê ku we çek lê veşartiyê zarokê we Ender ji me re gotiye û saet di 24.00’an de ji malê derdikevin.”
 
Di berdewama axaftina xwe de Akdenîz anî ziman ku birayê Ender Togcû piştî wê rojê li kahwexaneyê ji aliye polîsan ve tê binçavkirin û wiha domand: “3 rojan di bin çavan de pirsan ji wî dikin. Bira Alî Togcû ji polîsan re dibêje ‘min ew nedîtiye’ li ser vê gotinê, polîs dibêjin ‘derewan neke me ew girtiye li ser wî lîsteyek derket. Di wê lîsteyê de bihayê bêtêl û pîlan jî hebû.’ Li gor gotinên bavê Ender Togcû Huseyîn Togcû, birayê Ender Togcû Alî Togcû di bin çavan de qerîna Ender dibihîse. Alî Togcu piştî sê rojan li ser rêya Erganiyê tê berdan.”
 
28 SAL IN WINDA YE
 
Di dawiya axaftina xwe de Akdenîz destnîşan kir ku tevî serlêdanên malbatê jî tu agahî ji Ender Togcû nehatine girtin û axaftina xwe wiha bi dawî kir: “Bav Huseyîn Togcû piştî zarokê wî Ender Togcû tê windakirin her meh serî li Dadgehên Ewlekariyê yên Dewletê (DGM) dide lê jê re bersiv didin û dibêjin, ‘Zarokê we nehatiye binçavkirin di nav lîsteya binçavkirinan de navê wî tune ye.’ Birayê wî jî serî li qereqolê çarşiyê dide lê tevî ku bi ser re 25 sal derbas bûne jî derbarê windakirina Ender Togcû de tu agahî nayên girtin.”
 
Daxuyanî bi çalakiya rûniştine bi dawî bû.
 
ÊLIH
 
Li Êlihê jî Xizmên Windakiriyan û rêveberên şaxa ÎHD’ê di hefteya 557’emîn de çalakiya “Bila winda bên dîtin û kujer bên darizandin” li ber Bîrdariya Mafê Mirovan a li ser Cadeya Gulistanê li dar xist û daxuyanî dan. Di çalakiyê de wêneyên windayan hatin hilgirtin. Di çalakiyê de Rêveberê Şaxa ÎHD’a Êlihê Huseyîn Elçî axivî. Elçî, diyar kir ku ji bo aqûbeta windakiriyan bê zanîn têkoşînê didomînin û anî ziman ku heta rastî derkevin holê wê di têkoşîna xwe de israr bikin. 
 
Elçî, da zanîn ku vê hefteyê ji bo aqûbeta Mehmet Racî Degîrmencî yê di 27’ê mijdara 1993’yan de li ber mala xwe ya li Taxa Kismet a Êlihê hatiye qetilkirin bipirsin kom bûne û çîroka Degîrmencî xwend. 
 
Daxuyanî bi deqîqeyekê çalakiya rûniştinê bi dawî bû. 
 
 
 
 
 

