Türkiye, Cenevre’de yargılanıyor: Kürtlere yönelik ayrımcılık ve işkence arttı

  • dünya
  • 15:36 20 Eylül 2021
  • |
img
CENEVRE-  Cenevre kentinde kurulan “Türkiye Mahkemesi”ne işkence raporu sunan Eric Sottas, “Türkiye’de işkence organize ve çok geniş bir ölçekte kullanılıyor. Gündelik hayatın her alanında ayrımcılığa maruz kalan Kürtler, işkence yapılanların başında geliyor” dedi. 
 
Türkiye’de, özellikle 15 Temmuz 2015 darbe girişimi sonrası yaşanan hak ihlallerine ilişkin, Belçika merkezli Van Steenbrugee Advocaten (VSA) Hukuk firması öncülüğünde Cenevre’de düzenlenen “Türkiye Mahkemesi” başladı. İntercontinantal Hotel’inin konferans salonunda kurulan mahkemeye çok sayıda Sivil Toplum Örgütü temsilcisi, insan hakları savunucusu, politikacılar ile mağdur ve mağdur aileleri katıldı. 
 
Mahkeme’nin açılışını Cenevre Üniversitesi Rektörü Flückliger Yves yaptı. Cenevre’nin uluslararası hukuk açısından çok sayıda önemli sözleşmelere ev sahipliği yaptığını hatırlatan Yves, Cenevre Üniversitesi’nin de bu konuda çok sayıda çalışmalara imza attığını anımsattı. Özellikle mültecilerin eğitim haklarından yararlanması açısından farklı programlar hayata geçirdiklerini belirten Yves, kişilerin kendi haklarını savunabilmesi için haklarının ne olduğunu iyi bilmesi gerektiğini dile getirdi. Bu etkinliğin sadece hukukun teknik açıdan değil, hakların bilinmesi açısından da önemli olduğunu sözlerine ekleyen Yves, dil, din, ırk ve kimliğinden bağımsız olarak herkesin doğuştan sahip oldukları hakları özgürce yaşaması gerektiğini ifade etti. 
 
SESSİZLİK İNSAN HAKLARINA AYKIRI
 
Daha sonra Mahkeme Başkanı Françoise Barones Tulkens söz alarak amaçlarını anlattı. Mahkemenin yasal anlamda bir yaptırım yetkisinin olmadığını, burada sadece konuyla ilgili uzmanların yaşanan hak ihlallerine ilişkin görüşlerini bildirdiğini bir platform olduğunu vurgulayan Tulkens, bu mahkemeyle amaçlananın yaşanan ihlallerin görünürlüğünü sağlamak olduğunu belirtti. Mahkeme süresinde 6 raportörün işkence, kaçırma, basın özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve insanlığa karşı işlenen suçlarla ilgili raporlarını sunacaklarını ve ayrıca ilgili başlıklarda tanıklıkların dinleneceğini söyleyen Tulkens, elde edilen verilerin her birisi kendi alanında uzman olan hakimler tarafından incelendikten sonra kararın açıklanacağını kaydetti. Sessizliğin insan haklarının en büyük düşmanı olduğuna dikkati çeken Tulkens, bütün katılımcılara teşekkür etti. Tukens, mahkeme için ayrıca Türkiye hükümet yetkililerine de iddialara yanıt verebilmesi için davetiye gönderdiklerini ama şuana kadar bir yanıtın gelmediğini söyledi. 
 
BİR MİLYON 723 BİN 767 İŞKENCE
 
Daha sonra 1995-2010 tarihleri arasında İşkenceye Karşı Dünya Örgütü Genel Sekreterliğini yapmış Eric Sottas, hazırlamış olduğu işkence raporunu mahkeme heyetine sundu. Türkiye Hükümeti ile çeşitli ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanan raporlardaki işkence vakalarına ilişkin karşılaştırmalı istatistiki verileri sunan Sottas, son 10 yıl içinde sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşların raporlarına bir milyon 732 bin 767 işkence ve kötü muamelenin yansıdığına vurgu yaptı. Sottas, devletin kendi verilerinde bu sayının çok az olduğunu, yargıya yansıyan boyutunun ise bu rakamın yarısından bile çok daha az olduğunu belirtti. İşkencenin hangi gerekçeyle yapılırsa yapılsın suç olduğunu ve cezalandırılması gerektiğinin altını çizen Sottas, devlet yetkililerin failleri yargılamayarak bir nevi işkenceye yol verdiğini dile getirdi. Uluslararası hukukta devletin işkencenin önlenmesi konusunda sorumluluğuna dikkati çekildiğini anımsatan Sottas, “Hükümet yetkilileri doğrudan işkenceye katılmamış olsalar da, eğer haberleri varsa ve bu konuda bir şey yapmamışlarsa yine de sorumludur” dedi. 
 
