Endamên Delegasyona Navneteweyî: Kurd ji ber nasnameya xwe di girtîgehan de ne

  • rojane
  • 09:02 10 Cotmeh 2024
  • |

STENBOL - Endamên Şandeya Navneteweyî ku beşdarî komxebata ji aliyê HDK'ê ve li ser girtîgehan hat lidarxistin bûn û binpêkirin guhdarî kirin, diyar kirin ku kurd ji ber nasnameya xwe di girtîgehê de ne û li hemberî girtiyên siyasî bi zanebûnî polîtîkaya cezakirinê tê meşandin û bal kişandin ser girîngiya têkoşîna hevpar a li dijî vê yekê. 

Meclisa Tenduristiyê ya Kongreya Demokratîk a Gelan (HDK) di 6'ê Cotmehê de ji bo balê bikişîne ser binpêkirinên mafan ên li ser girtiyên siyasî, "Komxebata Tenduristiya Girtîgehan a Navneteweyî" li dar xist. Tevî heyetên navneteweyî, parêzerên Buroya Hiqûqê ya Asrinê, xizmên girtiyan, parêzvanên mafan û parlementer beşdarî komxebatê bûn. Malbatên beşdarî komxebatê bûn, der barê kêmxwarinî, zehmetiyên di gihandina xizmetên tenduristiyê de û zextên rêveberiyên girtîgehê yên ku xizmên wan li girtîgehan rastî wan tên de, agahiyên berfireh pêşkêşî heyetê kirin. Bi taybetî jî pêkanînên tecrîdê yên li Îmraliyê di hevdîtinan de yek ji mijarên sereke bû.
 
BINPÊKIRINÊN LI ÎMRALIYÊ
 
Di dawiya komxebatê de daxuyaniyeke hevpar hat weşandin. Di daxuyaniyê de hat ragihandin ku ji ber mîmariya girtîgehên Tirkiye û Kurdistanê ku bi awayekî nebaş hatine sêwirandin, zehmetiyên di gihandina xwarinên bi qalîte de û binpêkirinên di xizmetên tenduristiyê de pirsgirêkên tenduristiyê yên giran hene û ev binpêkirin bûn sedema nexweşiyên giran. Her wiha hat destnîşankirin ku li Girtîgeha Ewlehiya Bilind a Tîpa F a Îmraliyê ku Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan lê tê girtin, mafên mirovan û mafê jiyanê bi awayekî sîstematîk tên binpêkirin û ev pêkanîn li dijî hiqûqa azadiya gelên cîhanê ye. Di daxuyaniya dawî ya komxebatê de peyama ku divê hevgirtina navneteweyî bê zêdekirin, wekî yek ji bangên girîng derket pêş.
 
Dr. Lorenzo D'Innocenzo, Dr. Lucrezia Vagnoni û Dr. Anna Rita Sallustio yên di Delegasyona Navneteweyî de cih girtin der barê binpêkirinên mafan ên li girtîgehên Tirkiyeyê de ji Ajansa Mezopotamyayê (MA) re axivîn. 
 
‘POLÎTÎKAYÊN CEZAKIRINÊ'
 
Dr. Lorenzo D'Innocenzo binpêkirinên mafan ên ku malbatan ji wan re ragihandine bi bîr xistin. D'Innocenzo diyar kir ku li girtîgehan bi zanebûnî ceza li girtiyan tê birîn û got: "Bi qasî ku me ji axaftinên malbat û parêzeran fêm kir, şert û mercên sîstematîk hene ku bandorê li tenduristiya girtiyan dike ku xwarineke baş nadin wan, ava paqij nadin wan, perwane an jî amûra germkirinê nadin wan. Ev jî bandorê li giortiyan dike. Em ji girtina di girtîgehê de ya girtiyekî bi temamî felcî ye fêm dikin ku ev şert û mercên sîstematîk in. Ji bilî cezayê fizîkî, li girtîgehan cezayê bi zanebûnî tên birîn jî hene. Tenê kesek nayê cezakirin, di heman demê de mafên mirovan û mafên bingehîn jî tên cezakirin. Wekî mirov û bijîjk, berpirsiyariya me heye ku em cîhanekê biafirînin ku her kes karibe xwe bigihîne mafê xwe yên tenduristiyê."
 
MAFÊN BINGEHÎN NAYÊN DAYÎN
 
D'Innocenzo destnîşan kir ku girtî li girtîgehê ji mafên xwe yên bingehîn bêpar in û got: "Tenduristiya mirovan bi xwarina baş, ava baş, motîvasyona baş, hewaya baş û şert û mercên hewayê (sarkirin û germkirin) tê diyarkirin. Ev hemû faktor ji bo cezakirina girtiyên siyasî tên bikaranîn. Ev stratejiyên siyasî ne, lê têkoşîna dayikan a li hemberî wan gelekî hêja ye. Têkoşîn û biryardariya wan ji van zehmetiyan bandor nabe. Ji bo cîhaneke baş û şert û mercên baş ên girtîgehê moral didin me hemûyan."
 
