Doğuş Derya: Kıbrıs sorununun çözümü federal yapıyla mümkün

  • dünya
  • 10:11 18 Haziran 2025
  • |
img

ANKARA - Kıbrıs’ta son dönemde yaşanan gelişmelere dair konuşan Kıbrıs CTP Milletvekili Doğuş Derya, Kıbrıs sorununun artık sadece Kıbrıslıların sorunu olmadığını belirterek, “Kıbrıs sorununun çözümü federal çözüm ekseninde mümkün olacak" dedi. 

Kıbrıs'ta son dönemde yaşanan gelişmeler ve adanın jeopolitik konumu nedeniyle artan gerilimler gündemdeki yerini koruyor. Bunun yanında ada suç örgütlerinin hesaplaşma merkezi ve “kara para” konularıyla tartışmaların merkezinde. Fikri Sönmez Yerel Yönetimler ve Demokrasi Derneği tarafından düzenlenen “Dünden bugüne Kıbrıs’ta neler oluyor?” başlıklı panel kapsamında Türkiye'ye gelen Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Doğuş Derya, gündemdeki konulara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 
 
'SADECE KIBRISLILARIN SORUNU DEĞİL'
 
Adanın kuzeyinin uzun süredir uluslararası hukuk dışında bırakıldığını ve bunun organize suçlara zemin hazırladığını söyleyen Doğuş Derya, çözümün ancak federal bir yapıda mümkün olabileceğini vurguladı. Kadınların savaşlarda çok boyutlu mağduriyet yaşadığını dile getiren Doğuş Derya, “Kadınlar olarak barış süreçlerinde söyleyecek sözümüz, değiştirecek gücümüz olduğunu söylemekten vazgeçmeyeceğiz. Kıbrıs'ta yaşanan sorunların artık sadece Kıbrıslıların meselesidir. Adadaki çatışmalar ancak federal çözüm çerçevesinde sona erer. Savaş ve çatışma ortamlarında kadınlar çok boyutlu mağduriyetlerle karşı karşıya kalıyor. Dolayısıyla barış süreçlerinde kadınların aktif rol oynaması hayati önem taşıyor” dedi. Kadınların sadece savaşın mağduru olmadığını, aynı zamanda barışın inşasında vazgeçilmez aktörler olduğunu ifade eden Doğuş Derya, “Kadınlar olarak barış yapım süreçlerinde söyleyecek sözümüz, değiştirecek gücümüz olduğunu söylemekten vazgeçmeyeceğiz” diye belirtti. 
 
‘KIBRIS ULUSLARARASI HUKUKUN DIŞINDA KALDI’
 
Adanın 1974’te bölünmesinden sonra Kıbrıs’ın kuzeyinin uluslararası hukukun dışında kaldığını aktaran Doğuş Derya, “Özellikle 1983’ten sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanıyla beraber ve geçmişten gelen milliyetçi husumetlerin bir kalıntısı olarak, bugün giderek toplumlar birbirinden ayrışıyor. Hukuk dışı bir yer olarak yaşamak zorunda kaldığınızda aslında organize suçlar, suç örgütlerinde zemini haline gelebiliyor. Bu, uluslararası hukuk dışında kalmak, tam da bu yüzdendir ki işte 1990’lı yıllardan beridir kumarhanelerin Kıbrıs'a aktarılması, kara paranın kumarhaneler üzerinden aktarılıyor olması, bunun türevi olan yan suçların, işte narkotik ticareti, insan ticareti gibi hususların vuku bulması, Kıbrıs'ın kuzeyindeki gündelik yaşamı bir taraftan zorlaştırıyor” diye belirtti. 
 
‘HAKLAR GASP EDİLİYOR’
 