CEZASIZLIK 
 
Türkiye’nin uluslararası mahkemelerde işkence nedeniyle bir çok kez mahkum olduğunu anlatan Sottas, “CPT başta olmak üzere işkencenin önlenmesine dair çok sayıda kurum ve kuruluşun raporlarında Türkiye’deki cezasızlık politikalarına dikkati çekilmiştir. Türkiye’de işkence organize ve geniş çaplı bir uygulamadır ve failler ise yargılanmamaktadır. Mahkemeye sunduğumuz detaylı raporlarda bunun örneklerini görebilirsiniz” diye konuştu. 
 
İLK SIRADA KÜRTLER VAR
 
Türkiye’de gözaltında, cezaevinde veya resmi olmayan gözaltı merkezlerinde çok sayıda işkence vakasının olduğunu kaydeden Sottas, şöyle devam etti: “İşkenceye maruz kalanlarla ilgili bir kategori yaparsak Kürtlere ve Kürt hareketine mensup kişiler ilk sırada gelmektedir. Özellikle PKK ile devlet arasındaki görüşmelerin kesildiği 2015 tarihinden itibaren Kürtlerin yaşadığı bölgelerdi işkence vakalarında ciddi oranda artış gözlemlenmiştir. Bu durum 1980 darbesi ve sonraki yıllarda gözlenmiş, 2003 yılından itibaren azalma yaşanmış ama daha sonra 2015’ten itibaren tekrar artık göstermiştir. İkinci sırada ise özellikle 2015’ten itibaren Gülen Hareketi üyelerine yönelik işkence olayları yaşanmıştır. Bunun yanı sıra farklı adli suçlardan insanlar ve gençlere yönelik özellikle sokak ortasında işkence olaylarında ciddi oranda bir artış söz konusudur.” 
 
İşkenceye maruz kalanlar arasında kadınlara yönelik işkencenin de arttığına vurgu yapan Sottas, her ne kadar ellerinde işkence görenler içinde kadınların erkeklere oranla daha yüksek olduğuna dair bir veri olmasa da, kadınlara yapılan işkencenin çok yüksek oranda olduğunu ifade etti. Kadınların gözaltı ve tutuklama merkezlerinde cinsel şiddet, taciz ve tecavüze maruz kaldığını beliten Sottas, özellikle cinsel işkenceye maruz kalan insanların farklı nedenlerden ötürü bunu anlatmadığı hesaba katıldığında bu yönlü işkence vakaların tespit edilenden çok daha yüksek olduğunu sözlerine ekledi. Yarım saatlik sunumunun ardından Sottas, mahkeme heyetinin sorularını yanıtladı. Ardından 2015 yılında öğretmenlik yaptığı Cizre’de kaçırılan ve daha sonra da tutuklanan Mehmet Alp, uğradığı işkenceleri anlattı. 
 
‘MİLLİYETÇİ BİR TÜRKÜM İŞKENCE GÖRDÜM’
 