BANGAWAZÎ
 
Dr. Lucrezia Vagnoni jî diyar kir ku li gelek deverên cîhanê bi taybetî li Tirkiye û Îtalyayê li dijî girtiyan binpêkirinên mafan hene. Vagnoni banga têkoşîna hevpar a li dijî zextên sazûmaniyî ên girtîgehan kir û got: “Divê em di nava saziyan de toran ava bikin û di vê çarçoveyê de ji bo parastina mafên mirovan ên girtiyan raporan amade bikin. Zexta sazûêamniyî ya li girtîgehan bi binpêkirinên mafên mirovan ên li Îtalya, Tirkiye û gelek deverên cîhanê xwe dide der. Divê em li dijî vê pergala neheq têkoşîna xwe bidomînin û li hember rêgezên ku ji bo tepisandina mirovan tên meşandin bi berpirsiyarî tevbigerin."
 
Dr. Anna Rîta Sallustio diyar kir ku têkoşîna girtiyan û xizmên wan watedar e û got: "Em difikirin ku têkoşîna girtiyan û xizmên wan gelekî girîng e. Em dixwazin li ser vê mijarê bixebitin û di demeke nêz de li ser bisekinin. Me bi gelek xizmên girtiyan re hevdîtin pêk anî. Ji ber vê yekê em baş dizanin ku şert û mercên girtîgehê ji bo me pir girîng in ku em fêm bikin ka pirsgirêkên tenduristiyê yên van kesan di girtîgehê de çi ne. Ji bo me pir girîng e ku em bi van kesan re têkiliyekê çêbikin. Di vê mehê de, di tevahiya salê de ji aliyê girtiyan û gelek komên ku ji aliyê siyasî ve nêzî me ne, gelek serhildan û têkoşîn çêbûn, em piştgirî didin wan û li ser tendirustî û rewşa giştî ya mirovên hatine marjînalkirin deng û rastiya me radigihînin."
 
‘KURD JI BER KU KURD IN GIRTÎ NE'
 
Sallustio mînaka Girtîgeha Centri di Permanenza per il Rimpatrio (CPR) ya ku koçberên li bajarê Torîno yê Îtalyayê lê tên girtin da û diyar kir ku pirsgirêkên li girtîgehên Tirkiyeyê rû didin wekî hev in û tenê ji ber ku kurd kurd in di girtîgehê de ne. Sallustio got: "Ji bo me pir girîng e ku em dengê xwe bidin bihîstin û her weha CPR rewşek taybetî ye, ji ber ku mirovên li hundur tenê ji ber ku belgeyên wan tune ne li wir in. Ji ber vê yekê ew mîna rewşa mecbûrî ya li Italyayê ye û ev yek ji bo kurdan jî derbasdar e, ji ber ku kurd di girtîgehê de ne. Dema ku dor tê ser cewherê binpêkirinên li girtîgehê, em îro li Italyayê gelek şert û mercên bi vî rengî dibihîzin, wekî nebûna alîkariya bijîjkî û tecrîdê. Ev Niha li Îtalyayê kêliyeke pir nebaş heye, lê bi giştî rewşa pir xirab e. Di nava civakê de gelek kes ji bo protestokirina rewşê dest bi greva birçîbûnê kirin, ji ber vê yekê min di navbera girtîgehên Tirkiyeyê û girtîgehên Îtalyayê de gelek hêmanên bi vî rengî dîtin û bihîstin."
 
Sallustio destnîşan kir ku li girtîgehan pergala baviksalarî heye û diyar kir ku şert û mercên girtîgehê ji bo jinan hîn dijwartir in û wiha dawî li axaftina xwe anî: "Li gorî min dibe ku rewşa li girtîgehê ji bo jinan xerabtir be. Ji ber ku wekî li civakê, li wir jî qadên zextê yên wekî nijad, zayend û çînî hene. Di vê mijarê de pirsgirêkên jinekolojiyê hene û di girtîgehê de pêşwazîkirina vê pir zehmet e. 
 