Son dönemde, özellikle inşaat sektöründe yaşanan patlama dolayısıyla Kıbrıs’ta bir mülkiyet krizinin de ortaya çıktığını belirten Doğuş Derya, “Bununla birlikte yabancı iş gücü, sömürülmek üzere ucuz iş gücü olarak adaya getiriliyor. Küçücük bir ada ve insanların geldikleri yerden taşıdıkları hem kültürel kodlamalar üzerinden ortaya koydukları davranışlar var. Bu durum asayiş problemini besleyen birtakım suçlar işleniyor. Şu anda nüfus olarak da ada halkı azınlığa düşmüş durumda. Yurttaşlık politikasının istismar ediliyor olmasından dolayı adaya gelip de bir süre yaşayanlara yurttaşlık verilmesi, siyasi iradenin de çarpıtılmasına neden oluyor. Yani Kıbrıslı Türkler, çok uzunca bir süredir kendi seçtikleri insanlar tarafından yönetilme hakları gasp edilen bir toplum olarak yaşıyorlar. Bu sadece Kıbrıslı Türkler için değil, 1974’ten sonra adaya Türkiye'den göç eden Türk, Kürt, Alevi insanların haklarının gasp edilmesi açısından da geçerli bir durum. Dolayısıyla bugün dünyayı, özellikle Avrupa’yı saran sorunlar Kıbrıs’ta da yaşanıyor. Türkiye'de yaşanan birçok Kıbrıs'ta yaşanmaya devam ediyor” diye konuştu. 
 
FEDERAL ÇÖZÜM
 
Yaşanan sorunların üstesinden gelebilmek için önce uluslararası hukukun uygulanması gerektiğini aktaran Doğuş Derya, “Adadaki siyasi sorunun, yani Kıbrıs sorununun çözümü, federal çözüm ekseninde nihayet bulması ile mümkün olacak. Bugün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi başta olmak üzere bugüne kadar yürütülen müzakere süreci, yani Rauf Denktaş’tan itibaren başlayan, Mehmet Ali Talat, daha sonra Derviş Eroğlu ve Mustafa Akıncı dönemine uzanan bir müzakere süreci hep federal çözümün üzerinden şekillenen bir müzakere süreciydi. Büyük oranda da masada bu işler kağıt üzerinden çözümlendi. Sadece müzakereler içerisinde ‘Her konuda anlaşılmazsa hiçbir konuda anlaşılmamış varsayılır’ diye bir prensip kararı olduğu için bu bir nihayete vardırılamadı. Ada halkı zaten Annan Planı döneminde yüzde 65 çözüme evet diyerek iradesini ortaya koymuştu. Bu irade hala diri. Kıbrıslı Rumlar da, özellikle bölünmeye karşı tavır alan siyasi partilerin ortaya koyduğu siyaset, adanın yeniden birleşmesi yönünde elimizden geleni yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
 
ORTADOĞU VE KIBRIS
 
Ortadoğu’da son günlerde yaşanan siyasi gerilimlere ve çatışmalara değinen Doğuş Derya, “Şu anda Kıbrıs'ta İngiliz üsleri var ve daha önce bu üslerden uçaklar kalktı. Buna itiraz ediyoruz zaten. İsrail’in şu anda Gazze’de ve yıllardır Filistin halkına yaşattığı zulüm, Trump'ın Amerika başkanı olmasıyla beraber dünyanın çok daha böyle otokratik liderler dönemine doğru kayması ve bütün dengelerin demokrasi aşındırması üzerinden vuku buluyor olması, çok endişe verici. Bunun ne olacağı şu anda çok öngörebildiğimiz bir durum değil. Yani dengeler sürekli değişiyor. Umarım bölgede barış olması için gerekli adımlar atılır. Yani Türkiye'nin jeostratejik önemi bir kez daha gözler önünde ve burada barış için çabaların ortaya koyuluyor olması ve bunun bölgeye yansıması bizim açımızdan önemli. Kıbrıs'ta bulunacak bir çözüm sadece Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklere değil, bölgeye de bir istikrar getirecektir. Çünkü cadı kazanı olarak devam eden bir Doğu Akdeniz politikası ve bunun üzerinden dönen enerji pazarlıkları şu anda maksimalist, çatışmacı, kutuplaştırıcı, şiddet üreten politikalara doğru eviriliyor. Geçtiğimiz yıl başlayan bir süreç var. Atina Anlaşması’yla beraber Türkiye’nin burada Yunanistan’la bir bölgesel barış için adım atabiliyor olmasının bu anlamda önemli bir gösterge olabileceği ile ilgili bir yorum yapsam yerinde olur diye düşünüyorum. Ama bunun yanında şu anda Trump’ın Ortadoğu’ya yönelik irrasyonel politikaları ve İsrail’in arkasında duruyor olması, maalesef sürecin giderek kritikleşeceği ile ilgili izlenimler veriyor” diye konuştu.
 
