Tarihe iz bırakan Amed Newrozları

img

AMED - Amed'de her yıl yüzbinleri buluşturan Newroz Bayram, verilen mesajlar, kutlamaların coşkusu ve görkemiyle tüm dünya kamuoyunun ilgisini çekiyor. 

Karanlığa karşı aydınlığın, baskı ve zulme karşı direniş ve yeniden dirilişin sembolu olan Newroz Bayramı'nın ilk ateşi bu yıl Amed'in Licê (Lice) ilçesinde 12 Mart'ta yakıldı. "Rêbertiya Azad Civaka Demokratîk" ve "Özgürlük İçin Demokratik Toplum Newrozu" şiarlarıyla gerçekleştirilen kutlamalar sürerken, gözler 21 Mart'ta Amed'in Rezan (Bağlar) ilçesinde yapılacak merkezi kutlamaya çevrildi. 
 
Amed, Newroz denilince akla ilk gelen kentlerin başında geliyor. Kürtler, taleplerini ve yıl içerisindeki gelişmelere karşı tutumunu bu kutlamalarda ortaya koyuyor. Bu nedenle buradaki kutlamalar hem Kürdistan ve Türkiye hem de dünya kamuoyu tarafından ilgiyle takip ediliyor. 
 
Bu yılki Newroz kutlamasına da Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat'ta yaptığı “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı”nın damga vurması bekleniyor. 
 
90'LARDAN GÜNÜMÜZE AMED NEWROZLARI 
 
Amed’deki Newroz kutlamaları, 1990’lı yılların başında kitleselleşti. Yasak ve engellemelere rağmen Newroz ateşi hiç sönmedi ve daha da gürleşti. 1992 yılında yapılmak istenen kutlamaya valilik tarafından Olağanüstü Hal (OHAL) gerekçesiyle izin verilmedi. Ancak bini aşkın kişi, HEP binası önünde bir araya gelerek Newroz ateşini yaktı. 
 
PKK’nin tek taraflı ateşkes ilan ettiği 1993’de, HEP İl Örgütü binası önünde kutlamalar yapıldı. Yanı sıra birçok mahallede gençler öncülüğünde Newroz kutlandı. 1994'ta kutlamalara yeniden yasak getirildi. "Provokasyon" uyarılarına karşı bu yıl kutlamalar evlerde yapıldı. Çocuklar ise sokaklarda Newroz ateşleri yaktı. 
 
Dönemin iktidarı, yasak ve engellemelerle kutlamaların önüne geçemezken, 1995'te Newroz'u "Nevruz"a dönüştürmek istedi. 1995’te resmi kurum temsilcileri "Nevruz" kutlaması yaptı. Halk ise, mahallelerde Newroz kutlamayı sürdürdü. 
 
1996 yılında Newroz’un adresi Rezan'a bağlı Kuruçeşme Semti oldu. Devlet erkanı, Şêx Seîd/Dağkapı Meydanı’nda “Nevruz” kutlaması yapılacağını duyurdu. Tepkiler üzerine buradaki program iptal edildi. Rezan’da ise Newroz ateşi yakıldı. Polis ve askerler buradaki kutlamalara saldırırken, bu kez Batıkent Meydanı’nda ikinci Newroz ateşi yakıldı. 
 
1997 yılında 15 bin kişi, Batıkent Meydanı’ndan Şêx Seîd Meydanı’na yaptığı yürüyüşle Newroz'u kutladı. Yürüyüşe dönük saldırı sonrası birçok noktada protesto eylemleri başladı. 
 
1998'de Newroz kutlamalarına dönük engellemeler devam etti. Yasağa rağmen onbinlerce kişi, Batıkent Meydanı’nda Newroz ateşi yaktı. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın uluslararası komployla Türkiye’ye getirildiği 1999 yılında ise sıkıyönetim uygulamaları devreye konuldu. Amedliler, Newroz günü bir kez daha sokaklarda ateşler yakarken, Öcalan’a yönelik komployu protesto etti. 
 
2000'Lİ YILLAR: KUTLAMALAR KİTLESELLEŞTİ
 
2000'li yılların başında Newroz kutlamaların seyri değişti. Abdullah Öcalan’ın paradigma değişikliğiyle birlikte Newroz'da verilen mesajlar daha da önem kazandı. Newroz, 2001’de "Ne inkar ne de ayrılık, demokratik cumhuriyet” şiarıyla Fuar Alanı’nda kutlandı. 2002’deki Fuar Alanı'nda yapılan Newroz’a 500 bin kişi katıldı. Halkın Demokrasi Partisi’ne (HADEP) açılan kapatma davası gündemiyle girilen 2003’teki Newroz kutlaması, yaklaşık bir milyon kişinin katılımıyla yine Fuar Alanı'nda gerçekleştirildi. Kutlamalarda “Savaşa hayır” mesajı öne çıktı. 
 
