Ortadoğu Uzmanı Özkan: Çözüm savaş değil demokratik sistemin oluşması

img
İSTANBUL – İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının bütün bölge için tehdit oluşturduğunu belirten Ortadoğu uzmanı İslam Özkan, “Sorunun çözümü demokratik, özgürlükçü, adil bir yönetimi tesis etmekten geçiyor” dedi. 
 
İsrail, 13 Haziran’da İran'a "nükleer silah üretimini önleme" iddiasıyla saldırı başlattı. Saldırıların ilk aşamasında İran'ın merkezindeki Natanz uranyum zenginleştirme tesisi dahil olmak üzere çok sayıda nükleer ve askeri tesis hedef alındı. Yine İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami, Hatemul Enbiya Merkezi Karargah Komutanı Gulamali Reşid, Devrim Muhafızları Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade de dahil üst düzey askeri yetkililer ile bilim insanları hayatını kaybetti. 
 
Ortadoğu Uzmanı İslam Özkan, İsrail ve İran arasındaki saldırıları Mezopotamya Ajansı'na değerlendirdi. 
 
 
İsrail’in İran’a saldırmasının sürpriz olmadığını ama ABD ile İran arasında nükleer silahlara dair müzakerelerin yürütüldüğü süreçte yapılmasının sürpriz olduğunu belirten Özkan, bunun ABD Başkanı Donald Trump’ın her fırsata söylediği çok boyutlu barış stratejisine aykırı olduğu söyledi. Saldırının ardından İran’ın nükleer silah müzakerelerini askıya aldığını anımsatan Özkan, “İsrail, 2007 yılından beri sürekli İran’ın nükleer silah üretmesinin bir tehdit oluşturduğunu ve nükleer tesislerin vurulması gerektiğini söylüyordu. Bu süreç 2009-2011’de hem İsrail’in üst düzey askeri yetkililerinin karşı çıkması hem de ABD’nin bu saldırı fikrine direnmesinde dolayı İran’a askeri operasyona izin verilmedi. İsrail’de o süreçten beri askeri operasyonlar yerine korsan ve hackerler üzerinden yapmış olduğu yazılımlar üzerinden saldırıya geçip İran’ın nükleer silah üretmesini 10-15 yıl geciktirmeyi başardı. Yani askeri bir seçenek yerine elektronik bir savaş zaten yürütüyordu. Şimdi de askeri anlamda yapıyor” dedi. 
 
İSRAİL’İN HEDEFLERİ 
 
İran ile İsrail arasında yaşanan çatışmalardan sonra 7 Ekim 2024’te ABD’li yetkililerin İran’ın bir iki hafta içerisinde nükleer silah elde edebileceğini ve uranyum zenginleştirme noktasında istedikleri hedefe ulaştıklarını açıkladıklarını belirten Özkan, “Bu açıklamadan anlıyoruz ki İsrail, İran’ın nükleer silah tesislerini adım adım takip ederek uranyum zenginleşmesinin hangi seviyede olduğunu biliyorlardı. Bu saldırı zamanlamasının da bununla yakından ilgisi var. İsrail’in saldırı amacına baktığımızda birinci hedefinin İran’ın nükleer tesislerini vurmak ve uranyum üretimini sekteye uğratmaktır. Hedef sadece bu değil ikinci hedef ise İran’ı genel anlamda zayıflatarak orta ve uzun vadede de İran’da bir rejim değişikliğini tetikleyerek gelişmelerin önünü almak olduğunu düşüyorum” diye belirtti. 
 
SAVAŞ GENİŞLEYEBİLİR
 
Saldırıların sadece İran’la sınırlı kalmayacağını ve tüm bölge ülkelerini etkileyeceğini kaydeden Özkan, sözlerine şöyle devam etti: “Ortadoğu’da bir saldırı olduğunda asla tek bir ülkeyle sınırlı kalmıyor. Mutlaka bölgeye etkileri olacaktır. İran’daki yönetim zayıflaması aynı şekilde Irak, Yemen, Filistin, Lübnan’ın da zayıflaması demektir. Şu anda bu saldırıların nereye kadar süreceğini öngörmek zor. Bu saldırıların boyutlanması İran’ın vereceği cevabın savaşın mecrasını belirleyeceğini düşünüyorum. Dolayısıyla savaş daha da boyutlanarak genişleyebilir ve işin içine Yemen, Irak’a da girebilir. İran’ın eğer İsrail karşısında başarı sağlamak istiyorsa hem istihbarat hem de hava savunmasını dengelemesini gerekiyor.”
 