Kendisini “Devletini seven muhafazakar, milliyetçi” olarak tanıtan Alp, 2015 askeri kalkışma girişimi öncesi Cizre’de kendilerini polis olarak tanıtan bir grup tarafından kaçırıldığını ve araçla Habur’a doğru götürüldükten sonra tehdit edildiğini anlattı. Alp, devamla şunları söyledi: “Polisler bana ‘senin 4 tane öğrencin var. Bunlar PKK’lı sen diyeceksin ki Gülen hareketi bunları dağa gönderdi. Demezsen seni ve aileni perişan ederiz. Zaten yakında kıyamet kopacak ve siz de çekersiniz’ dediler. Ben de bilmiyorum hiçbir şey dedim. Kabul etmedim. Bırakıp sonra tekrar aldılar tutuklandım. Urfa’da 20 günü aşkın işkence gördüm. Serbest bırakılıp 2016’da darbeye katılmışım diye tekrar tutuklandım. 2018’de serbest kalınca Almanya’ya iltica ettim. Bana sürekli olarak Gülen hareketi ile beraber hareket ettiğimi, darbeye katıldığımı söylemem için işkence yaptılar. Oysaki o tarihlerde cezaevindeydim. Çok sayıda insana işkence yaptılar. Bunu gördüm.” Alp’in tanıklığının ardından öğleden sonra devam etmek üzere Mahkeme’ye ara verildi. 
 
Öğleden sonra tanıkların işkenceye dair tanıklıklarına devam edilecek. Tanıklar arasında İnsan Hakları Derneği Eş Genel Başkanı Eren Keskin de bulunuyor. Keskin Türkiye’deki işkence vakalarına yönelik kendi yaşadıkları ve tanık oldukları olayları aktaracak. Öğleden sonraki oturumda ayrıca Johan Heymans, Türkiye’deki kaçırmalara ilişkin rapor sunacak. 
 
SARIYILDIZ CİZREYİ ANLATACAK
 
24 Eylül Cuma gününe kadar devam edecek olan mahkeme kapsamında ayrıca Şırnak eksi Milletvekili Faysal Sarıyıldız Cizre’de yaşananları anlatacak. Ayrıca kapatılan DİHA Muhabiri Meltem Oktay ve öldürülen Kemal Korkut’un kardeşi de yaşadıklarını anlatacak.  
 
MAHKEME HEYETİ VE RAPORTÖRLER
 
Mahkeme’de hâkim olarak Dr. Françoise Barones Tulkens, Dr. Johann van der Westhuizen, Angelita Baeyens, Prof. Em. Dr. Giorgio Malinverni, Prof. Dr. Ledi Bianku ve Dr. John Pace yer alıyor. Gözlemciler içinde de Avrupa Sosyalist Partisi Marie Arena, Gazeteci Marianna Kakaounaki, MEDEL Başkanı Filipe Margues, Göteborg Üniversitesi öğretim görevlisi Klas Grinell, Belçika Sosyal Demokrat politikacı ve Avrupa Parlementosu üyesi Mathleen Van Brempt bulunuyor.  Mahkeme’ye raportör olarak da 
İşkence ile ilgili Eric Sottas , Cezasızlık ile ilgili Prof. Dr. Yves Haeck ve Dr. Emre Turkut, Adalete erişim ile ilgili Luca Perilli, Zorla Kaybetmelere dair Johan Heymans, ifade ve basın özgürlüğü ile ilgili Philippe Leruth, İnsanlığa karşı işlenen suçlar ile ilgili Prof. Dr. Em. Johan Vande Lanotte hazırlamış oldukları raporları sunacaklar. İnternetten canlı olarak yayınlanan mahkemenin detaylı program ve raporlarına mahkemenin internet adresi olan turkeytribunal.com adresinden ulaşılabilir. 
 