Sonraki yıllarda Kürt sorununun çözümü ile Abdullah Öcalan'a dönük tecrit ve fiziki özgürlüğüne dair talepler öne çıktı. 2004, 2005 ve 2006’daki Newroz, Fuar Alanı'nda kutlandı. Fuart Alanı artık Amedlilere dar geldi, 2007’de kutlamaların yeni adresi Rezan ilçesindeki Newroz Parkı oldu. Abdullah Öcalan’ın zehirlendiği iddiaları bu yılki kutlamalarda büyük bir tepkiye neden oldu. 
 
ÖCALAN’IN GÖRÜNTÜLERİ İZLETİLDİ
 
2008’de Newroz alanını dolduran yüzbinler, Abdullah Öcalan üzerindeki tecride ve askeri operasyonlara son verilmesini istedi. “Edî Bes ê (Yeter artık)” şiarıyla yapılan kutlamalarda, "Demokratik Konfederalizm" mesajları öne çıktı. "Ne inkar ne imha, çözüm demokratik özerklik" şiarıyla kutlanan 2009 Newroz’nda, Abdullah Öcalan'ın 90'lı yıllara ait Newroz değerlendirmesinin yer aldığı video izletildi. Kamyon kasalarında insanların alana akması renkli görüntüler ortaya çıkardı. 
 
ÖZGÜRLÜK TALEBİ YÜKSELDİ
 
2010 yılında kutlamalar günler öncesinden başladı. Newroz Alanı’nda yapılan kutlamaya bir buçuk milyon kişi katıldı. "Ya demokratik bir çözüm ya görkemli bir direniş" şiarıyla yapılan kutlamada, Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talep edildi. Tüm engellemelere rağmen 2011 Newroz’una da bir milyondan fazla kişi katıldı. Kutlamadan sonra yüzbinlerce kişi alandan Koşuyolu Parkı'na “özgürlük yürüyüşü” gerçekleştirdi. 2012'de halk yasak kararını dinlemedi. Saatlerce süren olayların ardından polis bariyerleri yıkıldı. 1 milyon kişi Newroz alanında kutlama yaptı. 
 
TARİHİ NEWROZLAR 
 
2013, 2014 ve 2015 yıllarındaki kutlamalar tarihe geçti. Bu yıllarda yapılan kutlamalar tarihin en görkemli ve kalabalık Newrozları olarak kayıtlara geçti. Abdullah Öcalan’ın mesajları bu kutlamalara damga vurdu. Kürt sorunun demokratik çözümün konuşulduğu 2013 Newroz’u, "Öcalan'a özgürlük, Kürtlere statü" şiarıyla kutlandı. Tarihi Amed Newrozu'na 2 milyondan fazla kişi katıldı. Alanda Abdullah Öcalan’ın kaleme aldığı mesaj okundu. 
 
"Özgür önderlik, özgür Kürdistan" şiarıyla kutlanan 2014 Newrozu’nda da alanı dolduran milyonların coşkusu, Abdullah Öcalan’ın tarihi mesajıyla doruğa çıktı. Uluslararası kamuoyunun yoğun ilgi gösterdiği kutlamaya, Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için başlatılan imza kampanyasına katılmak için binlerce kişi sıraya girdi. 
 
2015 yılında ise, "Êdî Bes e, ji Reber Apo re Azadî (Artık Yeter Önder Apo'ya Özgürlük)" şiarıyla kutlamalar yapıldı. 
 
İktidarın Dolmabahçe Mutabakatı'nın inkarı sonrası yeniden çatışmalı süreç başladı. Sokağa çıkma yasakları ve özyönetim direnişleri 2016 Newrozu'na damga vurdu. Amed’de bir araya gelen yüzbinler, çatışmasızlık sürecine geri dönülmesini istedi. Bu Newroz, Sûr'da hayatını kaybedenlere adandı. 
 
2017 Newrozu'nda üniversite öğrencisi Kemal Kurkut polisler tarafından katledildi. 2018 Newrozu'nda Türkiye'nin Efrîn'e yönelik saldırılarına tepki gösterildi. İmralı tecridine karşı cezaevlerinde başlatılan açlık grevi eylemi, 2019 kutlamalarına damga vurdu. Dönemin valisi de bir balkon binasında bu yılki Newroz kutlamalarını izledi. 
 