SALDIRI TÜM BÖLGEYE TEHDİT
 
Batılı ülkelerinin İsrail’e silah, istihbarı bilgi ve teknoloji paylaşımıyla bu savaşın bir parçası olduğunu vurgulayan Özkan, savaşın devam etmesi halinde Ortadoğu’da birçok şeyi beraberinde tetikleyeceğini söyledi. Batılı dünya düzeniyle barışık olan ülkelerin bile bu savaştan etkileneceğine dikkat çeken Özkan, “Mısır şuanda ABD müttefiki ve İsrail’le araları iyi olmalarına rağmen İsrail’in bu gücünden rahatsızlar.  Dolaysıyla bu tehdit sadece İran’a yönelik bir tehdit değil bütün bölge ülkelerine yönelik bir tehdittir” diye aktardı. 
 
İRAN’DAKİ İÇ DİNAMİKLER
 
İsrail’in İran’a yönelik saldırısının İran’ın iç dinamiklerini hangi yönde etkileyeceğinin belirsiz olduğunu ifade eden Özkan sözlerini şöyle sürdürdü: “Norma şartlar altında halkın demokrasi ve özgürlük taleplerinin yükseldiği yakın zaman, Jina Mahsa Amini olayları ve diğer ayaklanmalar yaşadı. Bunun gibi çevresel faktörler göz önünde bulundurulduğunda bir ayaklanmanın tetiklenmesi beklenir ama bu işin psikolojik boyutları da var. Bir ülke dışardan ve düşman bir güç tarafından saldırı uğruyor. Bu beklenemedik bir şekilde kenetlenemeye de başvurabilir. Yani kendi iç sorunları için ayaklanan insanlar İsrail vurduğunda bir ayaklanamaya giderlerse birden bire kendini düşmanla işbirliği yapma konunda da hissedebilirler. Dolayısıyla vatan savunması söz konusu olduğuna psikolojik dengeler değişebiliyor.”
 
SALDIRILARIN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ
 
Saldırıların tüm dünyayı etkileyeceğini ancak Türkiye’yi ekonomik anlamda zorlayacağını sözlerine ekleyen Özkan, “Bu saldırı tüm Türkiye’yi etkileyecek çünkü petrol fiyatları yüzde 8-10 civarında yükseldi. Türkiye’yi hiçbir konuda etkilemese bile ekonomik anlamda çok etkiyecek. Eğer saldırı boyut kazanırsa bu zamlar daha da yükselecektir. Bu savaş bölgesel bir çatışamaya dönüşürse, bölgesel düzen tamamıyla değişecek ve bazı ülkeler başka ülkelerin yanında yer almak zorunda kalacaktır ve Türkiye burada safını belirlemek zorunda kalacaktır. Türkiye’nin resmi tutumu şimdilik İran’ı destekleyen açıklamalar yapıyor. Ancak uzun vadede İran’daki yönetim çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalırsa Türkiye galip olan ülkelerin yani ABD’nin batının yanında yer alma ihtimali yüksek gibi görünüyor. Türkiye aynı zamanda İsrail tehdidiyle de karşı karşıya olduğunun farkında olduğu için son derece bıçak sırtı üzerinde olacaktır. Bu nedenle NATO tarafında yer alacaktır” diye aktardı. 
 
ÇÖZÜM SAVAŞ DEĞİL
 
Ortadoğu’da yaşanan sorunların savaşla çözülemeyeceğini vurgulayan Özkan, çözümün anti demokratik uygulamalar ve İsrail’in yayılmacı politikalarına son verecek demokratik, adil ve özgürlükçü yönetimlerin gelmesiyle mümkün olduğunu vurguladı. Özkan, “Eğer gerçek ve hakiki bir çözümden bahsediyorsak, bunu savaş ve askeri yöntemlerle çözmek mümkün değil. Uluslararası hukuku hiçe sayan, ihlal eden taraf kimse öncelikle yargılanması, işgal ettiği topraklardan çıkması gerekiyor” ifadelerini kullandı. 
 
