ABD’den 86 sayfalık Türkiye raporu: Kürtler tehdit ve şiddete maruz kalıyor

  • dünya
  • 18:31 23 Nisan 2024
  • |
img

ANKARA - ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 86 sayfalık Türkiye raporunda Kürtlerin, mültecilerin, inanç gruplarının tehdide ve şiddete maruz kaldığı, gazetecilerin keyfi gözaltına alındığı ve tutuklandığı vurgulandı. 

ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkelerin insan hakları uygulamalarını değerlendirdiği yıllık raporunu yayımladı. Yayımlanan raporun 86 sayfasında Türkiye'ye yer verildi. Raporda, Türkiye'de Kürtlerin, mültecilerin, LGBTİ+'lar'ın tehdide ve şiddete maruz kaldığı, gazetecilerin keyfi gözaltına alındığı ve tutuklandığı ifade edildi. Raporun Türkiye bölümünde, seçimler öncesi getirilen kısıtlamalara dikkat çekildi.
 
Raporun giriş kısmındaki özette, geçen yıl mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri öncesinde toplanma, örgütlenme ve ifade özgürlüklerine getirilen kısıtlamaların yıl içinde Türkiye'deki insan hakları durumunu olumsuz etkileyen önemli bir gelişme olduğu kaydedildi.
Raporun özet kısmında “önemli insan hakları sorunları” şu şekilde sıralandı:
 
"* Zorla kaybetme.
 
* Hükümet tarafından veya hükümet adına işkence veya zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele veya cezalandırma.
 
* Keyfi tutuklama veya gözaltı.
 
* Yargının bağımsızlığı ile ilgili ciddi sorunlar.
 
* Siyasi mahkumlar veya tutuklular.
 
* Başka bir ülkedeki bireylere karşı sınır ötesi baskı.
 
* Gazetecilere yönelik şiddet ve şiddet tehditleri, gazetecilerin haksız yere tutuklanması veya yargılanması, sansür veya ifadeyi sınırlandırmak için cezai hakaret yasalarının uygulanması veya uygulama tehdidi dahil olmak üzere ifade ve medya özgürlüğüne yönelik ciddi kısıtlamalar.
 
* İnternet özgürlüğüne yönelik ciddi kısıtlamalar.
 
* Hükümet dışı kuruluşların ve sivil toplum kuruluşlarının örgütlenmesi, finansmanı veya faaliyetlerine ilişkin aşırı kısıtlayıcı yasalar dahil, barışçı toplanma ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik ciddi müdahaleler.
 
* Bir devletin toprakları içinde hareket ve ikamet özgürlüğüne ve ülkeyi terk etme hakkına getirilen kısıtlamalar.
 
* Mültecilerin, yaşam veya özgürlük tehdidi gibi ciddi zararlar veya ayrı bir insan hakları ihlali teşkil edecek diğer kötü muameleler dahil işkence veya zulüm görecekleri bir ülkeye geri gönderilmesi.
 
* Ulusal ve uluslararası insan hakları örgütlerine yönelik ciddi hükümet kısıtlamaları veya tacizleri.
 
* Aile içi veya yakın partner şiddeti, cinsel şiddet, işyerinde şiddet, çocuk yaşta, erken ve zorla evlilik, kadın sünneti, kadın cinayetleri ve bu tür şiddetin diğer biçimleri dahil toplumsal cinsiyete dayalı kapsamlı şiddet.
 
* Mülteciler ve Kürt azınlıklar gibi ulusal/ırksal/etnik grupların üyelerini hedef alan şiddet veya şiddet tehdidi içeren suçlar.
 
* Lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel, queer veya interseks bireyleri hedef alan şiddet veya şiddet tehdidi içeren suçlar.”
 
