Türkiye ve Kürdistan’da ekonomik kriz gün geçtikçe derinleşirken, yurttaşlar ise geçinemeyecek duruma geldi. Bir şey alamayacak duruma gelen yurttaşlar, fiyatlarının ucuzluğu nedeniyle neredeyse her sokakta açılan zincir marketleri tercih ediyor. Eskiden yurttaşların çoğunluklu alışveriş yaptığı küçük esnaflar şuanda ise yok olma ile karşı karşıya. Wan’ın Rêya Armûşê (İpekyolu) ilçesine bağlı Xaçort Mahallesi’nde bulunan esnaflar, artık tercih edilmediklerini belirterek, bir şey almaya gelenlerin de veresiye aldığını ifade etti.

 

‘SATTIĞIMIZ ÜRÜNÜN YERİNE BAŞKA ÜRÜN ALAMIYORUZ’

 

Aktif olarak 18 yıldır esnaf olduğunu, esnaf olarak en zorlandığı durumun her hafta fiyatların değişmesi olduğunu söyleyen Cahit Kaya, “Tedarikçi diye adlandırdığımız toptancılarımızın fiyat uyuşmazlığı, her hafta fiyatların değişmesi bizi zorluyor. Biz biraz daha kırsal kesimde kaldığımız için zincir marketlerin fiyat aralığının bizimkilerle uyuşmamasıdır. Büyük marketler istedikleri her yerde ağlarını kurabiliyor istedikleri her yerde iş yerlerini açabiliyorlar. Toplumun belli bir kesimi bir kazanç sağlarken büyük bir kesimi ise kayıp yaşayabiliyor. Şu an teknoloji yaygın olduğu için zincir marketler reklamlarla halka daha erken ulaşabiliyor. İnsanlar zincir marketlerin bu reklamlarını dikkate alıyor. İnsanlar bugün kampanyada olan bir ürünün yarın kampanyadan çıktığını takip etmiyor. Bizde o ürün daha uygun olduğu halde tercih edilmemesi tabi ki bizi çok etkiliyor. Biz toptancıdan bugün 5 TL’ye aldığımız ürünü iki gün sonra 7 TL’ye alıyoruz. Bu fiyat değişimi nedeniyle sattığımız ürünün yerine başka ürün alamıyoruz” diye belirtti.

 

‘BORÇ VERDİĞİMİZ HALDE PARASINI ALAMIYORUZ’

 

Wan’da 25 yıldır esnaf olduğunu aktaran Zeki Abi de,  enflasyonun yükselmesi ile beraber küçük esnafın artık bitme eşiğine geldiğini belirterek, “Biz zaten geçimimizi sağlayamıyor ve ayakta duramıyoruz.  Benim şu an 4 tane öğrencim var. Ben o öğrencileri okutuyorum. Tek çalışan ailenin gelirini getiren de benim. Dolayısıyla çok zor şartlar altında ayakta durmaya çalışıyorum. Her geçen gün borçlanıp batağa giriyoruz. Ben, bugün bir ürün satıyorum ikinci gün o ürün geldiğinde en az 10-15 lira benim zararım oluyor. Herhangi bir vatandaş bir zincir markete gittiği zaman 10 bin liralık bir alışveriş yapıp bin lirası eksik olursa alamaz ama küçük esnafa geldiği zaman borç alabiliyor. 5 aydır veresiye sattığım ürünlerin parasını dahi alamadım” dedi.

 

İŞ BULAMAYAN GÖÇ EDİYOR

 

Yaklaşık 4 yıldır esnaf olduğunu ve işini severek yaptığını söyleyen Şahin Öner, mesleğini en zorlayan şeyin zincir marketler olduğunu belirtti. Öner, “Zincir marketler yüzünden işimiz düşüşe geçiyor. Ekonomi çok kötü, mal bize pahalı geliyor onlar ucuza satıyor ve zincir marketler her şekil bizi etkiliyor. Wan’da iş imkanları kısıtlı olduğu içinde herkes batıya çalışmak zorunda kalıyor. Bu konuda esnafların bir olup sesini çıkartması lazım. Bir kira 20 bin asgari ücret 22 bin TL ve kimse evini geçindiremiyor” diye konuştu.