Sernavên din

09:22 Hafîze Îpek: Divê ji bo yekitiyê bi berpirsiyarî tevbigerin
09:21 Koichi: Ocalan, Mandela û Che Guevarayê îroyîn e
Bilongo: Meseleya sereke dê piştî çekdanînê çi bibe
09:12 Daxwazên jinan ên ji bo TÎS'ê: Wekhevî
09:11 Li ser daxawaza jinan navê 'Bazara Jinan' lê hat kirin
09:10 Li Amedê 80 civîn: Ji bo pêvajoyê piştgirî jî fikar jî zêde ne!
09:07 'Divê hemû aktor bi feraseteke di ser siyasetê re xwedî li pêvajoyê derkevin'
09:00 Ji Abdullah Ocalan banga bidîmen: Ez ji hêza siyaset û aştiya civakî bawerim NÛÇEYA LEZGÎN
09:00 ROJEVA 9’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:18 Banga dîrokî ya Abdullah Ocalan dê were weşandin
08/07/2025
20:56 Şaredarê Edeneyê Karalar û yê Manvgatê Nefî hatin girtin
16:57 Ji bo Şaredarê Semsûrê biryara hefsa malê hate dayîn
16:56 Daxwaza tehliyeyê ya girtiyê nexweş ku ji sedî 76 astengdar e hate redkirin
16:35 Rejîma Îranê cezayê îdamê da 5 girtiyan
16:30 Gundî li dijî qanûna madenê meşiyan Meclisê
15:44 Dozgeriyê ji bo Karalar daxwaza girtinê kir
15:42 Ozel: Li dijî hêza sindoqê şer îlan kirin
15:08 DMME’yê ji ber rewşa girtî ya Demîrtaş biryara binpêkirinê da
14:59 Aksû piştî 31 salan hate berdan
14:58 Emniyetê ji bo îfadeyê bangî Serokê CHP’ê yê Stenbolê kir
14:18 Jinan bangî Meclisê kirin: Ji bo zemîna hiqûqî ya aştiyê peywirê li xwe bigirin
13:52 Tirkiyeyê dîsa ‘Mafê hêviyê’ yê Abdullah Ocalan qebûl nekir
13:08 Fezlekeya der heqê Ozgur Ozel de pêşkeşî Serokatiya Meclisê hat kirin
13:06 Di lêpirsîna Şaredariya Manavgatê de 7 kes hatin binçavkirin
13:06 Girtiyê ku kelemçe red kir: Ez dixwazim bi awayekî mirovane tedawî bibim
12:44 Tulay Hatîmogûllari: Bêyî Meclis were girtin divê komîsyon were avakirin
12:42 Montag ê Amerîkî piştgirî da banga Abdullah Ocalan
12:39 Serokê MÎT’ê bi serokwezîrê Iraqê re civiya
12:38 Ji bo rojnameger Uçar biryara tehliyeyê hat dayin
12:38 Der heqê rojnameger Ceylan Şahînlî de lêpirsîn hate destpêkirin
12:28 Rapora ÎSÎG’ê: Di Hezîranê de 164 karkeran jiyana xwe ji dest dan
12:25 ‘Komîsyona Heqîqetê ya Şer û Zarokan' tê avakirin
11:23 Ji welatiyên piştî giliya Olmez ê AKP’î hatin binçavkirin 3 jê hatin girtin
11:21 Di Turnuvaya Futbolê ya Vedat Aydin de Rojava Spor bû şampiyon
10:59 Nobeta li Hesendînê li dijî madenê hatiye destpêkirin di tevahiya şevê de domiya
10:29 Jin ji bo ‘Meşa Aştiyê’ li Enqereyê ne
10:20 Şaredarên CHP’î sewqî edliyeyê hatin kirin
10:14 Îran: Di êrişan de hezar û 60 kesan jiyana xwe ji dest dan
10:14 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Wezîrê Dadê re hate taloqkirin
10:01 Li Elkê 3 herêm hatin qedexekirin
09:44 ‘Hevdîtinên Civaka Demokratîk’ didomin
09:33 Hejmara kesên di lehiya Texasê de mirîn derket 104’an
09:28 Ji bo komeke din a cigareyan zem hate kirin
09:21 Mûstafa Karabûdak: Divê herî zêde Elewî xwedî li banga Ocalan derkevin
09:03 Welatiyên Hesendînê li dijî lêgerîna madenê nobed dan destpêkirin
09:02 Parlamanetera Îtalî: Ger em guh bidin Ocalan em ê bigihên çareseriyê
09:02 Hevdîtinên gel: Baweriya bi Ocalan tam e, daxwaz hevwelatîbûna wekhev e
09:01 Ji bo mêşvaniyê ji Antalyayê hatin Gimgimê
09:00 ROJEVA 8’Ê TÎREMEHA 2025’AN