POLİS ŞİDDETİ 
 
PKK veya FETÖ ile bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin, gözaltında "kötü muamele" veya "istismara maruz kalma" olasılığının daha yüksek olduğu belirtilen raporda, “22 Mart'ta beş Türk polis memurunun, Kürtlerin çoğunlukta olduğu Lice ilçesinden 14 yaşındaki bir çocuğu kaçırdığı ve daha sonra elleri ve ayakları bağlı bir şekilde uzak bir bölgeye attığı iddia edildi. Diyarbakır Başsavcılığı soruşturma başlattığını ve polis memurlarını mağduru ‘yasadışı olarak alıkoymak’ ve cep telefonuna ‘mala zarar vermekle’ suçladığını duyurdu, ancak Diyarbakır Barosu polis memurlarının daha ağır suçlamalarla yargılanmasını talep etti’’ denildi. 
 
CEZAEVLERİNDE HAK İHLALLERİ 
 
Cezaevi ve gözaltı merkezlerindeki hak ihlallerine de yer verildi. Raporda buna ilişkin, “Yetkililer zaman zaman inandırıcı istismar ve kötü muamele iddialarını soruşturmuş ancak genellikle bu soruşturmaların sonuçlarını kamuya açık bir şekilde belgelendirmemiş veya failleri sorumlu tutmak için harekete geçilip geçilmediğini kamuya açıklamamıştır” diye belirtildi. 
 
‘YARGI YÜRÜTME ORGANININ ETKİSİNDE’
 
Raporun “Kamuya açık adil yargılamanın reddi’’ başlığı altında, “Yasa bağımsız bir yargı öngörmekle birlikte, yargı özellikle yürütme organının etkisine maruz kalmaya devam etti” denildi. Eylül 2023'te Yargıtay’ın Gezi Davası'ndan tutuklanan iş insanı Osman Kavala ve diğer sanıkların 2016 darbe girişimi ve 2013 Gezi Parkı protestolarında rol oynadıkları iddiasıyla mahkumiyet kararını onaması bu başlık altında incelendi. Raporda buna dair,  “Yargıtay Kavala'nın serbest bırakılmasına hükmeden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) iki kararını hiçe saydı’’ ifadeleri yer aldı.
 
Raporda, “Hakimler ve Savcılar Kurulu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun ‘Yüksek Seçim Kurulu üyelerine hakaret ettiği’ iddiasıyla aldığı cezanın temyiz başvurusunu görüşmekle görevli üç yargıçlı temyiz heyetinin başkanını ve bir üyesini görevden aldı’’ ayrıntısına da yer verildi. Ayrıca, “Alt mahkemeler, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararları zaman zaman görmezden gelmiş veya uygulanmasını önemli ölçüde geciktirmiştir’’ vurgusu yapıldı. 
 
‘CEZAEVİNDEKİ KİŞİ SAYISI TARTIŞMALI’
 
Raporun “Siyasi Mahkumlar ve Tutuklular’’ başlığı altında FETÖ ve PKK ile bağlantılı cezaevindeki kişi sayısının tartışma konusu olduğu kaydedildi. Raporda Gezi Davasından 18 yıl ceza verilen TİP Hatay seçilmiş milletvekili Can Atalay’ın dava sürecinde 2023 yılı boyunca yaşananlar da özetlendi.
 
‘BASIN VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KISITLANIYOR’
 
Raporun "Sivil Özgürlüklere Saygı Başlığı" altında ise, Anayasa ve kanunların, belirli sınırlar dahilinde ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü sağladığı kaydedildi; ancak “Hükümet, basın ve diğer medya mensupları da dahil olmak üzere ifade özgürlüğünü kısıtladı. Hükümet, önde gelen muhalif ve bağımsız gazetelerden gazetecilere dava açtı ve gazetecileri hapse atarak ülkede ifade özgürlüğünü engelledi’’ ifadeleri yer aldı. Raporda, “Birçok durumda bireyler, hukuk veya ceza davası veya soruşturma riski olmadan devleti veya hükümeti alenen eleştiremedi ve hükümet bazı dini, siyasi veya kültürel görüşlere sempati duyan bireylerin ifadelerini kısıtladı. Hassas konularda ya da hükümeti eleştirecek şekilde yazanlar ya da konuşanlar işlerini kaybetme, adalet sistemindeki yetkililer tarafından istismar edilme, para cezasına çarptırılma ve hapse atılma riskiyle karşı karşıya kaldılar. Hükümet yüzlerce kişiyi ifade özgürlüklerini kullandıkları için mahkum etti ve cezalandırdı’’ denildi.
 
