'Ji bo vegerê û çekan divê zagonek were amadekirin'

2025-11-28 09:04:56


	 

	AMED - Hevserokê Giştî yê ÎHD'ê Cîhan Aydin diyar kir ku divê di vê pêvajoya heyî de ji bo vegeran û radestkirina çekan zagonek were amadekirin. Aydin, got heke rêzikname neyên çêkirin, dê di civakîkirina pêvajoyê de zehmetî rû bidin. 

	 

	Hevserokê Giştî yê Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) Cîhan Aydin, pêşketinên di Pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk de nirxandin. Aydin bi bîr xist ku wî li Girava Îmraliyê ligel Cîgira Serokê Koma Partiya Wekhevî û Demokrasiyê (DEM Partiyê) Gulistan Kiliç Koçyîgît, Cîgirê Serokê AKP'ê Huseyin Yayman û Serokê MHP'ê Fethi Yildiz bi Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan re hevdîtin kiriye. Aydin xemgîniya xwe anî ziman ku CHP û Koma Yenî Yolê endam ji bo hevdîtinê nedane. Aydin got: "Beşdarbûna partiyên siyasî yên ku li ser mijara aştiyê komîsyoneke meclisê ava kirine di vê pêvajoyê de dê di vî warî de pir girîng bûya. Neçûna CHP'ê û Koma Yenî Yol a serdana Îmraliyê di vî warî de kêmasiyek e; lêbelê, ez nafikirim ku ew kêmasiyeke mezin be. Bê guman beşdarbûna wan hem ji hêla beşdarbûna vê pêvajoyê û hem jî ji hêla girtina rola damezrîner ve girîng bû. Ez bawer dikim ku CHP xeletiyeke stratejîk kiriye. Diviyabû ku ew vê pêvajoyê tenê ji AKP û MHP re nehiştana. Di heman demê de, ez bawer dikim ku wan derfetek ji dest da."

	 

	Aydin, diyar kir ku tevî ku CHP li ser mijara çareseriyê nîqaşeke neyînî nekiriye jî, ji ber ku ew beşdarî hevdîtinê nebûye, fikra aştiyê negihîştiye raya giştî, razîbûn çênekiriye û piştgirî bi dest nexistiye. Aydin lê zêde kir ku xwezaya pêvajoyê ew e ku kesên ku hevdîtinê dikin li dora maseyekê rûnin û biaxivin.

	 

	Aydin, diyar kir ku pêvajo bi awayekî nepenî were meşandin, ev yek qebûlkirî ye û got: "Taybetmendiyeke girîng a pêvajoyên çareserkirina nakokiyan ev e ku civîn an nîşeyên civînan heta ku pêvajo bigihîje qonaxeke diyarkirî nepenî dimînin. Ji ber ku di pêvajoyên çareseriyê yên bi vî rengî de ne her kes dibêje 'erê'. Komek jî heye ku li dijî vê pêvajoyê, rêbaza wê, fikra çareseriyê û rêbaza wê ye. Partiyên siyasî û rêxistinên civaka sivîl hene. Ji ber vê yekê, ev rewş dikare pir xeternak be ji bo îstismarkirinê. Di vî warî de, ev pevçûn, mijara meşandina pêvajoyên çareseriyê bi awayekî nepenî pir têgihîştî ye. Lêbelê, meşandina tevahiya pêvajoyê bi awayekî nepenî û veşartina wê jî potansiyela wê heye ku bibe sedema spekulasyonan. Ji ber vê yekê, dema ku em behsa civîna Îmraliyê dikin, ne hewce ye ku em her hûrgiliya tiştên ku hatine nîqaşkirin bizanibin. Lêbelê, pêşkêşkirina nêrîneke giştî dikare pêşî li spekulasyonên wiha bigire. Ger hûn tiştekî parve nekin, ev dikare bi awayekî xelet were bikaranîn. Ji ber vê yekê, parvekirina beşeke biçûk a komîsyonê, civînên wiha, an çalakiyên wiha bi raya giştî re dikare ji bo sazî, rêxistin û ajansên ku piştgiriyê didin pêvajoya aştiyê avantajeke girîng peyda bike, piştrast bike ku ew bi awayekî guncaw hatine bicihkirin."

	 

	'DEMILDEST DIVÊ ZAGONEK WERE AMADEKIRIN'

	 

	Aydin, destnîşan kir ku divê hikûmet jî hin gavan bavêje li hember gavên tevgera Kurd û got: "Vegera çekdarên çek danîne û entegrekirina wan di jiyana civakî û siyasî de meseleyek e. Ev kes dê çawa vegerin Tirkiyeyê û di bin çi şert û mercan de? Wekî din, berî ku bigihîjin vir ev çek dê çawa werin radestkirin û dê radestî kê werin kirin? Ev meseleyeke din e. Ji bo van mijaran divê bi lez û bez qanûneke çarçoveyê were amadekirin. Bi lez û bez qanûnek hewce ye ku vegera endam û çekdarên rêxistinê yên bêçek û entegrekirina wan di jiyana siyasî û civakî de û her wiha hemû girtî û hikumxwarên di girtîgehên Tirkiyê de bigire nav xwe. Wekî din, dibe ku em di civakîkirina vê meseleyê de bi zehmetiyan re rû bi rû bimînin. Ger hûn dereng bimînin, ev mesele dikare rê li ber provokasyon û îstismarê veke." 

	 

	Aydin, girîngiya zêdekirina beşdarbûnê di meseleyeke krîtîk a wekî çareseriya pirsgirêka Kurd de destnîşan kir û got: "Heke hûn nekarin razîbûna civakî çêbikin, hûn nikarin destûra bingehîn biguherînin."

	 

	Aydin her wiha got ku wekî ÎHD'ê, ew ê ji bo çareseriyeke serkeftî ya pêvajoyê çi ji destê wan bê bikin. 

	 

	MA / Rûkiye Payîz Adiguzel