MA / Rüştü Demirkaya 

Diğer başlıklar

15:22 AKP’li başkan, oğlunu kayyım yönetimindeki belediyede işe soktu
15:06 İzmir’den hareketli seçmen yola çıktı: Rekor kırmaya gidiyoruz
14:59 Tokat Cezaevi'ndeki avukat görüşmelerinde ses ve görüntü kaydı alınıyor
14:22 Oy kullanmak için yola çıktıkları Yenikapı sahili otobüs terminaline dönüştü
13:46 Uluslararası heyetler Amed’de: Seçimleri gözlemleyip raporlaştıracağız
13:44 DEM Parti seçimleri iki merkezden takip edecek
13:35 Hatimoğulları: 31 Mart'ta mührü DEM ağacının altına vuralım
13:29 Îdir'da taşımalı asker ve polisler için okullar tatil edildi
13:24 Onbinler Wan'daki final mitinginde | CANLI
13:17 Amed Emek ve Demokrasi Platformu: Herkes sandığa sahip çıkmalı
13:15 Kadir İnanır'ın sağlık durumu iyiye gidiyor
13:03 DEM Parti’den Adana açıklaması: Seçime hazırız, zaferle çıkacağız
12:24 MKM konserine getirilen yasak kararı iptal edildi
12:03 Leyla Zana, Orhan Doğan’ın mezarını ziyaret etti
12:02 Muğla'da hareketli seçmen yola çıktı: Kazanmak için gidiyoruz
12:01 ABD'li heyet Kalın, Güler ve Akar'la görüşecek
12:00 AKP Cizîr’de para dağıtarak oy istiyor: Parayı alın oyunuzu vermeyin!
11:49 Çadırkentte kadınları fuhuşa zorlayan Debe AKP'den aday
11:27 Ailelerden İmralı başvurusu
11:13 İsrail ordusu Halep'i vurdu
10:54 Yunanistan'da deprem
10:50 Riha'da sahura kadar seçim çalışması
10:33 Sanatçılar: DEM Parti için sandığa gidelim
10:21 Kuzey ve Doğu Suriye'de yerel seçim tarihi belli oldu
09:43 3 kentte kadın cinayeti | YENİLENDİ
09:40 Gazeteci Süleyman Ahmet'ten 157 gündür haber yok
09:36 Taybet İnan'ın kızı: Bizi katledenlere oy vermeyin
09:26 Giresun’da KYK yurdundan asansör düştü
09:25 Dilovası’nda gençlerin gözü seçimde: Neden bahar açmasın ki?
09:24 Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için 124 gündür grevdeler
09:16 Kürkçü: Kurdistan’da her hafta, her ay Kızıldereler yaşanıyor
09:09 Mezarlığa konteyner kuran anneye verilen cezanın gerekçesi: Örgüt mezarlığı!
09:08 Gazeteci Aykol'a gönderilen mektup 4 yıl sonra ulaştı
09:07 Amed'de binlerce kişiyle sandıklar korunacak
09:06 Mahkeme ‘hukuki menfaat’ gerekçesiyle Akbıyık’ın iddialarını esas almadı
09:05 Yıldız’ın avukatı: Tutsağa para göndermek yasada suç değil
09:04 Doktor Gül: Bağımsız heyetler İmralı'ya gitmeli
09:00 1 oy neden önemli?
09:00 29 MART 2024 GÜNDEMİ
28/03/2024
23:50 DEM Parti Amed'de gazetecilerle buluştu: Gayrimeşru olanlar gidecek
23:27 Sêwereg'te kaza: 3 ölü, 6 yaralı
23:13 Türk: İrademiz sandıklara yansırsa barışa bir adım daha yaklaşırız
22:40 Öğrenciler ‘deprem riski’ nedeniyle yurttan çıkarılmak istendi
20:53 Akdeniz’de kasıtlı çıkarıldığı belirtilen yangınlarda artış
20:47 HDP'nin eski MYK üyelerinin ‘Ermeni Soykırımı’ açıklamasından yargılandığı davada karar çıktı
20:20 Şenyaşar ailesinin eylemine DEM Partili kadınlar ve avukatlardan ziyaret
19:46 YSK’den ‘iftar’ kararı: Sayım aralıksız yapılacak
19:34 Bakırköy Cezaevi önünde gözaltına alınanlar serbest bırakıldı
19:27 Nijerya'da 3 ayda 202 kişi menenjitten hayatını kaybetti