KADINLARIN BARIŞTAKİ ROLÜ
 
Dünyada yaşanan çatışmalarda, çocuklarla birlikte kadınların birincil mağdur olduğunu belirten Doğuş Derya, sözlerini şöyle sürdürdü: “Erkekler savaşıyor, kadınlar da savaşıyor ama kadınlar savaş sırasında sadece yerlerinden edilerek değil ya da öldürülerek değil, tecavüze maruz kalarak, çeşitli yoksullaştırma politikalarının mağduru olarak çok büyük sıkıntılar yaşıyor. Bu dünyanın her yerinde böyle oldu. Türkiye'de Kürtlere yönelen şiddette de böyle oldu. Kıbrıs’ta da böyle oldu. Etnik, dil, din farkı olmaksızın kadınlar savaşın birinci mağduru. Dolayısıyla barış yapım süreçlerinde ve barış inşa süreçlerinde kadınların söz hakkının, her şeyden önce bütün müzakere masalarında tanınması gerekiyor. Biz kadınlar olarak barış yapım süreçlerinde söyleyecek sözümüz, değiştirecek gücümüz olduğunu söylemekten vazgeçmeyeceğiz.” 
 
MA / Melik Varol

Diğer başlıklar

19:13 Bakırhan, Avrupa'dan gelen heyetle bir araya geldi
18:45 İHD: Yangına müdahaledeki gecikme yaşamı tehdit ediyor
18:29 Seferihisar'da yangın: Başkandan yardım çağrısı
18:12 Kayyım protestolarında 5 tahliye
17:53 Özel'den 'Leman' açıklaması: Saygısızlığa da linçe de izin vermem
17:35 Sekasur'da başlatılan çadır nöbeti devam ediyor
17:21 Öğretmenler yürüyüşünde 23 gözaltı
17:05 HDK'den Leman açıklaması: İfade özgürlüğünü savunacağız
16:49 Erdoğan: Mizah kisvesiyle yapılan açık bir kışkırtmadır
16:24 Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi
16:24 Petrolün içme suyuna karıştığı köyde inceleme yapıldı
16:23 İzmir’deki gözaltılara tepki
16:18 DEM Parti komisyon taslağını Kurtulmuş’a sundu - YENİLENDİ
16:14 İzmir'de 10 bin hektar alan yandı
15:45 İran’da altı ayda 424 kişi idam edildi
15:21 DEM Parti’nin komisyon için sunacağı taslağın detayları
15:06 Beyoğlu’nda provakatif buluşma
15:01 İHD Ankara Gençlik Komisyonu kuruldu
14:47 CHP kurultayı davasında ‘görevsizlik’ kararı kaldırıldı
14:45 Tarım Orkam-Sen TİS taleplerini açıkladı
14:37 Emekliler TÜİK’e yürüdü: Artık yeter
14:33 Nimet Tanrıkulu’nun davası eksik hususlar gerekçesiyle ertelendi
14:20 Tülay Hatimoğulları’ndan TESK’e ziyaret
14:18 Avrupa’dan gelen heyetten DEM Parti'ye ziyaret
14:01 IFJ: Hong Kong’da basın özgürlüğündeki sorunlar sürüyor
13:54 Dumlu Cezaevi'ndeki tutsaklara soruşturma
13:52 Leman dergisine erişim engeli
13:48 Leman dergisi çalışanlarının emniyetteki ifadeleri tamamlandı
13:47 Gemlik’te 3.0 şiddetinde üçüncü deprem
13:41 Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nde kritik hafta
13:24 İran: ABD güvence vermezse müzakere yok
13:21 İstanbul'un enflasyonu belli oldu
13:17 Erxenî’de şüpheli ölüm
13:11 Gemlik'te 4.2 büyüklüğünde deprem
13:08 İmamoğlu: Bu ülke kumpaslarla uyanmak zorunda değil
13:08 31 yılın ardından ‘Herne Pêş’ marşıyla karşılandı
13:06 DAD'tan Madımak açıklaması: Hakikatleri Araştırma Komisyonu kurulsun
12:50 Bakırhan: Komisyon kurulsun, demokratikleşme adımları atılsın
12:30 Avrupa’dan gelen heyetten Öcalan ile görüşmek için dilekçe
12:20 Bakan Yumaklı’dan yangınlara dair açıklama
12:04 Gemlik'te deprem
11:28 Bahçeli LeMan Dergisi’ni hedef aldı