MA / Ferdî Bayram

Sernavên din

19:50 Li Çorûmê di avahiyekî de teqîn: Kesek mir, 33 kes birîndar bûn
17:39 Beştaş û Kenanoglû ji bo Hevberdevkiya HDK'ê hatin bijartin
17:03 Dogan ji rayedaran re got: Heke bernameyeke we hebe, navnîşan Abdullah Ocalan e
16:51 Mihrîcana Zarok û Ciwanan a Komirê bi stranên kurdî bi dawî bû
16:51 Sakik di 32’yemîn salvegera qetilkirina xwe de hate bibîranîn
15:10 CHP li dijî qeyûm ‘Nobeta Esenyurtê’ dide destpêkirin
15:05 ‘Ji Geziyê heta Rojava HDK pêngava têkoşîna yekbûyî ye’
14:50 Li zanîngeheke Îranê protesto
14:49 Bayindir: Ji bo krîzên li cîhanê tenê Ocalan xwedî çareserî ye
13:56 Bakirhan: Divê birêz Ocalan bikare bi hevalên xwe re biaxive
12:28 Dêrsimî li dijî talana ekolojîk civiyan
11:26 13’emîn Lijneya Giştî ya HDK’ê: Tecrîd li dijî yekitiya gelan e
09:58 Dermanfiroş Baransel: Tirkiye di mijara dermanan de ji sedî 90 girêdayî derve ye
09:33 Kovara Jinê bi manşeta ‘Şoreşa Jinê’ derket
09:00 Esenyûrtiyan bertek nîşanî qeyûm dan: Bêhiqûqîtî û bêedaletî ye
09:00 ROJEVA 3’YÊ MIJDARA 2024’AN
08:38 Meteoroliyê ji ber barîna zêde xelkê bakurê Kurdistanê hişyar kir
08:00 Li Meletiyê bi mezinahiya 4,2’yê erdhej çêbû
02/11/2024
21:42 Li Cenevre û Lozanê çalakiyên 'Roja Kobanê'
21:14 Li Stockholm û Malmoyê çalakî: Serkeftin nêzîk e, em têkoşînê mezin bikin
21:07 Li Londonê di çalakiya ji bo Abdullah Ocalan de banga têkoşînê
21:01 EŞÎK:Berpirsan peywira xwe bianiya cih wê îro Şîrîn bijiya
16:56 Kişanakê pirtûka xwe îmze kir: Demokrasî yan heye yan jî nîne
16:53 Zarokan ‘Pîrê û Rovî’ pêşkeş kirin
16:28 Tûncel: Divê kesên ji pergalê re bêjin ‘raweste’ bên bahev
15:46 Li Rihayê qeyûm hate protestokirin
15:36 ‘Ronahiya bi berxwedana Kobanê hat afirandin wê tu carî venemire’
15:26 Li Stenbolê 4 kes hatin girtin
15:20 Ji bo girtî Gemîcîoglû yê di beşa lênerîna awarte de banga berdanê hate kirin
14:57 Rapora DFG’ê ya meha cotmehê: Ji 11 rojnamevanan re 19 sal û 8 meh ceza
14:49 Hevseroka Giştî ya DBP’ê Ûçar: Divê li dijî tecrîda li Îmraliyê bibin dengê hevpar
14:37 Çawişê Pispor hevjîna xwe qetil kir
14:36 Li Erdîşê du malbatan şer kirin: 2 kes mirin
14:27 Dayikên Şemiyê ji bo Kerboranê edalet xwestin
13:50 Aqûbeta kesên di salên 90’î de hatine windakirin hate pirsîn
13:23 Li Komirê Mihrîcana Zarok û Ciwanan hate lidarxistin
13:07 Li Şirnexê atolyeya zayendî ya civakî
11:50 Konferansa Jinan a HDK’ê: Bi berxwedanê em bi ser dikevin
11:30 Qeyûm qebûl nekir û îstîfa kir: Divê têkoşîn bê dayîn
11:20 Şirîn Elmas a winda bi awayekî qetilkirî hate dîtin
11:13 Li Wanê komxebata avê: Çavkanî pêşkeşî sermayeyê tên kirin
11:08 Bakirhan: Ocalan dixwaze mesele bi diyalog û muzakereyê were çareserkirin
10:52 Parlamenterên Partiya Çep a Swêdê: Ji bo aştiya li Rojhilata Navîn ji Ocalan re azadî
10:43 Mîhrîcana Şanoyê ya Jinan a Amedê di 5'ê Mijdarê de dest pê dike
10:05 Li Girtîgeha Îdirê mirinên biguman: Dikujin, paşê wekî xwekuştinê nîşan didin
09:52 Gotin 'çareserî' ye, lê kirin; kuştin, zext, binçavkirin, tayinkirina qeyûm e
09:35 Dîsa hevdîtina bi malbatê re li Abdullah Ocalan qedexe kirin
09:00 Keçecî yê ÎHD’î: Mafê jiyanê yê girtiyan tune tê hesibandin
09:00 ROJEVA 2'YÊ MIJDARA 2024'AN