18:02 Bakırköy Cezaevi’nde tutsaklar görüş sonrası darp edildi
17:50 Genç: Erdoğan Kürt sorununda çözüme yönelmez
17:23 DEM Parti’den bir ilk: Engelliler için yeni bir yaşam mümkün standı
17:16 DBB’ye ait malzemeler askeriye ve emniyet tarafından taşınıyor
16:59 Yargıtay, Ata ve Mızrak davasında polislerin beraatını onadı
16:49 DEM Parti seçim çalışmalarına hız verdi
16:46 MB rezervleri bir haftada 4 milyar 53 milyon dolar azaldı
16:39 DEM Parti: AKP’liler Belçika’daki ırkçı saldırının sözcülüğünü yapıyor
16:30 Hatimoğulları: Savaş için kapı kapı dolaşacağınıza barış için İmralı kapısını açın
16:21 Adalet Nöbeti’nden ‘İmralı kapısını açın’ çağrısı
16:07 Zana Bedlîslilere seslendi: Sandıklarınıza sahip çıkın
16:07 DEM Parti: Antalya'da adaylarımızı geri çekmiyoruz, oylar DEM'e
16:01 Temelli Colemêrg'de: Bu faşist iktidarı yıkacak olan sizin iradenizdir
16:00 Hatice Yıldız’ın tutukluluğu Bakırköy cezaevi önünde protesto edildi
15:47 Roboskî’yle yüzleşme olmadan demokrasi mümkün değil
15:34 Meleyî aşireti DEM Parti’ye desteğini açıkladı
15:17 Bakırhan: Halk onuruna ve iradesine sahip çıkacak
15:15 Pontoslu yazar Haralambidis yaşamını yitirdi
15:05 Êlih kayyımı AKP adayı için 53 milyona koli hazırlattı
15:01 Amed’de okul temizliği yaptırılan 15 öğrenci zehirlendi
14:55 Tutsaklardan siyasi partilere mektup: Açlık grevleri konusunda rol üstlenin
14:37 Mart ayı katliamlarıyla yüzleşme çağrısı
14:18 Okullar 1 Nisan'da tatil
14:16 Bayındır Bazîd’den seslendi: 1 Nisan’da başarımızı birlikte kutlayalım
14:01 Yargıtay Başkanı onuncu turda da seçilemedi
13:08 Açlık Grevi İzleme Koordinasyonu: Tutsakların talepleri karşılanmalı
12:55 DEM Parti’den 3 merkezde miting
12:48 Mûş'ta vali, kaymakam ve komutandan seçim çalışması
12:22 Esenyurt'ta 5 katlı binada yangın çıktı
12:21 Kütahya ve İstanbul’da erkek şiddeti
11:57 AKP'li belediyenin taş ocağına 'ÇED gerekli değil' kararı
11:42 ÖHD’den iki bakanlığa başvuru: Sağlık hakkı ihlaline sebep olan uygulamalar son bulsun
11:33 Abdullah Öcalan’ın avukatlarından yeni görüşme başvurusu
11:06 Zafer işareti gerekçesiyle seçim görevi iptal edildi
10:42 Kantinden para ile satın aldıkları eşyalara el konuldu
10:41 Agrobay işçileri ilk kazanımlarını elde etti
10:29 Cisim patlaması raporu: Dayan ailesi mağdur edildi
10:23 Ertak: Şirnex'te 2004 ruhuyla sandık başına gidelim
09:37 DEM Parti'ye destek yürüyüşü
09:13 Gazeteci Ahmet’in akıbetine dair 156 gündür açıklama yok
09:12 Tutsaklar 123 gündür açlık grevinde
09:11 DEM Parti Cihanbeyli için seferber
09:09 Xinûs eşbaşkan adayları: Herkese eşit hizmet vereceğiz
09:08 Abdullah Öcalan'ın avukatı: CPT güven veren bir kurum olmaktan çıktı
09:07 Wêranşar DEM'den yana
09:06 Ebexliler 2019’un hesabını soracak!
09:04 'Taşıma' hilesine karşı binlerce hareketli seçmen başvurusu
09:02 Tutsak yakınlarından hukuksuzluğa karşı dayanışma çağrısı
09:01 Tuncel: Sandığa gidelim, gasp edileni geri alalım
09:01 28 MART 2024 GÜNDEMİ
08:51 Ahlat T Tipi’nde provakatif saldırı