11:19 Hatay’da yangın yayılıyor: 27 uçak, 105 helikopter nerede?
11:18 AB’nin dönem başkanlığı Danimarka'ya geçti
11:17 Elkê'de 3 bölgeye girişlere yasak
11:17 DEM Parti: Muhalefeti bastırmaya yönelik her yaklaşımın karşısındayız
10:58 Fotoğraf yarışmasında dereceye girenlerin ödülleri verilmedi
10:53 ABD, Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırdı
10:52 Beyoğlu'nda gösteri ve yürüyüşler bir gün yasak
10:51 İstanbul'un 24 ilçesinde 8 saatlik elektrik kesintisi
10:49 Türkdoğan: Komisyon kurulursa siyasi ve hukuki zeminin önü açılacak
10:34 IHRNGO: Yeni yasa casusluk suçlamalarıyla idam riskini arttırıyor
10:13 Manisa'nın 3 ilçesinde orman yangını
09:40 İzmir'deki orman yangını 3'üncü gününde
09:25 Bayındır: Küresel gelişmeler Ulusal Kongre'yi zorunlu kılıyor
09:22 Gimgim’de kadınlar kültür, doğa ve özgürlük için buluştu
09:13 Feride Eralp: Kadınların özgür olduğu bir barış için çalışalım
09:12 Antakya'da yangın sürüyor
09:11 Tutsakların turşusuna 'stok' gerekçesiyle el konuldu
09:10 Hesandîn'de ÇED'siz faaliyet: Geri dönüşü zor tahribat uyarısı
09:08 Fatma Bostan Ünsal: Söylem dışında siyasi ve hukuki adımlar atılmalı
09:07 Riha'da çocuğa tecavüz davasının duruşması görülecek
09:06 Baro başkanları: TBB yasa izleme ve gözlem heyetleri kurmalı
09:05 Rozerin Çukur’un ailesinden AYM’ye tepki: Adaleti bulamadık
09:05 Seferi Yılmaz: Savaş rantçılarına karşı herkes barış için çalışmalı
09:02 Yazar Taç: Sürece sıkı sıkıya tutunalım
09:00 01 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
07:45 İzmir'de CHP'lilere operasyon: Tunç Soyer gözaltına alındı
00:23 Tetwan festivali: Biz kadınlar sürece hazırız
30/06/2025
23:56 LeMan'ın Beyoğlu'ndaki binasına saldırı
23:43 LeMan: Sürülen lekeyi kabul etmiyoruz
23:23 Amed’de Demokatik Toplum Buluşmaları: Daha çok örgütlenmeliyiz
22:36 Agirî’de Demokratik Toplum Bulaşmaları sürüyor
22:29 Trump, Suriye'ye yaptırımların hafifletilmesine ilişkin kararname imzalayacak
22:23 Leman dergisine 'karikatür' soruşturması
22:18 Hasta tutsak Ayık için çağrı: Sağlık hakkına erişimi sağlansın
22:07 Kadın festivali Xecê ve Beser Şahin konseriyle sona erdi
21:39 ‘Nemrut Krater Gölü ve Kalderası tehdit altında’
21:36 Riha’da gerçekleştirilecek 250 halk buluşmasının startı verildi
21:31 Leyla Dolaş'ı katleden fail tutuklandı
21:26 Tülay Hatimoğulları'ndan Hatay'daki yangın için çağrı: Halk, kaderine terk edilmesin
21:16 Kadınlar uyuşturucuya karşı yürüdü
21:10 Aydın ve sanatçılar barışı konuştu: Herkes süreci sahiplenmeli
20:50 Erdoğan: Son hadiseler sürecin stratejik bir adım olduğunu teyit etmiştir
20:17 Antakya'da yangın sürüyor: 500 kişi tahliye edildi
19:53 Colemêrg'te 4.4 büyüklüğünde deprem
19:33 Mêrdîn'de Zeynep Kınacı ve Sema Yüce anması
19:00 DEM Parti Amed Gençlik Meclisi'nden çalıştaya davet
18:56 Barış Anneleri’nden TUAY-DER’e ziyaret: Barışa çok yakınız
18:51 Petrol içme suyuna karıştı, kadınlar valiliğin önünde toplandı
18:30 İstanbul'da 3 kişi tutuklandı
17:57 AFAD: Yangın mağdurlarına 162 bin lira destek verilecek
17:36 İstanbul için kuvvetli rüzgar uyarısı
17:32 Türk-İş: Açlık sınırı 26 bin 115 lira
17:29 Şirnex’te 'İklim ve Kıyı Kanunu’na tepki