Raporda şu ifadeler yer aldı: “Medya ve insan hakları kuruluşları, Türk Emniyet Müdürlüğü'nün 25 Nisan'da PKK'ye karşı operasyon olarak nitelendirilen bir operasyonla, Diyarbakır merkezli çok sayıda baroya, STK'ya, haber ajansına ve eve baskın düzenlediğini bildirdi. Polis, PKK'ya mali yardım ve hukuki destek sağlamak, PKK'ya adam toplamak, PKK propagandası yapmak ve ‘60'tan fazla gösteri düzenlemek’ şüphesiyle Diyarbakır ve diğer güneydoğu illerinde 110'dan fazla kişiyi gözaltına aldı.”
Diyarbakır Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir basına yaptığı açıklamada, 25'i avukat, gazeteci ve hak savunucusu olmak üzere 150'ye yakın kişinin gözaltına alındığını söyledi.
 
Raporda Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Abdurrahman Gök’ün gözaltına alındığına da şu ifadelerle yer verildi: “Gözaltına alınanlar arasında Halkların Demokratik Partisi (HDP) parti yöneticileri ve medya kuruluşu Mezopotamya Ajansı editörü Abdurrahman Gök'ün de olduğu bildirildi.”
 
DEPREMDE İNTERNET SORUNU 
 
6 Şubat'ta meydana gelen iki depremin ardından hükümetin kurtarma çalışmaları sırasında, ulusal güvenlik yasasını ihlal ettiği iddia edilen depremle ilgili içeriği kaldırmak için yetersiz adımlar attığını düşündüğü Twitter'da bant genişliğini tahminen yüzde 90 oranında azalttığı ya da internet kullanıcılarının veri iletimini kasıtlı olarak yavaşlattığına yer verildi. Jeolog Övgün Ahmet Ercan’ın 28 Şubat’ta depremle ilgili sanal medya paylaşımları nedeniyle  "kamuoyuna açıkça yanlış bilgi yaymak" suçlamasıyla gözaltına alınmasına değinildi.
 
‘MÜLTECİ KARŞITI SÖYLEMLER ARTTI’
 
Depremlerin ardından iktidar, mültecilerin etkilenen bölgelerde kayıtlı oldukları şehirlerden ayrılmalarına izin vermek için seyahat izni muafiyetleri çıkardığı kaydedilen raporda, “Mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri öncesinde ve Şubat ayındaki depremlerin ardından, bazı siyasi partiler ve aşırı sağcı gruplar mülteci karşıtı söylemler kullanmış ve kamuoyunun duygularını harekete geçirmek için sahte olduğu iddia edilen videolar yayınlamıştır’’ ifadeleri de yer aldı.
 
‘ALEVİLER, ERMENİLER, YAHUDİLER HEDEF GÖSTERİLDİ’
 
Raporun ‘’Ayrımcılık ve toplumsal istismar’’ başlığı altında, antisemitik söylemlerin yıl boyunca yazılı basında ve sosyal medyada devam ettiği kaydedildi. Hamas'ın ekim ayında İsrail'e saldırmasının ardından tacizlerin arttığı bildirildi. Raporda, ‘’Hükümet yanlısı günlük gazete Yeni Akit, 'Siyonist Uşakları Vatandaşlıktan Çıkarın' manşetiyle Yahudi Türkleri hedef gösterdi. 27 Ekim'de İzmir'deki bir sinagog ve cemaat merkezi, üzerinde Türkçe 'Katil İsrail' yazan kırmızı sprey boyalı bir grafitiyle tahrip edildi’’ denildi. Raporda, ‘’Aleviler ve Ermeni Apostolik Hıristiyanlar dahil, Hıristiyanlar nefret söylemi ve ayrımcılığa maruz kalmaya devam etmiştir’’ ifadeleri yer aldı.
 