2020 yılında Koronavirüs salgını nedeniyle kitlesel Newroz kutlamaları yapılmadı. Newroz için "Her yer Newroz" şiarı belirlendi. Newroz alanı 12 yıldan sonra ilk kez boş kaldı. Evler ve bahçelerde kutlama yapıldı. 
 
Newroz Parkı, 2021 yılında bir kez daha yüzbinlere ev sahipliği yaptı. "Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim" şiarı yankılanırken, Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talep edildi.  
 
1 milyondan fazla kişinin katıldığı 2022 Newrozu, "Şimdi özgürlük zamanı" şiarıyla kutlandı. 2023 Newroz'unda "Abdullah Öcalan’a özgürlük" talebi öne çıktı. Amed’de halk, 2024 yılında sağanak yağışa aldırış etmedi. Benzer talepler bu yılda da öne çıktı. Abdullah Öcalan'ın geçmiş yıllarda Newroz'a dair yaptığı değerlendirmeler okundu. 
 
MA / Rukiye Payiz Adıgüzel

Diğer başlıklar

11:33 Xakûrkê'de patlama: 3 korucu yaralandı
11:32 Tutsak yakınlarına çıplak arama Adalet Bakanlığı’na soruldu
11:21 Amed'de mera alanına GES
10:32 Ekrem İmamoğlu 'diploma' ifadesi verecek
10:19 DEM Parti heyeti İmralı'ya gitti
09:51 Gözü görmüyor, kolu yok: AİHM kararına rağmen tahliye edilmiyor
09:30 Abdullah Öcalan: Sosyal muhalefet boşluğunu demokratik sosyalizmle dolduracağız
09:06 Kalp krizi geçiren tutsak Çam için bakanlığa başvuru
09:04 Sorunların tespiti için kapı kapı çalışma
09:03 Çiftçinin zararı büyük
09:03 Kuraklık yayla yolculuğunu geciktirdi
09:02 ÖHD'li Bozkurt: Türkiye 'umut hakkı' kararına uymak zorunda
09:00 Küçükbalaban: Çözüm isteniyorsa ivedilikle düzenleme yapılmalı
09:00 21 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
20/04/2025
23:24 Husiler, ABD'nin Yemen'de kara harekatına hazırlandığını duyurdu
22:26 Avrupa’daki Kürt gazetecilerden kolektif kurma kararı
21:25 Almanya Büyükelçiliği, Özerk Yönetimle bir araya geldi
20:33 Amedspor taraftarı hastane karşısına pankart astı: Diren Sırrı Abe
20:23 Amed Mali Müşavirler Grubu eşbaşkan adayları tanıtıldı
19:52 Suruç Katliamı 117'nci ayında: Hesap soracağız
18:24 Önder’in kardeşi: Kalbin sağ tarafında kasılmalar başladı
18:14 GES tehdidi altındaki mahalleye ziyaret
18:08 Yılmaz Erdoğan'dan, Önder'e ziyaret: Türkiye’nin ona ihtiyacı var
16:48 78’liler Girişimi: Barışı esas alan gelişmeleri destekliyoruz
16:16 Süryanilerden Paskalya kutlaması
16:00 Hasta tutsak Çam için tahliye çağrısı
15:49 Önder’in tedavi gördüğü hastaneye ziyaretler sürüyor
15:35 Hesandin'de önce maden şimdi askeri üs talanı
15:07 Kadınlardan fidan dikimi
14:31 DEM Parti: Grup Başkanvekillerimiz Adalet Bakanı ile görüşecek
13:29 İstanbul'da şüpheli kadın ölümü
13:27 Newroz Uysal Aslan: Öcalan'a özgürlük talebimiz değişmeyecek
13:22 Serhat'ta eşbaşkanlar toplandı: Gündemde faaliyetler ve çağrı var
12:52 Seyhan'da DEM Parti binasına saldırı
12:51 Miks’te köy korucusu, bir kişiyi öldürdü
12:50 Sûr'da Paskalya Bayramı kutlaması
12:08 Hol Kampı'nda 'güvenlik' operasyonu 3'üncü gününde
10:41 DEM Parti'den Paskalya Bayramı mesajı
10:16 Îlham Ehmed: Kürt Konferansı en kısa sürede düzenlenecek
09:33 Jin Dergi'nin bu haftaki konusu kadın mücadelesi
09:15 Tutsak yakınları: Özgürlük olmadan süreç ilerlemez