ADİL VE DEMOKRATİK BİR YÖNETİM
 
Ortadoğu’nun yeninden gerçek bir istikrara kavuşmasının başta Kürtler olmak üzere halkların, etnik kimliklerin tanınması, kültürel ve siyasi haklarının verilmesiyle mümkün olacağını belirten Özkan, “Eğer bunlar yapılmasa Ortadoğu’daki yönetimler, savaş ve çatışma kozunu kendi elleriyle batı ülkelerine vermiş olacaklar. Yani siz eğer Alevileri katlederseniz, Dürzilere haklarını vermezseniz, Kürtleri yok sayarsanız bu işin gideceği yer yaşanalar olur. Ortadoğu’da ya patriarkal sistem, ya Sultanizm ya da Bass gibi otoriter rejimler hüküm sürüyor. Eğer siz özgür insanlar yetiştiremezseniz etnik kimlikleri, kültürel ve siyasal haklarını tanımazsanız uzun vadede istikrarlı bir Ortadoğu yaratmanız mümkün değil. Yani öncelikle Ortadoğu’yu dış müdahalelerden arındırmak, hak adalet ve demokratik haklar üzerine inşa edilmiş bir sistem ve yönetim inşa etmeniz gerekiyor” dedi. 
 
MA / Esra Solin Dal
 

Diğer başlıklar

18/07/2025
23:52 CHP kurultayı davası AYM’ye taşındı
23:24 Halk, katılımcı bütçe toplantısında taleplerini dile getirdi
23:19 Suriye geçiş hükümeti ateşkesi reddetti
23:13 DEM Parti: Mahkeme açıkça suç işliyor
22:41 DEM Parti ve CHP'den Kobanê Davası'ndaki tahliye talebinin reddine tepki
22:18 Akdeniz'de 4.1 büyüklüğünde deprem
21:22 Barış mücadelesinde meslek örgütlerinin rolü tartışıldı
20:33 ATK'den Murat Çalık'ın tetkiklerinin tekrar yapılması yönünde karar
20:19 İzBB'de eylemler sonuç verdi: İşçiler geri alınacak
20:12 Ankara’da sel: Yurttaşlar mahsur kaldı
20:08 Özerk Yönetim: Devrimin kazanımlarını koruyalım
20:04 Gever’de farklı tarihlerde tahliye edilenlere kitlesel ziyaret
19:57 Mêrdîn’de DEDAŞ tepkisi: Halka zulüm yapılıyor
19:49 Kobanê Davası tutsaklarının tahliye başvurusu reddedildi
19:32 İzBB işçileri belediyenin kapısına dayandı
19:28 Kayyıma rağmen beşinci kez toplandılar: Sürece her kesim destek vermeli
19:13 Erdoğan'dan Putin'le telefon görüşmesi
19:07 Êlih Emek ve Demokrasi Platformu: Kayyım, imar planını gizlemeye çalışıyor
18:52 Bahçeli: İmralı açıklaması sonuç vermiştir
18:24 85 yaşındaki tutsak Güler cezaevinden çıktı
17:49 Elazığ Cezaevi önünde işkence protestosu
17:47 Erdoğan'dan süreç açıklaması
17:34 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Tüm siyasi partiler sürece dahil olmalı
17:21 Meletî'de kimyasal madde üreten fabrikada patlama
17:10 Elbak’ta halk buluşması: Direnişle kendimizi tüm dünyaya tanıttık
16:56 Aydın'da Alevi buluşması: Silah bırakanlara güvence verilmeli
16:33 Çocuklara dışkı yedirildi, bakanlık 'korumaya' gerek duymadı!
16:10 Amed'de kadın buluşmaları başladı
15:41 Munzur Festivali'nin programı açıklandı
15:38 Marmara cezaevleri raporu: 3 ayda bin 351 hak ihlali
15:26 Süveyda Askerî Meclisi: Stratejik kontrol sağlandı, direniş sürüyor
15:11 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Aleviler olmadan demokratik toplum olmaz
14:41 Ailelerden İmralı için başvuru
14:39 BM’den Süveyda için acil soruşturma çağrısı
14:28 Sıddık Güler hakkında tahliye kararı
14:14 Sağlık emekçileri TİS taleplerini açıkladı
13:55 Adana Alevi Platformu: Dürziler için koridor açılsın
13:53 Suriye'de kaçırılan Alevi kadınlar için 7 ilde eylem