Diğer başlıklar

11:08 Kelepçe dayatmasını reddeden tutsak: İnsanca tedavi görmek istiyorum
10:55 Vedat Aydın Futbol Turnuvası'nda galip belli oldu
10:52 Hesendîn'de madene karşı gece boyu nöbet
10:52 AKP’li Ölmez’in şikayetiyle gözaltına alınanlardan 3’ü tutuklandı
10:24 Kadınlar 'Barış Yürüyüşü' için Ankara'da
10:19 CHP’li belediye başkanları adliyeye sevk edildi
10:00 İmralı Heyeti ve Adalet Bakanlığı görüşmesi ertelendi
09:37 Elkê'de 3 bölgeye giriş çıkışlar yasaklandı
09:30 Almanya'da 'Mûsa Anter-Hrant Dink: İki Ses, Tek Hafıza' buluşması
09:30 İran: Saldırılarda bin 60 kişi yaşamını yitirdi
09:25 Teksas'ta selde hayatını kaybedenlerin sayısı 104'e çıktı
09:20 Bir sigara gurubuna zam
09:05 Antalya’dan Gimgim’e arıcılık için geldiler
09:05 Halk buluşmaları: Öcalan'a güven tam, eşit yurttaşlık talebi
09:04 İtalyan parlamenter: Öcalan’ı dinlersek çözüme ulaşırız
09:00 Karabudak: Kurulacak komisyona Alevilerin taleplerini ileteceğiz
09:00 08 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
00:47 Hesandîn'de madene karşı nöbet eylemi
00:01 'Demokratik Toplum Buluşmaları' devam ediyor
07/07/2025
23:36 Tetwan Festivali 11'inci günü geride bıraktı
23:26 KCK’den yeni açıklama: Tören canlı yayınlanmayacak
22:12 ABD, HTŞ'yi 'terör örgütü' listesinden çıkardı
21:19 Manavgat Belediyesi soruşturmasında 7 tutuklama
21:14 Adana Demokrasi Platormu: Zeydan Karalar'ı serbest bırakın
20:43 Bakanlık, CHP'li Böcek'i belediye başkanlığı görevinden aldı
20:17 Cizîr'de kaza: Bir kişi yaşamını yitirdi
19:54 Katledilişinin 34'üncü yılında anıldı: Binlerce Vedat Aydın doğdu
19:35 DEDAŞ'tan 'kaçak saldırı': 3 kadın yaralandı
19:27 İmralı Heyeti Adalet Bakanı ile görüşecek
18:39 Balıkesir ve Aydın'da yangın
18:26 Gediz Elektrik'e İzmir yangınları tepkisi
17:37 İmralı'da aile görüşmesi
16:45 İmralı Heyeti'nden açıklama: Sürecin ilerlemesi konusunda karşılıklı irade devam ediyor
16:37 Botan TUHAD-DER Şirnex’te kongreye gitti
16:08 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi sona erdi
15:52 Pêrtag’de pomza ve kum ocağı projesine karşı yürüyüş
15:20 'Kürt Meselesi' araştırması: Çoğunluğa göre çözüm olursa demokratikleşme olur
15:03 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi başladı
14:57 İmralı Heyeti: Yeni aşamanın gerekliliklerini istişare edeceğiz
14:45 Beltur işçileri gözaltına alındı
14:35 Ayşe Barım tahliye edilmedi
14:23 Erdoğan'dan Özel'e tazminat davası
14:23 İşçiler TBB önünde: Suskun kalanlar adaletsizliğe ortaktır
14:07 ÖHD: Tokat Cezaevi’nde tedaviye erişim yok
13:40 İBB operasyonlarını yürüten polis görevden alındı
13:39 Tutsak gazetecinin hastaneye sevkine engel
13:31 Rapor: Kadınların yüzde 65'i evde katledildi
13:04 Zırhlı araçla ezilen Can davasında dosya savcıya gönderilecek