07/07/2025
23:30 Ji KCK'ê daxuyaniyeke nû: Toren dê zindî neyê weşandin
20:15 Şandeya Îmraliyê dê bi Wezîrê Dadê re hevdîtinê bike
20:00 Malbatan li Îmraliyê hevdîtin kirin
16:57 TUHAD-FED’ê li Şirnexê kongreya xwe li dar xist
16:51 Ji Şandeya Îmraliyê daxuyanî: Îradeya her du aliyan a ji bo domandina pêvajoyê didome
16:24 Li Pêrtagê li dijî kana pomza û xîzî meş hate lidarxistin
16:09 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Erdogan re bi dawî bû
15:23 Xebatkarên Beltûrê hatin binçavkirin
15:21 Erdogan li Ozel doza tezmînatê vekir
15:04 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Erdogan dest pê kir
15:01 OHD: Li Girtîgeha Tokatê nahêlin girtî bên tedawîkirin
14:50 Şandeya Îmraliyê: Em ê li ser hewcehiyên qonaxa nû biaxivin
14:05 Nahêlin rojnamegera girtî sewqî nexweşxaneyê were kirin
13:54 Rapor: Ji sedî 65’ê jinan di malê de hatin qetilkirin
13:24 Di doza Can ê bi wesayîta zirxî hatibû qetilkirin de dosya dê ji dozger re bê şandin
13:24 Li Îzmîr û Kutahyayê şewat derket
12:48 Olmez ê AKP’î gilî kir leşkeran bi ser gund de girtin: 7 kes hatin binçavkirin
12:23 Li Yewnanistanê bi pileya 4.1’ê erdhej çêbû
12:15 Encamnameya Komxebata Zarokan hat aşkerakirin
12:13 Şandeya Îmraliyê bi hevserokên giştî re civiya
11:51 CHP’ê hemû şaredarên xwe vexwend Enqereyê
11:34 4 leşkerên din jî mirin
11:16 Di serdegirtina malê de polîsan îşkence kir û gefa kuştinê xwarin
10:55 Îsraîlê êrişî Yemenê kir
09:58 Rojnameger Aslan: Ji bo torenê li benda banga Abdullah Ocalan in
09:43 Aktivîstê mafê mirovan ê Hindistanî: Têkoşîna Kurdan îlhamê dide
09:09 Xwebûn bi manşeta ‘Wa Ocalan sey Mandela serbest bo’ derket
09:04 Li Texasê karesata lehiyê: 82 kes mirin, 41 kes winda ne
09:03 Demîr: Ji bo serketina pêvajoyê azadiya fîzîkî ya Ocalan esas e
09:02 Şikefta Birqilên a dîrokî di talûkeyê de ye
09:00 Li quntara Cûdiyê bendav û HES: Jiyan wê di binê avê de bimîne
09:00 ROJEVA 7’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:44 Hejmara leşkerên jiyana xwe ji dest dan derket 8’an
06/07/2025
20:10 Abdullah Ocalan peyam şand: Pêvajo derbasî qonaxeke nû dibe
17:21 Di 7 mehan de 3 hezar û 181 şewat derketin
16:02 DEM Partî çû serdana CHP’ê: Operasyon, berdewama feraseta qeyûm e
15:27 Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê dê sibe bi Erdogan re hevdîtinê bike
15:10 Tulay Hatîmogûllari çû serdana CHP’ê
15:02 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Abdullah Ocalan re bi dawî bû
14:42 Civîna MYK’a DEM Partiyê bi dawî bû
14:16 Şewata li Çiyayê Gabarê hate vemirandin
14:15 Komxebata Zarokan: Zimanê dayikê bingeha civakê ye
13:15 Li Tûşbayê şewat derket
13:14 Ji MYK’a DEM Partiyê civîna awarte
13:13 Ciwan di komxebatê de hatin gel hev: Em ê pêşengtiya avakirina civaka demokratîk bikin
12:48 Tulay Hatîmogûllari dê biçe serdana CHP’ê
12:48 Hûsiyan êrişî balafirgeha Îsraîlê kir
12:43 Tirkiyeyê qedexeya ji bo balafirgeha Silêmaniyeyê dirêj kir
11:52 Li Pakistanê avahî hilweşiya: 27 kes mirin
11:19 Li Efrînê komîteya xespkirina malên Kurdan ava kirin!
11:05 Li Şirnexê tundiya mêr
11:03 MKG: 7 rojnameger hatin binçavkirin, 2 hatin girtin