09:12 Maviyle yeşilin buluştuğu Tekoran Vadisi
09:11 Ünsal: Türkiye, Öcalan’ın çağrısının gereğini yapmalı
09:10 'Düş Yolcusu' Aksu'nun annesi: Süreci sahiplenelim
09:09 DSİ köylülerin suyunu sömürüyor
09:08 Çatışmalarda yakınlarını kaybedenler: Barış için adım atılmalı
09:07 Yüksek kira ve artan maliyetler esnafı zorluyor
09:06 Ekolojist Yılmaz: İklim değişikliği kapitalizm kaynaklıdır
09:00 20 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
19/04/2025
23:15 Cizîr Kantonu’ndaki ‘Kadın Edebiyat ve Sanat Festivali’ sona erdi
22:55 CHP’nin yürüyüşüne polis saldırısı
22:27 Talabani: PKK kongresi Türkiye’nin saldırıları nedeniyle yapılamıyor
21:52 Agirî’de halk buluşması: Abdullah Öcalan’a güveniyoruz
21:33 Amedspor’dan kritik 3 puan
21:29 Şişli’de kayyım protestosu
21:19 Ayşe Barım hastaneye kaldırıldı
21:15 Filistin için Taksim'e yürüyen CHP’lilere polis engeli
21:04 Şair Ahmet Telli: Şiir bir itirazdır
20:58 Sanal medyada hasta tutsak Çam'a özgürlük çağrısı
20:35 Mêrdîn’de söyleşi
20:29 Erdoğan ‘normal doğum’ pankartını savundu
20:25 Sulama göletine giren çocuk yaşamını yitirdi
20:10 HDK’den ‘Demokratik Toplum' buluşması
19:51 Bismil’de iki aile arasında silahlı kavga: 2’si ağır 7 yaralı
19:45 Amed'de ‘Çocuk Bahar Şenliği’ başladı
19:38 Amedspor 'Geçmiş olsun Sırrı abi’ pankartıyla sahaya çıktı
19:23 ‘Devlet çocukları sermayenin sömürüsüne teslim ediyor’
19:04 İran ve ABD’nin Roma’daki görüşmeleri sona erdi
18:39 Öğrenciler eylemde: Tutuklu arkadaşlarımızı geri alana kadar durmayacağız
18:31 Kürt gazeteciler ‘kapsayıcı örgütlenme’ gündemiyle toplandı
18:24 ‘AKP Filistin için timsah gözyaşları döküyor'
18:22 Cezaevinde şüpheli ölüm
16:45 Amed’de sürece dair ev ziyaretleri başladı
16:33 Efkan Ala Önder'i ziyaret etti: Sağlık durumu ciddiyetini koruyor
15:56 Uçakan ve Dala’nın taziyesine kitlesel ziyaret
15:53 Hasta tutsak Çam’ın sağlık durumu ciddiyetini koruyor
15:51 Erkek şiddeti: 1 kadın katledildi, 1 çocuk yaralandı
15:05 Ağır hasta tutsaklar Emin Çam ve Özge Özbek için tahliye çağrısı
14:52 Êlih’te kadın buluşması: ‘Jin, jiyan, azadî’ kazanacak
14:38 İHD Mersin yeni yönetimini belirledi
14:15 KHK eyleminde Ahmet Çoban anıldı
13:56 85 Beluc'un idamının durdurulması için çağrı
13:36 Kayıp yakınları: Gerçekler ortaya çıkarılsın failler yargılansın
13:20 44 yıl önce kaybedilen Yedigöl’ün akıbeti soruldu: Adalet arayışımız sürecek
13:04 Hol Kampı’ndaki operasyonda 16 DAİŞ’li yakalandı
12:23 Metro istasyonu ve füniküler hattı CHP'nin yürüyüşü öncesi kapatılacak
10:59 Sebahat Tuncel: Sırrı Süreyya Önder’i sahiplenme toplumsal barış talebidir
10:16 Barış Girişimleri’nden Önder açıklaması: Diren sevgili dost
10:14 Çağlar Demirel: Kadınlar Abdullah Öcalan ile görüşmek istiyor
09:44 ‘Çözüm olacaksa cezaevlerinden başlatılsın’
09:30 Baskı kıskacındaki öğrenciler: Örgütlü güç iktidarı korkutuyor
09:23 Ameliyat için gittiği hastanede ölen Damla Sakallı’nın otopsi raporu hala çıkmadı
09:14 Koçerlerin zorlu Qerejdax göçü başladı
09:13 Kayyımın 'rekabetsiz' ihalesi iptal edildi
09:13 Remziye Bor’un katledilişinin 9’uncu yılı: Cezasızlık politikası devrede