08:42 Beyaz Saray’dan İsrail’i görüşmeye ikna çabaları
27/03/2024
23:59 Riha’da kitlesel halk buluşmaları: Halka hizmet DEM Parti ile gelecek
23:56 Halk buluşması mitinge dönüştü: Hiçbir kuvvet Êlih’in kafasını karıştıramaz
23:22 Riha’da gözaltına alınan 7 kişi serbest bırakıldı
21:41 Barikat Riha’dan DEM Parti’ye destek yürüyüşü
21:34 Agirî ve Wan'da gençlik şöleninde tecrit vurgusu
21:08 Serüven Kültür Dünya Tiyatro Günü’nde sokakta
20:53 Memurlar AKP çalışmalarına götürülüyor
20:36 Mêrdîn adayları sahada: Sesimiz sandıklardan güçlü çıkmalı
20:30 Tiyatro oyuncularından DEM Parti’ye destek
20:22 Haber Sen: TRT anayasal suç işliyor
20:05 Zana: İmralı kapıları açılsın
19:47 Emine Şenyaşar’ı ziyaret etmek isteyen EMEP’lilere engel
19:43 İzmir'de kadın katliamları protestosu: Örgütlenelim
19:38 Colemêrg’teki final mitingine kitlesel yürüyüşle çağrı yapıldı
19:15 İstanbul’da çok sayıda gözaltı
19:09 KHK eylemi 287’nci haftasında
18:54 Sêrt’te silahlı kavga: 4’ü ağır 8 yaralı
18:28 Bodrum’da kadınlar çocuk istismarını protesto etti
18:04 Erdoğan Êlih’de Ankara ve İstanbul için oy istedi
17:57 İHD Ankara Şube Ekoloji Komisyonu Yıllık Ekoloji Raporu’nu açıkladı
17:02 Türkdoğan TİHV ve İHD’yi ziyaret etti
16:51 DEM Partili adaylar: Adana için yeni bir tarih yazma vakti geldi
16:49 DEM Parti seçim çalışmasında: 1 Nisan'da zaferi kutlayacağız
16:47 Zana'dan Adalet Nöbeti'ne ziyaret: Annelerin mücadelesi olmasa dilimiz yok olurdu
16:38 Eğitim Sen: Cumhur İttifakı adayları okullarda propaganda yapıyor
16:22 Erdoğan Amed'de: Bu kardeşinize yüzde 28,5 oy çıkmışsa durup düşünmemiz lazım
15:50 Hatimoğulları'ndan Erdoğan'a: Çık sen kendini ıspatla
15:47 Emekliler: Sandıkta hesap soracağız
15:40 ÖHD, Marmara Bölgesindeki cezaeevlerine dair raporunu paylaştı
15:37 Hareketli seçmenler Muğla'dan yola çıktı
15:15 Mahkeme kararı verdi: Devletin öğrencilere yemek sağlama yükümlülüğü yoktur
15:12 Trabzon’da göçük: 3 işçi yaşamını yitirdi
15:10 Uçar: Bu seçim Şêx Seîd'e hakaret edenler ile Şêx Seîd'in torunları arasında
14:49 Belediyeden 'Yardıma muhtaç' kuyumcuya 70 bin TL yardım!
14:43 Cezaevinde rahatsızlanınca hastaneye kaldırıldı
14:30 Bayındır Qereyazî’de: Bu seçim, Kürtlerin dili, kimliği için referandumdur
14:20 DEM Parti'den Elkê'de sandık güvenliği eğitimi
14:18 Türkiyeli yetkili: Rusya saldırganlarını tutuklama talebi yoktu
13:49 Hrant Dink davası sanığı: İstihbaratı cinayetten bir gün sonra almış gibi rapor düzenledik!
13:44 Çewlig'de miting
13:40 Akkuyu'da maaşlarını alamayan işçiler iş bıraktı
13:28 Öğrenciler Erdoğan’ın mitingine taşındı
13:16 Baro ve STÖ’lerden CPT’ye İmralı çağrısı: Çözüm için adım atın
12:54 Açlık grevinde olan 5 tutsağa hücre cezası
12:37 Licik bilirkişi raporu: Zehirli kimyasalın Fırat’a taşınma riski var
12:18 Yargıtay Başkanı 6'ncı turda da seçilemedi
12:02 YNK: Kerkük'te Türkmen Cephesi ile anlaşan KDP ulusal değerleri sattı
11:35 Bakırhan: Üçüncü yol ağacının altında birleşelim
11:13 Yaşlı nüfus 5 yılda bir buçuk milyon arttı