13:38 Cezaevinde Amedspor ismine ve rengine sansür
13:23 Komisyon toplantısında hangi kararlar alındı?
13:05 Dumlu Cezaevi’nde 1980 uygulamaları devrede
12:54 Sırrı Süreyya Önder'in adı Meletî'de yaşatılacak
12:46 30 yıllık tutsağın tahliyesi 2’nci kez ertelendi
12:44 Meclis'teki komisyon toplantısı sona erdi
11:44 Ayşe Barım ATK’ye sevk edildi
11:38 İki gazeteciye beraat 1 gazeteciye ceza
11:12 MHP'li Yıldız'dan 'İmralı Notları' kitabıyla paylaşım
10:45 Tunç Soyer ve belediye yöneticilerinin iddianamesi hazırlandı
10:24 Partiler komisyon için toplandı
10:13 Kayyım Qelqelî'ye tahsis edilen aracı geri aldı, projeleri iptal etti
09:50 Töreni izleyen SYKP Eş Genel Başkanı: Herkes için umut oldu
09:47 Orta Anadolu Kürtleri sürecin yanında
09:45 Riha'da gençler 'özgürlük' şöleninde buluşacak
09:43 'Yasal düzenlemeler yapılmalı'
09:42 Ağaç kesimi Mêrgomar’a uzandı!
09:38 Riha’da 200’ü aşkın buluşma: Devlet somut adım atsın
09:34 Özlem Bilgi: Çocuk istismarına karşı sessizlik suçtur
09:32 Çocuklarını törende izlediler: Dünya Öcalan'ın teorik ve pratik gücünü gördü
09:30 Sêrtliler: Abdullah Öcalan özgür olmalı
09:27 Koplular: Devletin büyük adımlar atması gerekiyor
09:25 ‘Analar Çalıştayı’ düzenlenecek: Rêya Heq inancında kadın yaşamdır
09:23 Sosyalist gençler Pirsûs'ta katledilenlerin izinde
09:22 Silahlarını yakanlarla görüştü: Geri dönüş yok, mücadele bitmedi
09:04 Barış Annesi: Gerillaların güvenli şekilde dönmesinin yolu açılmalı
09:02 Salih Müslim: Teslimiyeti kabul etmeyiz, zihniyet değişmeli
09:00 18 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:56 İBB soruşturmasında 18 kişi hakkında gözaltı kararı
08:48 Suriye'de yüzlerce kadın kaçırıldı
08:06 Riha'da mahalle mahalle süreç buluşmaları
17/07/2025
23:49 SOHR: Siweyda'da 516 kişi hayatını kaybetti
23:41 30 yılın ardından tahliye edilen Filizer: Süreci desteklemeliyiz
23:37 Ekolojik kırıma karşı dayanışma festivali
23:13 Pirsûs anması: Adalet tesis edilsin
22:14 Elazığ Cezaevindeki tutsaklar açlık grevine başladı
22:08 Ali Kenanoğlu: Silahların yakılması sonrası devletin yapması gerekenler var
22:00 'Ayşe’nin katili Cemil Koç, suç ortağı katili koruyan polisler'
21:49 Duran Kalkan: Gerilla hazır, demokratik entegrasyon ve özgürlük yasaları çıkarılmalı
20:26 Erdoğan LGS'deki iddialar için 'dedikodu siyaseti' dedi
19:18 Dîloklu kadınlar Ayşe Tokyaz'ın katledilmesini protesto etti
19:14 İzBB işçilerinin eylemi 9'uncu gününde
19:11 'Elektrik akımı’ davasında bilirkişinin dinlenilmesine karar verildi
18:56 CHP'de kurultay süreci başlatıldı
18:51 Kürtçe müzik dinleyen aileye yönelik saldırıya tepki sürüyor
18:42 Kırşehir cezaevlerinde tutsaklara ‘darbe’ tehdidi
18:08 Fransa, Senegal’deki askeri varlığını sonlandırdı
17:51 Tişrîn 'de hayatını kaybeden Akyüz’ün taziyesine kitlesel ziyaret
17:44 ‘Suç farkındalığı’ olmadığı ileri sürülen tutsağa pişmanlık dayatılarak tahliyesi engellendi
17:20 Hayatını kaybetme riski olan hasta tutsak Ayık Meclis gündeminde
16:31 ESP ve SKM üyeleri tahliye edildi
16:24 Ankara’da dikkat çeken görüşme trafiği
15:58 32 yıllık tutsaklığın ardından memleketinde karşılandı
15:51 ‘Pexşan Ezîzî, fiziki ve psikolojik saldırılar altında’
14:51 Sozdar Avesta: Şengal’i yeniden inşa etmek hepimizin görevi