09:12 640 gündür nöbette olan Mexmurlular: İmralı sistemi lağvedilmeli
09:09 LİDAŞ’ta milyarlık buğday vurgunu: 9 kişi tutuklandı
09:08 Simon Dubbins: Abdullah Öcalan’ın liderliği dünya için kritik öneme sahip
09:03 Zirai don çiftçilerin baharını dondurdu!
09:02 UCM ve BM’ye başvuru: HTŞ’nin suçları cezasız kalmamalı
09:01 Rojin Kabaiş’in şüpheli ölümü: Avukatlar savcıyla görüşecek
09:00 19 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
08:49 Qers’te bir kadın katledildi
18/04/2025
23:48 ABD'den 'Suriye'ye seyahat' uyarısı
22:33 Sırrı Süreyya Önder üç gündür yoğun bakımda: Umutlu bekleyiş sürüyor
22:10 Kemalpaşa Belediyesi soruşturması: 2 tutuklama
21:27 Amêdiyê 27 kez bombalandı
20:14 Leyla Güven’den Önder’e ‘geçmiş olsun’ mesajı
20:06 Beşiktaş Belediyesi soruşturması: 5 tutuklama
19:51 Bakanlık açıkladı: 36 bin 738 üretici don zararına uğradı
19:45 Önder’i ziyaret eden Fuat Oktay: Beraber ilerlemeliyiz
19:09 Filistin Devlet Başkanı Abbas'dan Şam’a ziyaret
19:04 QSD, YPJ ve uluslararası koalisyon Tişrîn Barajı’nda
18:59 Löwy: Kürt halkı bütün dünya halklarının barışını istiyor
18:50 Lazkiye’de bazı bölgeler ablukaya alındı
18:20 ‘Tamboğa’nın tutuksuz yargılanması hayati önemdedir’
17:59 Üniversitelerde Ali İsmail Korkmaz protestosu
17:42 ‘Geçmiş gelecektir’ bellek çalışmasında özne olmanın önemi tartışıldı
17:10 Zirai dondan etkilenen üreticilerden faizsiz kredi talebi
16:49 Wan Büyükşehir Belediyesi Kadın Meclisi toplandı
16:29 TJA ‘Örgütlenerek özgürleşiyoruz’ buluşması düzenledi
16:26 Ayşegül Doğan: Risk devam ediyor, umutlu bekleyişimizi sürdürüyoruz
16:06 Tutsakların hastane sevkine 'ağız içi arama' engeli
15:56 TTB'den İçişleri Bakanlığı hakkında suç duyurusu
15:43 Kobanê Davası tutsaklarından Önder’e mesaj: Kalbimiz seninle
15:38 Agirî'de çiftçi buluşmaları devam ediyor
15:32 Hukuk örgütlerinden Kozağaçlı protestosu: Buradayız!
15:31 Belucistan’da gözaltılara karşı oturma eylemi
15:29 Wan'da mağazaya silahlı saldırı: 1 ölü
15:27 Emeklilerden elektrik zammına karşı yürüyüş
15:26 Miks Belediyesi'ne kayyım kararının iptali davası görüldü
14:56 Ankara'da 1 Mayıs'ın adresi Tandoğan
14:52 İBB soruşturmasında Abbas hakkında tahliye
14:45 Narin davasında fail avukatları hakimi HSK’ye şikayet etti
14:41 Öğretmenler: 600 bin aday varken 15 bin atama yapıldı
14:35 TTB'den bakanlıklara yazı: Hasta tutsak sevkleri ambulanslarla yapılmalı
14:08 4 günde 627 saldırı yapıldı
14:06 'Emekliler açlık sınırının altında yaşamaya mahkum edildi'
13:58 DİSK, KESK, TMMOB, TTB: 1 Mayıs’ta Kadıköy’deyiz
13:53 Alman hükümeti Türkiye'ye savaş uçağı satışını veto etti
13:52 Saraçhane eylemcileri için adliye önünde dayanışma
13:11 Gazeteci Furkan Karabay’a ceza
13:01 Beluc köylerine baskın: 18 gözaltı, 1 ölü
12:41 TTB polisin kullandığı gazlarla ilgili bilgi istedi
12:25 Hol Kampı’nda güvenlik operasyonu başlatıldı
12:23 İdam cezası ertelendi, aile görüşüne izin verilmedi
12:10 Reşit Kibar davası salon yetersizliği nedeniyle ertelendi
11:37 Saraçhane eylemleri davasında 8 gazetecinin dosyası ayrıldı
11:07 Kalp krizi geçiren tutsak: Böyle giderse sağ çıkamayacağım
10:35 Aileler İmralı’ya gitmek için başvurdu