17:07 Almanya'da enflasyon yüzde 2'ye düştü
16:32 Amed Ekoloji Meclisi'nden bildirge: Komünlerle doğayı savunalım
16:29 Temelli: Hukuki altyapı ve güvence sağlanmalı
16:20 Emekliler için araştırma önergesi
15:47 Kadınlar 'Jineoloji Atölyesi'nde bir araya geldi
15:38 Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi 8 Temmuz’da Ankara’ya çağırıyor
14:50 Bodrum'da yangın
14:40 Şirin Ebadi: Evin Cezaevi’nde tutsaklara yönelik işkence arttı
14:17 2 kişinin hayatını kaybettiği olayda barış sağlandı
14:06 Kadın festivali ikinci gününde
14:03 'Hayata Dönüş Operasyonu' davasında karar çıkmadı
14:01 Barolardan 'zeytinlik yasasına' karşı mücadele çağrısı
14:00 Berivan Araz'ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:58 Özgür Özel'den Saraçhane çağrısı
13:56 Kadın tutsaklara ‘Newroz kutlaması’ cezası
13:43 Kerim Boran cezaevinden çıktı
13:24 Antakya'da yangın yerleşim yerine ulaştı
12:48 CHP’den ilk açıklama: Partimizi teslim etmeyiz
12:00 CHP'nin kurultay davasında ‘görevsizlik kararına itiraz’ süreci beklenecek
11:37 Semsûr'da bir kadın katledildi
11:32 TÜİK’e göre işsiz sayısı 2 milyon 972 bin
11:30 DEM Parti ‘ara zam’ talebiyle İstanbul’da sahaya indi
11:21 Anneler: Birlik sağlanmalı
10:00 Abdullah Öcalan ile görüşmek isteyen isimler Türkiye'ye geliyor
09:53 Xêro Abbas: Sanatçılar sürece omuz vermeli
09:32 De Conca: Çözüm Öcalan’ın manifestolarında
09:30 3 kentte yangınlar kontrol altına alındı
09:03 DEM Parti İstanbul eşbaşkanı: Süreci demokratik zemine çekme görevi bize düşüyor
09:02 Şiddet uygulayıp tehdit ettiler: Burası Guantanamo
09:02 Mersin’deki sivil toplum örgütlerinden iktidara 'adım at' çağrısı
09:01 İstanbul Sözleşmesi’nin feshinin üzerinden 4 yıl geçti: Vazgeçmeyeceğiz
09:00 30 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:55 İzmir'de yangınlar 2'nci gününde: 10 mahalle boşaltıldı
08:16 Hasta tutsak Boran'ın cezası kaldırıldı
08:03 Omerya'daki yangın kontrol altına alındı
00:15 Tozan Alkan, Alevi deyişlerinden oluşan yeni bir albüm hazırladı
29/06/2025
23:47 Türkiye, Kurojaro ve Metina'yı bombaladı
23:24 Erdîş’teki şenlik alanından Abdullah Öcalan’a selam
23:08 İzmir ve Manisa'da yangın: 1 tutuklama 1 gözaltı
22:13 Özgür Özel'den kurultay davasına ilişkin açıklama
22:03 İstanbul’da halk buluşmalarına yoğun katılım
21:55 Tülay Hatimoğulları: Enternasyonalist güçlü bir barış hareketine ihtiyacımız var
21:41 Tatvan Kültür ve Sanat Festivalinde çocuklar için etkinlikler
21:31 DEM Parti, Romanlarla buluştu
21:23 Kadın festivalinde atölye çalışması ve film gösterimi
21:12 'Alevi halkına yönelik katliama karşı ses çıkar' çağrısı
21:07 Trump'tan İran'a yaptırım açıklaması
21:02 İzmir'de iki ayrı orman yangını: Evler tahliye edildi
20:53 Bazîd’te Demokratik Toplum Buluşması: Devlet adım atsın
20:21 İran BM'den tazminat talep etti
20:18 TTB: Barışı ve toplum sağlığını savunuyoruz
20:04 MİT Başkanı Kalın Hamas heyetiyle görüştü
19:55 Omerya bölgesinde yangın rüzgarın etkisiyle yayılıyor
19:50 Orhan Doğan mezarı başında anıldı: İzinden gideceğiz
19:41 Abdullah Öcalan'ın doğduğu evde çekilen ilk Kürtçe klip yayınlandı