08:53 Îsraîlê êrişî Xezayê kir 50 jê zarok 84 kes qetil kirin
01/11/2024
22:45 Li Kobanê peyama mezinkirina têkoşîna ji bo azadiya Abdullah Ocalan
22:32 Cendirmeyan bi ser mala rojnamevanan de girt
22:25 Ji Piştevaniya Morê çalakiya ‘di paşnav de mafê wekheviyê’
21:01 Li Sêrtê 10 kes hatin girtin
20:57 DEM Partiyê serdana welatî û esnafên Esenyurtê kir
18:26 Li Cizîrê 4 kes hatin girtin
17:31 Cenazeyê Bedira HPG'yî piştî 4 mehan radestî malbatê hat kirin
17:03 Li Qoserê ciwanekî întîhar kir
16:37 Kuçukbalaban: Em ê ji bo afirandina şert û mercên Ocalan ên hevdîtina bi civakê re hewl bidin
16:01 Amadekariyên 13’emîn Lijneya Giştî ya HDK’ê bi dawî bûn
15:44 Roja Kobanê ya Cîhanê: Berxwedana wê ji bo gelên cîhanê bû hêvî
14:36 Li ser sînorê Kobanê pîrozbahiya 1’ê Mijdarê: Kobanê ji bo gelan bû hêvî
13:50 Peyamên Roja Kobanê: Berxwedana dîrokî didome
13:48 Li girtîgehan di 5 salan de 2 hezar û 258 kesan jiyana xwe ji dest da
13:28 Ji bo 2 pirtûkên Weşanên Aryenê çap kiribû biryara komkirinê hate dayin
13:20 Alim, Dayik û Pîr: Divê dewlet destê xwe ji baweriyan bikişîne
12:31 Gemîcîoglû 26 caran rakirine nexweşxaneyê: Divê demildest bê berdan
12:00 Bakirhan: Abdullah Ocalan got ‘ruhê muzakereyan mezin bikin’
11:52 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
11:21 Berteka li dijî qeyûm: Berdewama polîtîkaya neçareseriyê
11:09 Li Sûltangaziyê jinek hate qetilkirin
10:41 Pirsgirêka kurd a carnan heye carnan nîne!
10:30 Piştî biryara AYM’ê 4 girtî hatin berdan
10:10 Dê li Avzêmên Mûnzûrê keşif bê kirin: Em ê destûrê nedin talanê
09:36 Rojnameger ji ber çêkirina nûçeyan hatin sûcdarkirin!
09:20 Serokê ÎHD'ê Yilmaz: Astengiya li ber çareseriyê tecrîd e
09:00 Li ser Çemê Hêzilê HES'eke din jî tê çêkirin
09:00 ROJEVA 1'Ê MIJDARA 2024'AN
07:53 Xebatkara Rojnameya Yenî Yaşamê hate berdan
31/10/2024
20:33 Bertekên li dijî qeyûm: Dest ji darbeya li hemberî vîna gel berdin
16:33 Gava ewil a qeyûm: Wêneyên Ozer ji bîlboardan jê dike
16:27 TJA û DBP: Em ê derbeya li dijî gel qebûl nekin
15:17 DEM Partiyê li dijî qeyûm banga têkoşînê kir: Dem dema yekitiyê ye
15:16 Xebatkara Yenî Yaşamê hate binçavkirin
15:14 Ozel ji bo Esenyûrtê bang kir: Darbe li îradeya gel hate kirin
15:11 Cezayê hefsê dan rojnamegerên girtin protesto kirin
15:00 Gel li Qada Esenyurtê kom dibe
14:50 Di hevdîtinên bûdçeyê de bertek nîşanî tayînkirina qeyûm dan
14:42 Civîna DEM Partiyê bi dawî bû: Em desteserkirina îradeyê qebûl nakin
14:38 ÎHD: Jiyana girtiyê nexweş Gemîcîoglû di xetereyê de ye
14:29 Li dijî qeyûm banga kombûna li Qada Esenyûrtê hate kirin
14:25 Pêvajoya îtîrazê ya li dijî encamên hilbijartinên Herêma Federe ya Kurdistanê dest pê kir
14:22 Bertek nîşanî girtina parêzer Sarsilmaz dan: Em ê serî netewînin
14:08 Ji Wezîr Tunç daxuyaniya têkildarî tecrîdê
14:07 Dema binçavmayinê ya 20 kesên li Stenbolê hate dirêjkirin
14:05 TEV-DEM: Divê mirovahî xwedî li Rojava derkeve
13:45 Şaredariya Esenyurtê hate dorpêçkirin
13:35 Ji bo girtiyê nexweş Gemîcîoglû banga hevpar: Bila were berdan
13:21 Turk-Îş: Sînorê birçîtiyê bû 20 hezar û 431 lîre
12:59 Cezayê li rojnamevan Jîna Muderîs hatiye birîn, tê bicihanîn