14:47 Eş Genel Başkanlar: Arkadaşlarımızın sürece destek vermelerinin yolu açılmalı
14:25 Dürziler: Özerk Yönetim Bölgesi’ne koridor açılsın
14:13 Zaxo’daki petrol kuyularına bir saldırı daha
14:11 İmralı Heyeti ve Özel'den açıklama: Güvenceler süreci toplumsallaştırır
13:45 DSİ önünde su protestosu
13:29 İHD 39 yaşında: Yeni bir toplumsal sözleşme yapılmalı
13:04 Pakistan’daki yağışlarda 54 kişi yaşamını yitirdi
13:01 İmralı Heyeti ile Özel görüşmesi başladı
12:55 KESK'li kadınların TİS talepleri
12:34 Nasıl bir komisyon?
12:03 Eş Genel Başkanlar Demirtaş ile görüşmek için Edirne’de
11:24 Öcalan'dan Êzidî Aydınlanma Konferansı'na mesaj
11:08 Germencik'e bir JES daha
11:05 Süveyda’da ‘güvenlik’ Dürzilere bırakıldı
10:59 Irak’taki yangında ölenlerin sayısı 61'e çıktı
10:55 İlayda Alkaş katledildi
10:49 Abdullah Öcalan’ın paradigmasıyla eğitim veriyorlar
10:36 DEM Parti'nin komisyon üyeleri belli oldu
10:11 Balıkesir'de yangın 2'nci gününde
09:27 Çözüm umuduyla 3'üncü kez sınırı geçti: Yakılan ateş özgürlüğe vesile olsun
09:11 Şirnex doğası talan ediliyor, sıcaklıklar artıyor
09:09 Yıllar sonra kızlarını gördüler: Biz de demokratik toplum istiyoruz
09:07 Elazığ Cezaevi'nde tutsağa şiddet
09:06 Av. Kutluay: Barışı konuşurken çocuk hakları es geçilmemeli
09:03 Kobanê yolunda katledilen Karadenizli devrimci gençler
09:02 Barış Anneleri: Öncelikli adım Öcalan’ın özgürlüğü
09:02 Ahmet Karagöz: Yasalarla gerillanın gelmesi sağlanmalı
09:01 MED TUHAD-FED Eşbaşkanı: Komisyonun önceliği tutsaklar olmalı
09:00 Rojava Devrimi 13 yaşında: Kazanımlardan vazgeçmeyiz
09:00 17 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:35 Irak'ta AVM'de yangın: 50 ölü
16/07/2025
23:29 İsrail'in Suriye'ye saldırısını kınayan tezkere Meclis'te kabul edildi
22:17 Tanrıkulu: Beyaz Toros'lu savcılar görevde
21:53 İsrail’den Dera ve Süveyda’ya 6 saldırı
21:44 Duhok'ta petrol sahası ikinci kez hedef alındı
21:37 BMGK, İsrail'in Suriye saldırıları için yarın acil toplanıyor
21:28 Törene katılan Barış Annesi: Devlet zaman kaybetmeden barışın elini tutmalı
21:04 31 yıllık tutsağın tahliyesi engellendi
20:46 Ayşe Tokyaz için eylem: Cezasızlık politikasından vazgeçin
20:33 Dürzilerin ruhani lideri Şam'la ateşkesi yalanladı
20:07 Balıkesir'de orman yangını
19:46 Türkiye ile BAE arasında 7 anlaşma imzalandı
19:27 İran'da 11 Kürt yurttaş gözaltına alındı
19:16 İsrailli bakan: Colani ortadan kaldırılmalıdır
19:04 Birçok kentte ‘Barış ve Demokratik Toplum’ buluşması
18:57 KESK 30 ilde sahaya iniyor: Yoksulluk sınırının üzerinde ücret istiyoruz
18:48 Bolu Cezaevinde 7 tutsağın tahliyesi engellendi
18:27 Mersin'de madene karşı eylem
18:23 Mazlum Abdi: Dürzilere yönelik saldırılar durdurulmalı
18:16 Kurtulmuş ve siyasi parti temsilcileri komisyon gündemiyle bir araya gelecek
18:07 32 yılın ardından özgürlüğüne kavuştu
17:54 Suriye geçiş hükümeti Süveyde’daki suçlarını itiraf etti
17:48 Son 24 saatte 94 Filistinli katledildi
17:44 Salih Müslim: Barrack, Türkiye'yi memnun etmek için konuştu
17:40 Artvin'de tutuklanan 4 gazeteciye tahliye
17:36 Cenevre eylemi: Tarihi adıma karşılık devlet adım atsın
17:06 31 yıl sonra memleketi Gever’de: Mücadelemiz sürecek