12:49 İzmir ve Kütahya'da yangın
12:13 İmralı Heyeti ile eş genel başkanlar bir araya geldi
12:09 Hanifi Zengin müdür yardımcılığına atandı
12:03 AKP’li Ölmez’in şikayeti üzerine köye baskın: 7 gözaltı
11:51 Yunanistan'da 4,1 büyüklüğünde deprem
11:45 CHP'li tüm belediye başkanları Ankara'ya çağrıldı
11:24 4 asker daha hayatını kaybetti
11:07 EŞİK: Miras hakkınıza sahip çıkın
10:59 Ev baskınında polis şiddeti ve ölüm tehdidi
10:52 İsrail’den Yemen’e hava saldırısı
10:23 Manisa'da iş cinayeti
09:26 Gazeteci Aslan: Tören için Abdullah Öcalan'ın çağrısı bekleniyor
09:07 Vinçten üzerine palet düşen işçinin hayati tehlikesi sürüyor
09:06 Hindistanlı insan hakları aktivist: Kürt mücadelesi ilham verici
09:05 Ev sahibinden yüzde 98 engelli kiracıya tehdit ve hakaret
09:04 ÖHD'li Demir: Sürecin başarıya ulaşması için Öcalan’ın özgürlüğü şart
09:02 Licê'de tarihi mağara kalker ocağı tehdidi altında
09:01 Nerdüş’deki baraj ve HES projesi 12 köyü etkileyecek
09:00 07 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:44 Teksas'ta sel felaketi: Ölü sayısı 82'ye çıktı, 41 kişi kayıp
08:39 Yaşamını yitiren asker sayısı 8'e çıktı
06/07/2025
23:02 Festival, konser ve stand-upla sürdü
22:17 'Sürecin yürütücüsü Öcalan'dır, ona güvenimiz sonsuzdur'
21:02 'Zarok Ma 4 yılda 3 bini aşkın çocuğa eğitim verdi'
20:32 KESK: Tek adam rejimi bundan böyle halk karşısında bulacak
20:16 Gazeteci Soykan serbest bırakıldı
20:15 Abdullah Öcalan: Yeni bir aşamaya geçiyoruz
19:38 Gençlik örgütleri 'Suruç için, Kadri Bağdu için adalet' istedi
19:11 Aslı Aydemir'in tutuklanmasına tepki: Derhal serbest bırakın
18:43 'Kürtçeye statü' paneli düzenlendi
18:06 'Eğitim demokratik toplum sistemine uygun olarak güncellenmeli'
17:33 Özel'in erken seçim çağrısına AKP'den yanıt: Vakti gelince yenilenir
17:17 Şiddet failinin bekçi olduğu ortaya çıktı
17:07 Gençlik çalıştayı: Demokratik Modernite özgürleşmektir
16:55 Êlih’te erkek şiddeti
16:49 7 ayda 3 bin 181 yangın çıktı
16:01 DEM Parti’den CHP’ye ziyaret: Operasyon kayyım anlayışının devamıdır
15:22 DEM Parti İmralı Heyeti yarın Erdoğan ile görüşecek
15:06 Tülay Hatimoğulları’ndan CHP’ye ziyaret
14:58 İmralı Heyeti'nin Abdullah Öcalan ile görüşmesi sona erdi
14:43 DEM Parti MYK sona erdi
13:58 Gabar Dağı'ndaki yangın söndürüldü
13:31 Çocuk çalıştayı: Anadil toplumun temelidir
13:14 AKP’nin eski ilçe başkanı yangın çıkarttığı iddiasıyla tutuklandı
13:12 Tûşba'da yangın
13:04 DEM Parti MYK olağanüstü toplandı
12:28 Gençler çalıştayda buluştu: Demokratik toplum inşasına öncülük edeceğiz
12:23 Tülay Hatimoğulları CHP’yi ziyaret edecek
12:12 Gazeteci lehine zaman aşımından düşen dava yeniden görülecek
12:10 Husiler: İsrail havalimanına saldırı düzenledik
12:09 Süleymaniye'ye uçuş yasağı uzatıldı
11:46 Pakistan'da bina çöktü: 27 ölü
10:53 Şirnex'te erkek şiddeti
10:48 MKG: 7 kadın gazeteci gözaltına alındı, 2’si tutuklandı
10:35 ABD'de sel: 43 ölü, 20 çocuk kayıp
10:05 DEM Parti heyeti İmralı'ya doğru yola çıktı
09:44 JINNEWS Haziran ayı çetelesi: 19 kadın ve 1 çocuk katledildi
09:13 Bankaların haciz tehdidi yurttaşları zorluyor
09:13 Tedavi edilmeyen tutsak gözünü kaybetti
09:12 Efrîn'de Kürtlerin mülklerini ‘gasp etme’ komitesi kuruldu!
09:11 Aleviler kendi hakikatini belgeliyor
09:06 Djemila Benhabib: Öcalan ile görüşmek, tartışmak istiyorum
09:05 Gimgim’de köyler hizmet bekliyor
09:03 Pazarda veresiye defterlerinde boş sayfa kalmadı
09:02 Dünyanın gözü kulağı PKK'de: Hangi parti ve örgütler takip edecek?
09:01 Kürtçeye statü talebi: Süreçte aktif rol oynayabiliriz
09:00 06 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:50 Jin Dergi ‘Kadınlar, İnanç ve Yüzleşme’ başlığıyla yayında
05/07/2025
22:55 Tetwan'daki festival konserlerle sürüyor
22:48 Muhittin Böcek tutuklandı
22:29 3 ilçedeki yangınlar kontrol altına alındı
22:14 Gazze'de katledilenlerin sayısı 57 bin 338’e çıktı
22:09 Pirsûs'ta katledilenler için Tuzluçayır'da yürüyüş
21:55 Özel'den Erdoğan'a istifa çağrısı
21:46 Birçok kentte 'süreç' temalı buluşma: Halk somut adım bekliyor
21:19 İngiltere Dışişleri Bakanı Lammy'den Şam’a ziyaret
21:14 Muhittin Böcek'e tutuklama talebi
20:40 CHP PM yarın olağanüstü toplanacak
20:06 Serra Bucak: Belediye başkanlarının yeri cezaevi değildir
19:46 Gabar Dağı’nda yeniden yangın çıktı
19:42 Kürtçe, Süryanice ve Ermenice kurslardan mezun olanlar belgelerini aldı
19:27 Muhittin Böcek adliyeye sevk edildi
19:22 Aydınlar barışı tartıştı: Direnenin direnenle dayanışma düzeyi düşük
19:11 Ege Denizi'nde 3,9 büyüklüğünde deprem
19:08 AKP’li Çelik'ten Özel'e yanıt
18:50 Emek ve Demokrasi Güçleri: Başkanları serbest bırakın
18:45 Deprem Bilimci Görür’den uyarı
18:18 Gazeteci Timur Soykan gözaltına alındı
18:16 'Kültürel soykırım' paneli: Köklerimize dönmeliyiz
18:08 İHD: Yangına geç müdahale ihlallere yol açtı
18:01 Bakırhan: Hukukun olmadığı bir sistem kimseye kazandırmaz
17:53 Aydın’da bir kadın katledildi
17:48 Bakan Tunç CHP’ye operasyonları eleştirenleri hedef aldı
17:43 Licê’deki yangın kontrol altına alındı
17:31 DEM Parti olağanüstü toplanıyor
17:27 Wan’da halk buluşmaları: Daha büyük bir mücadele başlıyor
17:14 Gözaltındaki Zeydan Karalar halkı belediye önüne çağırdı
17:07 Güney Kürdistan Ulusal Kürt Kadın Birliği Platformu deklare edildi
16:35 Çocuk çalıştayında deneyimler paylaşıldı: Modelimizi oluşturmalıyız
16:16 'Hêviyên Hunerê' sergisi açıldı
16:13 Özgür Özel: Bu savaş ilanı demokratik siyasete açılmıştır
16:03 KHK eylemi 137'nci haftasında: Barışın önü işe iadelerle açılır